Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 fiche    lenka1
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
accidentalia negotii
commencer à apprendre
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
commencer à apprendre
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
commencer à apprendre
do akt
ad eventum
commencer à apprendre
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
commencer à apprendre
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
commencer à apprendre
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
commencer à apprendre
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
commencer à apprendre
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
commencer à apprendre
do własnego użytku
amicus curiae
commencer à apprendre
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
commencer à apprendre
analogia z prawa
animus manendi
commencer à apprendre
zamiar stałego pobytu
bona fides
commencer à apprendre
dobra wiara
causa
commencer à apprendre
przyczyna
casus belli
commencer à apprendre
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
commencer à apprendre
warunek prawny
conditio sine qua non
commencer à apprendre
warunek konieczny
contra legem
commencer à apprendre
niezgodnie z prawem
corpus delicti
commencer à apprendre
dowód rzeczowy
culpa
commencer à apprendre
wina
culpa in contrahendo
commencer à apprendre
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
commencer à apprendre
wina w nadzorze
culpa in eligendo
commencer à apprendre
wina w wyborze
damnum emergens
commencer à apprendre
rzeczywista szkoda
debellatio
commencer à apprendre
zawojowanie
de facto
commencer à apprendre
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
commencer à apprendre
zgodnie z prawem
de lege artis
commencer à apprendre
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
commencer à apprendre
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
commencer à apprendre
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
commencer à apprendre
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
commencer à apprendre
staranność
do ut des
commencer à apprendre
"daję, abyś dawał"
dolus directus
commencer à apprendre
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
commencer à apprendre
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
commencer à apprendre
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
commencer à apprendre
ze względów słuszności i dobra
ex ante
commencer à apprendre
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
commencer à apprendre
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
commencer à apprendre
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
commencer à apprendre
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
commencer à apprendre
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
commencer à apprendre
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
commencer à apprendre
z mocy prawa
ex nunc
commencer à apprendre
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
commencer à apprendre
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
commencer à apprendre
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
commencer à apprendre
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
commencer à apprendre
podczas nieobecności
in statu nascendi
commencer à apprendre
w trakcie powstawania
inter partes
commencer à apprendre
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
commencer à apprendre
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
commencer à apprendre
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
commencer à apprendre
solidarność niewłaściwa
ipso facto
commencer à apprendre
z racji samego faktu
ipso iure
commencer à apprendre
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
commencer à apprendre
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
commencer à apprendre
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
commencer à apprendre
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
commencer à apprendre
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
commencer à apprendre
prawo narodów
ius in bello
commencer à apprendre
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
commencer à apprendre
prawo legacji
ius sanguinis
commencer à apprendre
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
commencer à apprendre
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
commencer à apprendre
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
commencer à apprendre
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
commencer à apprendre
zob. de lege ferenda
lex generalis
commencer à apprendre
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
commencer à apprendre
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
commencer à apprendre
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
commencer à apprendre
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
commencer à apprendre
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
commencer à apprendre
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
commencer à apprendre
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
commencer à apprendre
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
commencer à apprendre
prawo nie działa wstecz
lex specialis
commencer à apprendre
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
commencer à apprendre
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
commencer à apprendre
sposób działania
mortis causa
commencer à apprendre
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
commencer à apprendre
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
commencer à apprendre
prawo przodków
nasciturus
commencer à apprendre
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
commencer à apprendre
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
commencer à apprendre
niedbalstwo
non liquet
commencer à apprendre
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
commencer à apprendre
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
commencer à apprendre
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
commencer à apprendre
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
commencer à apprendre
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
commencer à apprendre
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
commencer à apprendre
posiadanie
preasumptio iuris tantum
commencer à apprendre
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
commencer à apprendre
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
commencer à apprendre
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
commencer à apprendre
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
commencer à apprendre
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
commencer à apprendre
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
commencer à apprendre
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
commencer à apprendre
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
commencer à apprendre
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
commencer à apprendre
rzecz osądzona
res nullius
commencer à apprendre
rzecz niczyja
restitutio in integrum
commencer à apprendre
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
commencer à apprendre
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
commencer à apprendre
ziemia niczyja
ultima ratio
commencer à apprendre
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
commencer à apprendre
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
commencer à apprendre
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
commencer à apprendre
weto
vindicatio
commencer à apprendre
windykacja
vis maior
commencer à apprendre
siła wyższa
vis legis
commencer à apprendre
siła prawa
dolus directus praemeditatus
commencer à apprendre
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
commencer à apprendre
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
commencer à apprendre
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
commencer à apprendre
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
commencer à apprendre
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.