Źródła historycznoprawne

Co to jest źródło prawa?

Terminu źródło prawa używa się w dwojakim znaczeniu. Wyróżniamy bowiem żródła powstania prawa (fontes iuris oriundi) i źródła poznania prawa (fontes iuris cognoscendi). Źródła powstania prawa to czynniki tworzące prawo, a źródła poznania prawa to przekazy pozwalające nam poznać dawne prawo.Np. dla babilończyków żyjących na przełomie XVIII i XVII w. Kodeks Hammurabiego był źródłem powstania prawa, dla nas jest on już tylko źródłem poznania prawa.

Jakie znasz fontes iuris oriundi?

Wśród fontes iuris oriundi największą rolę odegrały dwa źródła: zwyczaj i akt normatywny. Zwyczaj czyli uznana, uświęcona tradycją forma zachowania się przyjęta w danej zbiorowości społecznej był źródłem prawa w czasach najdawniejszych. Akt normatywny to rezultat działalności prawotwórczej orgnów posiadających władzę legislacyjną. W państwach autorytarnych był to władca, a w państwach demokratycznych organ przedstawicielski (sejm, parlament). W zależności od tego co było źródłem tworzenia prawa

Czy poza zwyczajem i aktem normatywnym istnieją inne źródła powstania prawa?

Ważnym źródłem powstania prawa jest też orzecznictwo sądowe w formie precedensów, które stawało się wiążące dla sądów w przypadku wyrokowania w identycznej sprawie w przyszłości. Poza tym ważnym źródłem jest też jurysprydencja czyli nauka prawa. Opinie uczonych prawników (communis opinio doctorum) mogły być podstawą do tworzenia regulacji prawnej i wydania orzeczenia przez sąd, który nie mógł znaleźć odpowiedniej regulacji prawnej.

Jakie wyróżniamy źródła poznania prawa?

Największe znaczenie dla historyka prawa mają źródła bezpośrednie tzn. akty prawne z pierwszej ręki w postaci kodeksów, orzeczeń sądowych, dokumentów. Wiele praw zostało jednak odtowrzonych ze źródeł pośrednich czyli kronik, dzieł literackich czy dzienników. Oprócz pisanych źródeł pośrednich istnieją też niepisane np. tradycja ustna lub przysłowia prawnicze.

Co służy do poznania i opracowania źródeł historycznych?

Do poznania i opracowania źródeł historycznych służą nauki pomocnicze historii.

JAkie jest zadanie nauk pomocniczych historii?

Nauki pomocnicze historii mają określić stopień autentyczności źródła i jego wartość informacyjną.

Jakie znasz nauki pomocnicze historii?

Paleografia, epigrafika, dyplomatyka, sfragistyka, chronologia historyczna, heraldyka, genealogia, numizmatyka, archeologia prawna.

Co to jest paleografia?

Paleografia to nauka zajmująca się badaniem dawnego pisma. Dla odczytania dawnych polskich dokumentów prawnych konieczna jest paleografia, były one spisywane po łacinie, a litery miały inny kształt niż dziś.

Co to jest epigrafika?

Epigrafika to nauka o piśmie w materiale twardym. Epigrafika zajmuje się odczytywaniem takich dokumentów jak Kodeks Hammurabiego.

Co to jest dyplomatyka?

Dyplomatyka zajmuje się odczytywaniem dawnych dokumentów czyli pisemnych oświadczeń zgodnych z obowiązującą formą będących potwierdzeniem powstania faktów natury prawnej. Dyplomatyka ma duże znaczenie przy ustalaniu autentyczności dokumentów.

Co to jest sfragistyka?

Sfragistyka to nauka zajmująca się badaniem pieczęci czyli znaków rozpoznawczo-własnościowych dla osób fizycznych lub prawnych.

Czym zajmuje się chronologia historyczna?

Chronologia historyczna bada historyczne podziały czasu.

Czym zajmuje się archeologia prawna?

Archeologia prawna zajmuje się badaniem i opisywaniem przedmiotów służących powstawaniu i stosowaniu prawa (pręgierzy, narzędzi tortur, kajdanków)