Łacina prawnicza 1
0 186 fiche jansolawa
| question | réponse | |||
|---|---|---|---|---|
|
z założenia, z góry, uprzedzając fakty
|
||||
|
"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
|
||||
|
zjednywanie sobie względów, życzliwości.
|
||||
|
powód do wojny
|
||||
|
niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
|
||||
|
nyślę, więc jestem - Rene Descartes
|
||||
|
za wspólną zgodą
|
||||
|
przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
|
||||
|
mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
|
||||
|
koniec wieńczy dzieło
|
||||
|
pamiętaj o śmierci
|
||||
|
Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
|
||||
|
prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
|
||||
|
dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
|
||||
|
kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
|
||||
|
q.e.d. – skrót od łacińskiego zwrotu Quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia). Najpowszechniej stosowanymi polskimi odpowiednikami są skróty c.n.d. („czego należało dowieść”), c.b.d.u. („co było do udowodnienia”), c.b.d.o. („co było do okazania”
|
||||
|
dobro republiki najwyższym prawem
|
||||
|
zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
|
||||
|
science historical
|
||||
|
prawo (jako całość)
|
||||
|
jakim prawem!?
|
||||
|
z mocy samego prawa
|
||||
|
gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
||||
|
źródła prawa
|
||||
|
źródła powstania/pochodzenia prawa
|
||||
|
źródła poznania prawa
|
||||
|
z niczego
|
||||
|
obyczaj przodków
|
||||
|
długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
|
||||
|
summum jus summa injuri-a] (łc.) szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
|
||||
|
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
|
||||
|
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
|
||||
|
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
|
||||
|
Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
|
||||
|
Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
|
||||
|
prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
|
||||
|
oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
|
||||
|
bezwzglednie obowiązujące
|
||||
|
przepisy wzglednie obowiązujące
|
||||
|
prawo partykularne, oddzielne
|
||||
|
prawo powszechne, ogólne
|
||||
|
nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
|
||||
|
nieznajomość faktu nie szkodzi
|
||||
|
glosa na marginesie
|
||||
|
glosa między wierszami
|
||||
|
(ur. 1182, zm. 1260) – włoski prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły glosatorów i średniowiecznych komentatorów Kodeksu Justyniana – Corpus Iuris Civilis.
|
||||
|
(1228) lub magistralis – Wielka Glosa czy Glossa Accursiana. Zdobyła uznanie także w sądownictwie, czego wyrazem było związane z jego dziełem powiedzenie: "Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia", ("Czego nie zna glosa, tego nie zna sąd").
|
||||
|
prawo książęce(lex ducalis – ustawa książęca) zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
|
||||
|
agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
|
||||
|
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
|
||||
|
Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
|
||||
|
Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
|
||||
|
miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
|
||||
|
sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
|
||||
|
wykaz sądów
|
||||
|
przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
|
||||
|
zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
|
||||
|
dla osoby nie podlegającej sądom powszechnym, podobniePrezydent RP
|
||||
|
formuła procesu
|
||||
|
niezawisłość sądów kościelnych
|
||||
|
sprawy świeckie
|
||||
|
The theory of law and the general part of civil law
|
||||
|
dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
|
||||
|
dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
|
||||
|
dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
|
||||
|
dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
|
||||
|
obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
|
||||
|
wbrew ustawie
|
||||
|
zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
|
||||
|
cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
|
||||
|
gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
|
||||
|
przez podobieństwo, analogię
|
||||
|
wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
|
||||
|
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
|
||||
|
z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
|
||||
|
domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
|
||||
|
domniemanie prawne, np. domniemanie
|
||||
|
domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
|
||||
|
domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
|
||||
|
ustawa ogólna
|
||||
|
ustawa specjalna, przepis szczególny
|
||||
|
ustawa (prawo) nie działa wstecz
|
||||
|
dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
|
||||
|
prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
|
||||
|
prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
|
||||
|
przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
|
||||
|
o ustawie obowiązującej,
|
||||
|
o ustawie, która ma być uchwalona,
|
||||
|
wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
|
||||
|
między stronami, np. zobowiązania z umów
|
||||
|
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
|
||||
|
sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
|
||||
|
w ścisłym znaczeniu
|
||||
|
w szerokim znaczeniu
|
||||
|
jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
|
||||
|
(co wynika) zdefinicji
|
||||
|
nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
|
||||
|
pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
|
||||
|
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
|
||||
|
coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
|
||||
|
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
|
||||
|
na pierwszy rzut oka,
|
||||
|
między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
|
||||
|
na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
|
||||
|
rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
|
||||
|
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
|
||||
|
dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
|
||||
|
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
|
||||
|
do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
|
||||
|
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
|
||||
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
|
||||
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
|
||||
|
(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
|
||||
|
zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
|
||||
|
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
|
||||
|
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą, czynność jest ważna
|
||||
|
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
|
||||
|
„czynność prawna kulejąca”, czynność prawna dokonana przez osobę do tego nie niezdolną (np. małoletni) lub nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia
|
||||
|
termin początkowy
|
||||
|
termin końcowy
|
||||
|
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
|
||||
|
sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
|
||||
|
od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
|
||||
|
od teraz, odzaraz, od tej pory
|
||||
|
(wynikły) z umowy(kontraktu)
|
||||
|
(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
|
||||
|
brzmienie ustawy
|
||||
|
property law
|
||||
|
rzeczy wspólne wszystkim ludziom
|
||||
|
to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
|
||||
|
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
|
||||
|
powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
|
||||
|
prawo do posiadania rzeczy
|
||||
|
uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
|
||||
|
uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
|
||||
|
uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
|
||||
|
prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
|
||||
|
prawo wyzbycia sie rzeczy
|
||||
|
prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
|
||||
|
nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
|
||||
|
samym porozumieniem, z samego porozumienia
|
||||
|
doliczenie posiadania
|
||||
|
doliczenie czasu
|
||||
|
w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
|
||||
|
ustawa nie czyni różnicowania
|
||||
|
własność zwierzchnia (senior)
|
||||
|
własność użytkowa(wasal)
|
||||
|
współwłasność niepodzielna
|
||||
|
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
|
||||
|
skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
|
||||
|
znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
|
||||
|
danie
|
||||
|
czynienie
|
||||
|
nieczynienie
|
||||
|
zaprzeczenie
|
||||
|
znoszenie
|
||||
|
pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
|
||||
|
użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
|
||||
|
służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
|
||||
|
faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
|
||||
|
wola posiadania dla siebie
|
||||
|
nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
|
||||
|
precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
|
||||
|
dobrodziejstwo posiadania
|
||||
|
kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
|
||||
|
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
|
||||
|
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
wola posiadania dla drugiego
|
||||
|
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
|
||||
|
polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
|
||||
|
prawo retencji, prawo zatrzymania
|
||||
|
upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
|
||||
|
warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
|
||||
|
nikomu nie mozna odmowic
|
||||
|
Law of Succession
|
||||
|
wg ustawy, z mocyprawa
|
||||
|
sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
|
||||
|
nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
|
||||
|
Nasciturus pro iam nato habetur
|
||||
|
mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści (fikcja prawna).
|
||||
|
według głów (naszczyciewierzchołku)
|
||||
|
według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
|
||||
|
z wolą (zamiarem), myślą testowania
|
||||
Voir fiche connexe:
common collocationssystem polityczny wielkiej brytaniiangielskie słowka religiabreed crime/english economy vocabulary.Liczby po angielskuМой урок"civil society" słownikPory roku po angielskuImiona angielskie męskieLiczebniki po angielskuМой урокМой урокckeletikHalloween
common collocationssystem polityczny wielkiej brytaniiangielskie słowka religiabreed crime/english economy vocabulary.Liczby po angielskuМой урок"civil society" słownikPory roku po angielskuImiona angielskie męskieLiczebniki po angielskuМой урокМой урокckeletikHalloween
