Renesans-pojęcia

studia humanitatis

badania nad kulturą starożytną

kult słowa

naśladowanie greckich, rzymskich i rodzimych mistrzów

Humanizm

prąd umysłowy interesujący się człowiekiem i jego możliwościami

makiawelizm

dotkryna polityczna zalecająca stosowanie wszystkich metod w tym: podstępu i przemocy w dążeniu do zamierzonego celu politycznego

mecenat

opieka sprawowana przez możnych ludzi nad artystami

manieryzm

rodzaj sztuki w której przeważały tematy mistyczne i fantastyczne

gobelin

dekoracyjna tkanina wykonana z jedwabiu lub wełny

nepotyzm

obsadzanie stanowisk członkami własnej rodziny

luteranizm

prąd religijny utworzony przez marcina lutra, jedyne źródło wiary to biblia

kalwinizm

prąd religijny utworzony przez jana kalwina, jedni zostaną zbawieni a inni potępieni niezależnie od tego jak postępowali w życiu

elektor

tytuł książąt rzeszy niemieckiej, mieli przywilej wybierania cesarza

anbaptyzm

ruch nawołujący do powrotu do ideałów pierwotnego chrześcijaństwa

reichstag

parlament rzeszy

prymat władzy świeckiej nad kościelną

manarchowie powinni ingerować w sprawy kościoła

protestanci

zwolennicy reformacji, utworzyli związek szmalkaldzki

cuius regio eius religio

czyja władza tego religia, zasada ustalona na pokoju w augsburgu (1555)

sekularyzacja zakonów

przeznaczenie mająktków zakonów na pomoc biednym i rozwój szkolnictwa

hugenoci

zwolennicy protestantyzmu

edykt nantejski

gwarantował hugrnotom wolność wyznania (1598)

gentry

angielscy właściciele ziemscy nie mający tytułów arystokratycznych

reforma katolicka

przywrócenie katolicyzmowi dominującej pozycji w chrześcijaństwie zachodznim

kontreformacja

działania wymierzone przeciwko protestantyzmowi

kongregacja doktryny wiary

przygotowanie soboru

predestynacja

los człowieka jest z góry określony przez Boga

kurialiści

uznawali wyższość papieża nad soborem

koncyliaryści

uznawali sobór za najwyższą władzę kościoła

inkwizycja

instytucja sądowo-policyjna zwalczająca heretyków

ad maiorem dei gloriam

na większą chwałę Bożą

kolegium

nowy typ szkoły średniej wprowadzony przez jezuitów

święte oficjum

stało na czele inkwizycji

misje

wyprawy mające na celu głoszenie ewangelii i szerzenie wiary chrześcijańskiej

karawela

nowy typ okrętów mających wysokie burty i solidną konstrukcje

handel lewantyński

wymiana handlowa między europą a krajami wschodu

rekonkwista

wyzwalanie półwyspu pirenejskiego spod panowania arabów

pinta, nia, santa maria

okręty krzysztofa kolumba

konkwistador

tytuł nadawany przez królów hiszpańskich i portugalskich zdobywcom ameryki

tordesillas

traktak zawarty pomiędzy portugalią a hiszpanią w 1494, ustalono linię demakracyjną pomiedzy strefami wpływów obu państw wzdłóż 46 południka, na zachód hiszpania, na wschód portugalia

encomienda

hiszpański system wyzysku indian, kolonizatorzy mieli na nimi całkowitą władzę

hispaniola

haiti

kacykowie

władcy afrykańskich państewek, zajmowali się chwytaniem niewolników

antytrynitarze

ruch religijny stworzony prze braci polskich, nie uznawał trójcy świętej

reformacja

ruch religijny, społeczny, polityczny w XVI w prztczynił się do zmaian w kościele

sobór trydencki

1545, obecność Chrystusa w ewngelii, msza św. ofiarą, znaczenie 7 sakramentów, wiara warunkiem koniecznym ale nie wystarczającym do zbawienie, wolna wiara, wizytacje biskupa