Filary i fundusze Unii Europejskiej

Czym są trzy filary Unii Europejskiej?

Unia Europejska jest przedstawiana obrazowo jako dom wsparty na trzech filarach, odpowiadających zakresowi poszczególnych kompetencji UE

Gdzie znajdują się podstawy prawne „trzech filarów”?

w Traktacie o Unii Europejskiej, który wszedł w życie w 1993 roku – zawiera on 19 artykułów, w których opisane są podstawowe zasady rządzące wspólnotą europejską (Traktat jest efektem konferencji w Maastricht w 1991 roku)

Trzy filary UE to:

Wspólnoty Europejskie; Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa; Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

Pierwszy Filar UE – Wspólnoty Europejskie

proces podejmowania decyzji w UE odbywa się metodą wspólnotową więc I filar to najistotniejszy element działalności UE; integracja w ramach I filaru jest najbardziej zaawansowana

I Filar UE reguluje:

kwestie polityki strukturalnej; wspólny rynek i unię celną; cztery wolności UE; politykę społeczną; obywatelstwo unijne; kulturę i naukę; ochronę praw konsumenta; ochronę środowiska

Drugi Filar UE – Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

obejmuje działania na rzecz ochrony wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezależności i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych

II Filar UE reguluje:

umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich; zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego; popieranie współpracy międzynarodowej; rozwijanie i umacnianie demokracji oraz rządów prawa; poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności

Trzeci Filar UE – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

współpraca państw członkowskich w zakresie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości – w tym celu powołano Europol (policję międzynarodową, której zadaniem jest wymiana informacji o przestępczości, ujednolicenie metod zapobiegania przestępczości oraz metod pracy policji krajowych)

Zakres współpracy w ramach III Filaru UE

polityka azylowa; zasady przekraczania granic zewnętrznych Unii; polityka imigracyjna i polityka w stosunku do obywateli państw trzecich; zwalczanie zjawiska narkomanii; zwalczanie przestępczości międzynarodowej; współpraca sądowa w sprawach cywilnych i karnych; współpraca celna; współpraca policyjna

Przedakcesyjne fundusze unijne

forma pomocy państwom kandydującym; zadaniem jest przygotowanie państw ubiegających się o członkostwo poprzez podniesienie ich poziomu gospodarczego

Z jakich funduszy przedakcesyjnych korzystała Polska?

PHARE; SAPARD; ISPA

PHARE

program mający na celu zmniejszanie nierównomierności rozwoju regionów poprzez promowanie aktywności gospodarczej, rozwiązywanie problemów społecznych związanych z rynkiem pracy, restrukturyzację i rozwój infrastruktury

Trzy główne części PHARE:

wsparcie rozwoju infrastruktury; wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw; wsparcie rozwoju zasobów ludzkich

SAPARD

program przeznaczony dla państw z Europy Środkowo-Wschodniej, mający na celu wspieranie modernizacji rolnictwa i rozwoju w obszarach rolniczych w ogóle

ISPA

program umożliwiający uzyskanie pomocy w zakresie projektów z sektora ochrony środowiska i transportu

Fundusze strukturalne UE

tworzone z budżetu UE w celu pomocy państwom członkowskim – pomoc w restrukturyzacji i modernizacji wielu gałęzi gospodarki, by dorównała najlepiej rozwiniętym państwom UE

Jak nazywają się fundusze strukturalne UE?

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego; Europejski Fundusz Socjalny; Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji; Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa; Fundusz Spójności

Europejski Fundusz Socjalny

najstarszy fundusz UE – ma na celu zmniejszenie nierówności gospodarczych i społęcznych

Fundusz Spójności

jest instrumentem polityki strukturalnej – powołany został w celu zmniejszania różnic rozwoju gospodarczego w poszczególnych krajach UE; korzystają z niego kraje, w których PKB nie przekracza 90% średniej UE