question |
réponse |
commencer à apprendre
|
|
podstawowymi czynnikami są dobowe wahania temperatury i wody. następują zmiany właściwosci fizycznych skał bez zmiany ich skladu chemicznego
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
woda zamarzająca w szczelinach skalnych zwieksza swoja objętość, powodując poszerzanie szczelin lub odrywanie kawałków skał [GOŁOBORZA w Górach Świętokrzyskich/ GOŁOBORZA na Śnieżce w Sudetach]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wzrost temperatury powoduje zwiększenie objętości kryształów minerałów, dlatego pod wpływem intensywnego nagrzewania rozpadają się skaly zbudowane z różnych minerałów mających różny wskaźnik rozszerzalności cieplnej
|
|
|
PĘCZNIENIE MATERIAŁÓW ILASTYCH commencer à apprendre
|
|
pod wpływem wody materiały ilaste pęcznieją, a odległościmiedzy nimi się zwiększają; przy wysychaniu odległości między minerałami ilastymi się zmniejszają
|
|
|
KRYSTALIZACJA MINERAŁÓW W SZCZELINACH SKALNYCH commencer à apprendre
|
|
jeżeli w wąskiej szczelinie skalnej brak jest miejsca do wytworzenia charakterystycznego dla minerału układu krystalicznego, siły elektrostatyczne wiązące atomy powodują rozpychanie szczelin i rozkruszani skał
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
podstawowymi czynnikami są woda, dwutlenek węgla, azot, tlen. następują zmiany własciwiości fizycznych i chemicznych skał
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
OKSYDACJA -pierwiastek chemiczny łączy się z tlenem, w wyniku czego związki beztlenowe przechodzą w tlenowe lub związki słabiej utlenione w silnie utlenione, co jest związane ze zmianą koloru [czarny hematyt w czerwony hematyt]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
SOLUCJA - polega na przechodzeniu minerału doroztworu wodnego. intensywność rozpuszczania zależy od wskaźnika rozpuszczalności, temperatury rozpuszczalnika i powierzchni styku minerału z wodą
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zachodzi pod wpływewody i powoduje rozpad minerałów na część zasadową i kwaśną, dotyczy głównie krzemianów i skaleni
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
HYDRATACJA - proces łączenia niektórych minerałów z wodą, po którym następuje przejście minerału bezwodnego w uwodniony
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
KARBONATYZACJA - węglany wapnia w połączeniu z wodą zawierającą dwutlenek węgla przechodzą w łatwo rozpuszczalne kwaśne węglany wypłukiwane przez wodę
|
|
|
WIETRZENIE FIZYCZNE - klimaty commencer à apprendre
|
|
duża intensywność w klimacie subpolarnym i umiarkowanym; szczególnie kiedy temperatury wahają się w okolicach 0 (zima)/ zwrotnikowy i podzwrotnikowy suchy, szczególnie na pustyniach ogromny skok temperatury między dniem a nocą powoduje szybki rozpad skał
|
|
|
WIETRZENIE CHEMICZNE - klimaty commencer à apprendre
|
|
duża intensywność w strefie umiarkowanej -szczególnie w lecie i na obszarach zbudowanych ze skał wapiennych/ strefa okołorównikowa przez cały rok/ klimat morski i monsunowy w porze deszczowej
|
|
|
WIETRZENIE BIOLOGICZNE - klimaty commencer à apprendre
|
|
duża intensywność w strefie klimatów umiarkowanych i okołorównikowych oraz typy klimatów morskich i monsunowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces, podczas którego obluźniony przez wietrzenie materiał odpada od sromych ścian skalnych, zsuwa się i gromadzi u ich podnóża, gdzie tworzy stożki usypiskowe (piargi). [żleb, stożek usypiskowy]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces polegający na odrywaniu od stromych ścian dużych bloków skalnych i ich przemieszczaniu. różni się od odpadania wielkością materiału. zarówno w odpadaniu jak i obrywaniu materiał pokonuje część drogi w powietrzu [obryw skalny]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
szybkie przesuwanie się zwietrzeliny po stoku [nisza osuwiskowa, jęzor osuwiskowy]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powolny proces zachodzący na dużych powierzchniach o niewielkim nachyleniu (3-6). poza silą ciężkości głównym czynnikiem tego procesu jest nasycenie gruntu (skał) wodą. oznakami spełzywania grunu są pochylone drzewa i słupy energetyczne
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces zachodzący pod wplywem wody opadowej spływającej po stokach. na jego natężenie ma wpływ rodzaj podłoża, kat nachylenia stoków, ich pokrycie roślinnością i natężenie deszczu. najintensywniej zachodzi na obszarach suchych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
płytkie podmokłe dolinki o stromych zboczach, występują na obszarach łąkowych. tworzą się w wyniku przekształcenia i pogłębienia debr przez wody deszczowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
suche, głębokie doliny o urwistyc zboczach liczących do kilkudziesięciu, a nawet 100 m wysokości, szczególnie licznie powstają na obszarach lessowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
suche doliny o szerokim, płaskim dnie i stromych utrwalonych przez rośliność zboczach, powstają z przeobrażenia wąwozów lub debr
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gwaltowny ruch masowy polegający na przemieszczaniu luźnych utworów nasiaknietych wodą [pływy i potoki błotne]
|
|
|
PROCESY EOLICZNE - czynniki wplywające na intensywność commencer à apprendre
|
|
-charakterystyka podłoża/ -klimat/ -stopień pokrycia szatą roślinną/ -siła wiatru/ -dzialaność czlowieka
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rzeźbotwórcza działalność wiatru
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wywiewanie cząstek mineralnych. zachodzi tam, gdzie znajduje sie odslniety drobnoziarnisty materiał skalnyy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
młe (o długości do 1km i glębokości kilkunastu metrów) zaglębienia w materiale piaszczystym o wydluzonym kształcie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zagłębienia bardziej rozlegle niż rynny, o owalnym kształcie, sięgające często do poziomu wód gruntowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
misy deflacyjne, w których dno znajduje sie ponizej wód gruntowych [SŁONE JEZIORA w płn. części Sahary]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pokrywy złożone z grubszych okruchów skalnych, przykrywające i zabezpieczające materiał piaszczysty przed wywiewaniem
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
piaszczyste pagóry o stromych zboczach powstałe na skutek nierównomiernego wywiewania; na wierzchu często urozmaicone roślinnością
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zachodzi tam, gdzie luźny materiał transportowany przez wiatr napotyka sterczące ponad powierzchnię skały. niesiony materiał (najczęściej piasek) uderza o skały i szlifuje je, nadając im różne formy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powierzchnie skalne oszlifowane przez wiatr; w miejscach silniej szlifowanych tworzą się zagłębienia, w słabiej szlifowanych powstaja garby
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wąskie zagłębienia o wydłużonym kształcie, oddzielone wysokimi (do 2m wysokości), ostrymi grzbietami, zwanymi jardangami
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kamienie oszlifowane piaskiem niesionym przez wiatr, z wyraźnie zaznaczonymi krawędziami
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zwężone u podstawy i szerokie w czapie skały; fragmenty skał położone tuż przy powierzchni ziemi są mocniej szlifowane przez piasek niż znajdujące się wyżej
|
|
|
DZIAŁALNOŚĆ BUDUJĄCA WIATRU commencer à apprendre
|
|
polega na składowaniu (akumulowaniu) luźnego materiału przenoszonego przez wiatr
|
|
|
ZMARSZCZKI EOLICZNE (ripplemarki) commencer à apprendre
|
|
drobne fałdki (do kilku cm wysokości) na powierzchni piaszczystej, ułożone prostopadle do kierunku wiatru
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
piaszczyste wzniesienia usypane przez wiatr; ich stoki dowietrzne są lagodnie nachylone, zawietrzne - strome
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rodzaj wydmy; powstają na obszarach pustynnych z suchego materiału piaszczystego; ramiona barchanów zwrócone są zgodnie z kierunkiem wiatru; szybciej przemieszcza się piasek w miejscu, gdzie jest go mniej i jest bardziej przesuszony
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rodzaj wydmy; powstają na obszarach, gdzie wody podziemne leżą stosunkowo płytko i nawilgacają piasek od dołu; ramiona wydm parabolicznych zwrócone przeciwnie do kierunku wiatru; szybciej przemieszcza się warstwa mniej wilgotna położona wyżej
|
|
|
CIĄGI WYDMOWE PODŁUŻNE I POPRZECZNE commencer à apprendre
|
|
rodzaj wydmy; mają postać długich piaszczystych wałów; podłużne są ulożone zgodnie z kierunkiem wiatru, poprzeczne - prostopadle do kierunku wiatru
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kraina pozbawiona pokrywy roślinnej (lub z bardzo rzadką roslinnością), z ubogim światem zwierzęcym
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
-niedostatek wody na powierzchni ziemi/ -bardzo cienka gleba lub jej brak/ -opady poniżej 250mm na rok/ po długich okresach suszy pojawiają się gwałtowne, kilkudniowe ulewy/ - powstają w klimacie zwrotnikowym, podzwrotnikowym, umiarkowanym
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rodzaj pustyni; bloki skalne pocięte wadi; bloki podlegają szlifowaniu, a piasek i żwir wywiewane są przez wiatr; w szczelinach skalnych występują kolczaste zarośla [AL-HAMADA w Libii]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rodzaj pustyni; drobne kamienie i żwir pochodzące z wietrzenia i nanosów rzecznych, zwykle barwy czerwonej [PUSTYNIA GIBSONA w Australii]
|
|
|
PUSTYNIA PIASZCZYSTA (erg) commencer à apprendre
|
|
rodzaj pustyni; piaski lotne z licznymi wzniesieniami w postaci ruchomych wydm [WIELKI ERG płn. Sahara]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rodzaj wydmy; osady ilaste przyniesione przez wiatr lub rzeki okresowe; w czasie suszy ił ulega silnemu spękaniu; odparowująca woda powoduje wytrącanie wapieni, gipsu, soli; po deszczach pustynia zamienia się w trzęsawisko [WYŻYNA IRAŃSKA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ogól procesów i zjawisk towarzyszących rozpuszczaniu skał wapiennych, gipsowych i soli przez wodę wzbogaconą dwutlenkiem węgla
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
bruzdy utworzone przez spływającą strużkami wodę. pomiędzy żłobkami znajdują się żebra kasowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zamknięte zagłębienia o średnicy kilku metrów utworzone na powierzchni Ziemi w wyniku wpadającej do szczeliny wody, a także zapadnięcia się stropów jaskiń
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
izolowane wyniesienie będące pozostałością odporniejszych skał wapiennych (mogą mieć postać maczug i iglic)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
drobne zagłębienia skupione na niewielkiej przestrzeni
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
znaczne zapadnięcie terenu o wydłużonym kształcie i wyrównnym dnie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rozległe zagłębienia powstałe z połączenia kilku lejków krasowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rozległa kotlina powstała przez połaczenie kilku uwałów [polja w Górach Dynarskich]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kopulaste wzniesienia wypreparowane ze skał wapiennych, wystające ponad powierzchnię zrównania [południowe Chiny]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
miejsce, gdzie rzeka wpływa pod powierzchnię ziemi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
źródło krasowe charakteryzujące się bardzo obfitym wypływem wody na powierzchnię ziemi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
formy krasu powierzchniowego lub podziemnego; martwica wapienna wokół ciepłych źródeł
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pionowe szczeliny, którymi woda opadowa wpływa pod powierzchnię ziemi
|
|
|
KORYTARZE, JASKINIE, GROTY commencer à apprendre
|
|
poziomo ułożone, szerokie, wyplukane przez wody płynące pod powierzchnią ziemi szczeliny, często mające kilka poziomów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rozległe komory powstałe w miejscach łączenia się korytarzy z lejkami krasowymi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
obszerne, puste przestrzenie pod powierzchnią ziemi powstałe w miejscu łączenia się kilku korytarzy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wiszące na stropach jaskiń naciekowe sople, zbudowane z węglanu wapnia
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nacieki w postaci iglic tworzące się na dnie jaskini
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pionowa forma, powstała przez połączenie stalaktytu ze stalagmitem
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
długie, cienkie rurki wiszące na stropach jaskiń
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nacieki w kształcie firanek i zasłon zwisające ze stropów jaskiń
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
półki skalne na ścianach jaskiń
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
osad wapienny na ścianach jaskiń powstały na skutek wytrącania węglanu wapnia z odparowującej wody; obecność związków metali powoduje jego zabarwienie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
najczęściej kalcytowe kuleczki o średnicy kilku mm tworzące się w wypełnionych skapującą wodą miseczkach martwicowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje gdy rzeka wpada do morza, w którym nie ma pływów ani prądów morskich [AMAZONKA, NIL, WISŁA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje gdy deponowany materiał zbierany jest przez prądy lub odpływ - rzeka ma lejkowate ujście
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces żłobienia koryta rzeki przez wodę lub w wyniku transportowania wodą różnych materiałów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
polega na pogłębianiu koryta rzeki
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pogłębianie dna rzeki i spowodowane ruchem wirowym wody oraz odłamków skalnych; w rezultacie powstają zagłębienia o kolistym kształcie: misy, kotły i rynny eworsyjne; szczególnie skutecznie dokonują pogłębień wiry pionowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nadpływanie skał budujących dno koryta rzeki na skutek szorowania materiałem okruchowym; koryto rzeki jest pogłębiane w powstają w nim rynny abrazyjne oraz odłamki skalne, które trąc o koryto oraz uderzając o siebie, tworząc tzw. otoczaki
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
odłamki skalne, które powstają trąc o koryto oraz uderzając o siebie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
odsłonięte przez wodę twardsze skały krystaliczne, odporne na erozje wgłębną
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
odsłonięte przez wodę twardsze skały osadowe, odporne na erozje wgłębną
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powoduje niszczenie oraz cofanie się progów i wodospadów w rzece
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gdy rzeka przejmie odcinek źrodliskowy sąsiedniej rzeki, może nawet dojść do przechwycenia calej rzeki [KAPTAŻ LUBRZANKI w Górach Świętokrzyskich]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
polega na podmywaniu koryta rzecznego przez nurt rzeki
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
miejsce rzeki, w którym woda płynie najszybciej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zakola oowstające przez nurt rzeki, który przerzuca się z jednego brzegu na drugi, podcinając je na przemian
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
odcinek doliny, w którym rzeka przedziera się przez znajdujące sie na jej drodze wzniesienie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje na skutek rozcięcia wzniesienia spietrzającego wdoę
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje gdy rzeka wcinając się w osady mało odporne trafia na przykryte przez nie skały twarde i rozcina je
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje gdy na drodze rzeki zaczęło się wypiętrzać wyniesienie; jezeli wypiętrzenie nastepowało wolno, rzeka je rozcinała
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstaje gdy rzeka silnie erodująca rozcina grzbiet wzniesienia i zabiera wody rzece słabiej erodującej (kaptaż)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
płaskie, lekko nachylone powierzchnie leżące wzdłuż koryt. są one fragmentami dawnego, rozciętego przez rzekę dna doliny rzecznej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kształtowana przez wody podczas wiekszych, niemal całorocznych wezbrań, porośnięta przez łozy i zarośla wiklinowe nazywana jest terasą łęgową
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pochodzi z okresu plejstoceńskiego; zajmuje duże powierzchnie; nadbudowana materiałem piaszczystym, w jej obrębie wystepują formy eoliczne - wydmy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wznosi sie ponad terasą zalewową; rozległa, zalewana i nadbudowywana podczas katastroficznych powodzi; urozmaicona jest starorzeczami o rożnym stopniu zachowania
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże budowane przez fale i prądy przybrzeżne. składa się z mierzei, które odcinają zatoki od morza częściowo - tworząc zalewy lub całkowicie - jeziora przybrzeżne. składa się z półwyspów, tombolo [MORZE BAŁTYCKIE Rozewie-Kłajpeda]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
długie i wąskie piaszczyste wały występujące na wybrzeżu mierzejowym
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zatoki częściowo odcięte od morza przez mierzeje [ZALEW WIŚLANY]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zatoki morskie całkowicie odcięte od morza mierzejami [ŁEBSKO, GARDNO, JAMNO]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wąskie piaszczyste cyple, które łączą się jednym końcem z lądem [PÓŁWYSEP HELSKI]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
specyficzny rodzaj mierzei łączącej wyspy ze sobą lub z lądem stałym
|
|
|
WYBRZEŻE LAGUNOWE (WATTOWE) commencer à apprendre
|
|
wybrzeże tworzone przez prądy przybrzeżne w warunkach silnych przypływów i odpływów. lido stanowi barierę dla laguny. podczas przypływu woda może do niej wpływać i wypływać woda [MORZE TYRREŃSKIE, ZATOKA MEKSYKAŃSKA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
piaszczysty wał przybrzeżny stanowiący barierę dla odciętej od morza zatoki - laguny
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zatoka odcięta od morza przez lido
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
dno laguny odsłonięte w czasie odpływu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstające na skutek rośnięcia koralowców, których kolonie tworzą wzdłuż wybrzeży skaliste wały zwane rafami koralowymi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powstają, gdy wyspa poddawana jest ruchom zanurzającym; wtedy rozrastają się w górę
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstające w wyniku wspólnej działalności rzeki i morza [MISSISIPI]
|
|
|
WYBRZEŻE NAMORZYNOWE (MANGROWE) commencer à apprendre
|
|
wybrzeże będące płaskim wybrzeżem porośniętym przez drzewa mangrowe, o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym, który utrwala namuły wodne i przyczynia się do rozrastania lądu [strefa międzyzwrotnikowa]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstające wskutek nadbudowywania płaskiego wybrzeża materiałem piaszczysto-żwirowym nanoszonym przez fale lub prądy morskie [ŁEBA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przybrzeżna strefamorza, w której załamują się fale
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
płaski piaszczysty odcinek wybrzeża
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kilkumetrowy wał usypywany przez fale morskie w czasie sztormów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
piaszczysty wał pod powierzchnią wody usypany w pobliżu brzegu w strefie kipieli
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kilkucentymetrowe piaszczyste wałeczki piasku wzdłuż linii brzegowej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstające na skutek zatopienia dolin polodowcowych, po wytopieniu jęzora lodowca [wybrzeża NORWEGII, SZKOCJI, GRENLANDII, PATAGONII, ALASKI]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
głębokie, wąskie, wcięte głęboko w ląd długie zatoki. ich przekrój poprzeczny kształtem przypomina literę U [wybrzeża NORWEGII, SZKOCJI, GRENLANDII, PATAGONII, ALASKI]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeze będące efektem zatopienia przez morza małych wysepek, bedących formami dzialaności lodowcowej (mutony). wysepki podzielone są cieśninami [SZKOCJA, FINLANDIA, ALASKA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże będące zatopieniem dolin górskich ułożonych prostopadle do wybrzeża. cechuje się licznymi, krętymi zatokami o głębokości wzrastającej w kierunku ujścia [IRLANDIA, BRETANIA, PORTUGALIA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstałe przez zalanie pasm górskich ułożonych równolegle do wybrzeża. grzbiety górskie zostały tak głęboko zanurzone, że nad powierzchnią wody wystają tylko ich najwyższe partie, tworzące ciąg wysp [CHORWACJA, KALIFORNIA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeże powstające w miejscach zalania odcinków ujściowych dolin rzecznych. utworzone w ten sposób zatoki (limany) odcinane są od morza narastającymi mierzejami [MORZE CZARNE]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wybrzeze tworzące się na skutek abrazji. nastepuje zachwianie równowagi grawitacyjnej, oberwanie górnej części stoku i powstanie stromego urwiska - klifu [NORMANDIA, SZKOCJA]
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wygładzanie podłoża skalnego
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wyorywanie bloków i okruchów skalnych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zdzieranie materiału z podłoża skalnego
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pagórki ogladzone przez przesuwający się lód, o łagodnym stoku od strony nasuwania się lodowca, a stromym ze strony przeciwnej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ciąg wzgórz lub wał przed czołem lądolodu; zbudowany z gliny zwałowej nagromadzonej z materiału wytapiającego się z lądolodu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wał piaszczysto-żwirowy powstały z materiału pchanego przed czołem lądolodu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
płaska powierzchnia zbudowana z gliny morenowej osadzonej na podłożu lądolodu po jego stopnieniu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
skały o obłych kształtach oszlifowane przez płynący lód lodowcowy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
garby zbudowane z gliny zwałowej, o opływowym kształcie zbliżonym do elipsy i rozmiarach: długość - 100 do 1000m, wysokość - 5 do 60m
|
|
|
RYNNY POLODOWCOWE (jeziora rynnowe) commencer à apprendre
|
|
długie i wąskie zagłębienia o stromych brzegach i nierównym dnie; zostały utworzone przez wody lodowcowe spływające szczelinami lądolodu pod ciśnieniem hydrostatycznym
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
długie, lecz niezbyt szerokie doliny, które odprowadzają wody z topniejącego lądolodu, łączące się z wodami rzek; powstanie ich wiąże się z dłuższym postojem lądolodu; dna pradolin są płaskie, a zbocza przeważnie strome, z licznymi terasami
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
na ogół płaskie i bardzo rozległe stożki napływowe zbudowane z piasków i żwirów, utworzone przez wody roztopowe na przedpolu lodowca podczas jego postoju; z połączenia kilku stożków tworzą się równiny sandrowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
garby i pagóry liczące do kilkudziesięciu metrów wysokości kilkuset metrów długości; zbudowane z utworów osadzonych przez wody roztopowe w szczelinach ułożonych równolegle do czoła lodowca
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zagłębienia w postaci rys, równoległe do kierunku ruchu lądolodu, wyżłobione przez materiał niesiony w lodzie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przeniesione z odległych terenów bloki skalne o różnej wielkości i kształcie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zagłębienie o niewielkiej głębokości i kilkumetrowej średnicy, często wypełnione wodą; fragment bryły lodu wbity w podłoże po ociepleniu klimatu wytapia się, tworząc obniżenie najczęściej wypełnione wodą (jezioro wytopiskowe - oczko)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
długie na kilkadziesiąt kilometrów i wysokie na kilkadziesiąt metrów piaszczysto-żwirowe, wyraźnie warstwowane wały; cechują się falistą linią grzbietową prostopadłą do czoła lodowca i stromymi ścianami; ciągną się wzdłuż jezior rynnowych
|
|
|