prawo karne

1. Co to jest prawo karne?

czyny będące przestępstwami, kar grożących za przestępstwo, środków karnych i środków zabezpieczających.

2. Cechy prawa karnego materialnego

Uniwersalność. - Wkracza wszędzie tam, gdzie dochodzi do czynów społecznie szkodliwych, tzn. tam, gdzie ktoś dopuszcza się zamachu na stosunki społeczne i chronione prawnie dobra podmiotów tych stosunków. Subsydiarność – PK powinno być zast. w ostateczności i tylko wtedy gdy środki oddziaływania, które posiadamy są niewystarczające

3. Funkcja ochronna prawa karnego.

służy ochronie dóbr, których istnienie składa się na porządek społ. oraz respektowaniu własności. Chroni życie, suwerenność, wolność itd.

4. Funkcja sprawiedliwościowa prawa karnego.

zaspokaja poczucie sprawiedliwości pokrzywdzonego, przez ukaranie sprawcy

5. Funkcja prewencyjno-wychowawcza prawa karnego

typy zachowań nagannych, czyli określenie czego robić nie wolno, opatrzenie sankcją karną oraz pociąganie do odpowiedzialności za określone przestępstwa czy wykroczenia skarbowe. Działanie wychowawcze jest jednym z działań sankcyjnych.

6. Funkcja gwarancyjna prawa karnego.

Zagwarantowanie obywatelowi, ze nie będzie pociągany do odpowiedzialności karnej za czyn, który przez prawo nie jest uważany za przestępstwo

7. Funkcja profilaktyczno-zabezpieczająca prawa karnego.

- środki eliminujące i zabezpieczające oraz innye środki oddziaływania.Np. eliminacja sprawcy ze społeczeństwa

8. Funkcja restytucyjna prawa karnego.

obowiązek nadrobienia szkody poszkodowanemu

9. Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych.

odpowiedzialność zbiorowa: za przestępstwo jednostki ponoszą odpowiedzialność pewne zbiorowości np. rodzina, miasto, ród.

12. Główne założenia szkoły klasycznej.

- wolna wola człowieka, zasada czynu (czyn= wyraz wolnej woli), istotą kary jest odwet za wyrządzone zło (sprawiedliwa odpłata za czyn)

13. Główne założenia szkoły pozytywnej.

- człowiek jest zdeterminowany do pop przest, brak wolnej woli; zamiast kary środki zabezp społ. wobec sprawcy; niektórzy ludzie mają wrodzone predyspozycje do pop przestępstwa; odrzucenie winy jako pods odpow. karnej

14. Główne założenia szkoły socjologiczne.

-najw jest sprawca (jego osobowość) a nie czyn; cel przez odwet; przestepczosc ma swoje przyczyny tkwiące w warunkach spol.; celem kary- ochrona dobr prawnych przez zast prewencji

15. Kierunek racjonalno-humanitrarny.

- koncepcja w myśl której PK powinno być zarówno racjonalne ale zarazem humanitarnie. Egzekwować sprawiedliwe prawo nie naruszając zasad humanitarnych

16. Zasada humanitaryzmu prawa karnego

- Prawo karne powinno być humanitarne. Kary nie mogą być okrutne, nie mogą ponizac i wyrządzać dolegliwości (sama Kosnt zakazuje kar cielesnych i nakazuje poszanowanie praw czlowieka

17. Zasada subsydiarności prawa karnego.

- PK powinno być zast. w ostateczności i tylko wtedy gdy środki oddziaływania, które posiadamy są niewystarczające.

18. Zasada odpowiedzialności karnej za czyn.

-nastepuje po uprzednim CZYNIE. Nie można karaz za mysli, poglady lub jego właść psych/fizyczne

nullum crimen sine lege

- (nie ma przesteostwa bez ustawy). Chroni jednostke przed arbitralnym posługiwaniem się represja karna przez organy państwowe.

nullum crimen sine lege scripta

prawo karne musi być nie tylko prawem pisanym ale tez zapisanym w specyficznym akcie normatywnym jaki jest ustawa

nullum crimen sine lege certa

ustawodawca powinien tak sformułować przepisy, by jego odbiorca mógł je zrozumieć i ich przestrzegać

nulla poena sine lege

kara musi być określona we wcześniej wydanej ustawie

23. Zasada winy.

-sprawca ponosi odp. kar tylko wtedy kiedy udowodni mu się wine i postawi zarzuty

24. Okoliczności decydujące o społecznej szkodliwości czynu

- rodzaj i char naruszonego dobra, rozmiary wyrzadzonej szkody, sposób i okol popełnienia czynu, waga naruszonych przez sprawce obowiazków, postac zamiaru, motywacja sprawy, rodzaj naruszonych reguł ostroznosci i stopien ich naruszenia

25. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej.

Odpowiedzial karna powinna mieć char indywidualny i osobisty. Nie może przejac jej inna osoba. TYLKO SPRAWCA czynu

in dubio pro reo

- zasada prawna, zgodnie z którą wątpliwości nie dających się rozstrzygnąć nie można tłumaczyć na niekorzyść oskarżonego.

28. Źródła prawa karnego.

-kodeks karny z 1997r. (teraz obowiązujący); przepisy innych dziedzin prawa - Dziennik ustaw; Konstytucja i ratyfikowane umowy miedzyn

29. Rodzaje sankcji karnych.

- względnie oznaczona (okr w ustawie) -nieoznaczona (swoboda w wyborze rodzaju i wys. kary ma sedzia)

30. Pojęcie i rodzaje wykładni w prawie karnym.

Wykladnia: fragm. PK który wyznacza ramy niekaralnych zachowan obywateli - jezykowa (odwoluje się do znaczenia slow uzytych w tekscie ustawy -teleologiczna/celowosciowa (odw. się do celu i sensu przepisu) -systemowa (odw się do umiejscowienia przepisu w sys danej galezi prawa -zwezajaca i rozszerzajaca

33. Obowiązywanie ustawy karnej pod względem osób

określa prawo krajowe i reguły międzynarodowej współpracy w dziedzinie ścigania

34. Obowiązywanie ustawy karnej pod względem miejsca.

Ustalenie miejsca popełnienia przestępstwa ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia: primo - czy zastosować polską czy obcą ustawę karną; secundo - przed jakim sądem ma odpowiadać sprawca (obcym/ polskim; sprawa właściwości miejscowej).

36. Czas popełnienia czynu zabronionego.

-art. 6par1 czas w ktorym sprawca działał lub zaniechal dzial do któr był zobowizany

38. Odpowiedzialność za czyny popełnione zagranicą.

- Polską ustawę karną stosuje się do przestępstw popełnionych za granicą: w stosunku do obywatela polskiego, (jeśli naruszy prawo polskie za granica ale warunek podwójnej karalności); stosunku do cudzoziemców, chodzi o przest skierowane przeciwko dobrom lub interesom RP, obywatela PL, polskiej osoby prawnej; 2. czyn ten musi być zagrożony przez polską ustawę karną karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności; do cudzoziemców, którzy pop przest za granicą, przy czym to przestępstwo skierowane

39. Zasada narodowości podmiotowej.

- polak odpowiada za wszelkie czyny pop za granica które SA przestepst wg Pol KK i msc popełnienia (ale musi być podwójna przestęp czynu)

40. Zasada narodowości przedmiotowej ograniczona.

- czyny popełnione przez cudzoziem zagranicą skierowane przeciwko interesom RP, obywatelowi polskiemu, polskiej os prawnej, jednostce organizacyjnej, przestępstwu terrorystycznemu. (podwójna przestępność)

41. Zasada narodowości przedmiotowej nieograniczona.

- bez wzgl na obywatelstwo, bez ograniczenia warunkiem podwójnej przest. Gdy jest to:- przes przeciwko bez ween lub zewn RP, polskim urzędom /funkcjonariuszom, inetersom godp itd

42. Zasada odpowiedzialności zastępczej.

-syt polegajaca gdy cudzoziemiec dopusci sie przes za granica nie objętego ani zasada ochronna ograniczona ani zasada ochronna nieograniczona, a wg, polskiej ustawy karnej dane przest zagrozone jest kara pozbawienia wolnosci powyzej lat 2. Wowczas mozna zastosowac polska ustawe karna, jezeli sprawca przebywa na terytorium Polski i nie postanowiono go wydac. Wynika z tej zasady ze pierszenstwo ma ekstradycja sprawcy na granice.

43. Zasada represji wszechświatowej.

przewiduje stosowanie PL ustawy kar do cudzoziemncow i obywateli PL w razie pop przest ściganych na mocy zobowiazania wynikającego z umow miedzyn.Np. ludobójstwo, zbrodnie wojenne itd

przestępstwo co to

czyn człowieka, zabr przez obow ustawe, który jest społecznie szkodliwy i zawiniony

45. Bezprawność czynu (pojęcie).

- czyn wypełniający znamiona przestępstwa nie jest nim w rzeczywistości, ponieważ na mocy przepisu prawnego lub utartej praktyki uważany jest za zgodny z prawem (kontratypy: obrona konieczna, stan wyższej konieczności)

47. Przestępstwo a wykroczenie.

- Odpow za wykroczenia jest mniej surowa niz za przest. Gł powód - ustawodawca łagodniej traktuje sprawców wykr bo jest nizszy stopien społ szkodliwosci tych czynów. wykr na ogół naruszaja dobra o mniejszej wartości niz wartosc dóbr, w które godza przest i czynia mniejsze szkody

48. Pojęcie zbrodni i występku.

-zbrodnia-czyny zagr kara pozb wolnośc na czas nie krótszy od 3lat lub kara surowsza -wystepek- czyny zagr kara przekraczajaca 1 miesiac pozb wol, 1 msc ograniczen woln lub grzywny pow 30 stawek dziennych

czyn

to zewn, swiadome zachowanie człowieka które zachodzi w warunkach wolnego wyboru i jest rezultatem decyzji woli. (Formy czynu: dzialanie lub zaniechanie)

zaniechanie

niepodjęcie przez sprawcę działania, do którego był zobowiązany(formalne) lub spowodow określonego skutku, przez niepodjęcie takiego działania.(materialne).

53. Nieletni (pojęcie).

- osoba, która w momencie popełnienia czynu zab nie ukończyła 17 roku życia

54. Młodociany (pojęcie).

-os która w chwili pop czynu nie miała 21 lat i w chwili orzekania w I instancji nie miała 24

teoria ekwiwalencji

zalozenie ze przyczyną każdego skutku jest pewna suma warunkow koniecznych do jedo nastapienia

teoria adekwancji

wymaga się jeszcze by określony w ustawie skutek był NORMALNYM, typowym następstwem takiego Zach się. (np. wysyłając dziecko samolotem, śmierć w nim nie jest normalnym następstwem)

57. Pojęcie związku przyczynowego.

- jest to związek pomiędzy zach się człowieka, bądź innym zdarzeniem będącym pods odpowiedzailnosci, a wynikłą z tego szkodą

58. Zagadnienie przyczynowości zaniechania.

zaniechanie nie może zapoczątkować lancucha przyczynowego bo skutek może być wywolany tylko przez dzialanie czlowieka

59. Znamię ostre

znamiona określają w ustawie karnej typ przestępstwa. Ostre mają zamkniętą klasę desygnatów np. matka art. 148, brat, zolnierz

60. Znamię nieostre

- to znamiona, które mają otwartą klasę desygnatów

63. Znamię opisowe

to te, których stwierdzenie nie wymaga stosowania ocen, a ich zakres znaczeniowy jest stosunkowo wyraźny.

64. Znamię ilościowe (pojęcie, przykład).

- Dotyczy znamion liczebnikowych jak np. "mienie znacznej wartości"

65. Elementy strony przedmiotowej przestępstwa.

-czyn podmiotu, czas i miejsce czynu; syt w jakiej czyn popełniono i sposób popełnienia i przedmiot wykonawczy czynu

66. Strona podmiotowa przestępstwa (pojęcie).

- Inaczej str subiektywna: wyraża stosunek psych sprawcy do czynu. Może on być umyślny lub nieumyślny. Strona podm jest najważniejszą przesłanką winy.

67. Zamiar bezpośredni. dolus directus

- gdy sprawca chce popełnić czyn zabr. Chcenie ozn że sprawca obejmuje swoją świadomością wszystkie znamiona tego czynu (nagly i przemyślany)

68. Zamiar ewentualny.

- gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i godzi się na to (nawet jeśli nie chce).

69. Przestępstwo kierunkowe (dolus coloratus).

- to takie przest które sa znamienne celem, motywem lub pobudka. Sprawca dziala z zamiarem dokl ukierunkowanym. To szczególne nastawienie sprawcy

Motyw

-przeżycie psychiczne o charakterze intelektualnym, skłaniające sprawcę do popełnienia czynu

pobudka

przeżycie o charakterze emocjonalnym, skłaniające sprawcę do popełnienia czynu np. pod wpływem współczucia

Lekkomyślność

polega na tym, że sprawca świadomie naruszając zasady ostrożności, możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje, lecz przypuszcza, że go uniknie.

Niedbalstwo

polega na tym, że sprawca możliwości popełnienia czynu zabronionego nie przewiduje, chociaż może ją przewidzieć.

. Indywidualny przedmiot ochrony-

Dobro prawne będące przedmiotem ochrony pojedynczego przepisu karnego a jednocześnie dobro zaatakowane popełnieniem przestępstwa

Rodzajowy przedmiot ochrony-

to dobro prawne chronione nie przez jeden przepis, lecz przez grupę przepisów karnych z reguły zamieszczonych w jednym rozdziale KK.

Ogólny przedmiot ochrony-

jego ochrona jest zadaniem całego prawa karnego

Przestępstwami podobnymi

- przestępstwa należące do tego samego rodzaju;

Podział przestępstw

-typ podstawowy: punkt wyjścia nazwy przestępstwa -typ kwalifikowany: czyli utworzony a kara jest surowsza od podstawowego -typ uprzywilejowany: tworzony a kara łagodniejsza od podstawowej.

Przestępstwa powszechne

to takie, których podmiotem jest może być każda osoba odpowiadająca ogólnym cechom podmiotu przestępstwa, tzn osoba fizyczna która osiągnęła określony wiek

przekr upr dot funkcjonariusza publ

kiedy dokonyw czynność mimo ze nie miesci się w ramach jego uprawnien pozostaje jednak w zw z zakresem jego służb działalności

naduz kontratypu-

wykorzyst syt kontratypowej do załatwiwenia własnych porachunków czy celów innych niż ochrona zagr dobra

Obrona konieczna

polega na odpieraniu bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem, przy użyciu środków koniecznych do odparcia tego zamachu i w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamach.

Zamach bezpośredni

działanie zagrażające naruszeniu dobra prawnego

Eksces intensywny

zachodzi gdy broniący stosuje sposób obrony, który nie był konieczny dla odparcia zamachu, lub zachodzi rażąca dysproporcja dóbr.

Eksces ekstensywny,

spóźnione działanie obronne lub działanie przedwczesne w momencie, gdy zamach nie miał jeszcze charakteru bezpośredniego.

Niebezpieczeństwo bezpośrednie -

to taki stan zagrożenia, który uzasadnia podjęcie natychmiastowe działanie

Obrona konieczna, a stan wyższej konieczności

Róznice - w obr. kon. elementami są zamach i obrona, natomiast w s.w.k. elementami są niebezpieczeństwo grożące dobru chronionemu prawem i działanie lub zaniechanie sprawcy uchylające ten stan - obrona konieczna najczęściej polega na działaniu - w stanie w.k. poświęcone zostaje dobro osoby trzeciej, a w obr. kon. dobro osobiste zamachowca - w s.w.k. występuje zasada subsydiarności - w obronie koniecznej zasada proporcjonalności ma wąski zakres Podobieństwa -wyłączenie bezprawności - zagrożone ja

. Eksperyment leczniczy

celem jest wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych

Eksperyment badawczy

celem jest rozszerzenie wiedzy medycznej

Ostateczna potrzeba

Polega on na wyłączeniu ewentualnej przestępności czynu żołnierza, który stosuje środki niezbędne w celu wymuszenia posłuchu dla rozkazu

Funkcje winy w prawie karnym.

1. fun. legitymizująca odpowiedzialność karną sprawcy 2. limituje surowość kary, która nie może przekraczać stopnia winy

zamiar nagły (dolus directus repentinus),

sprawca podejmuje szybko, bez zastanowienia

Wina kombinowana

ma miejsce gdy przestępstwo podstawowe jest objęte umyślnością (zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym) natomiast następstwo czynu objęte jest nieumyślnością, przestępstwa z winy kombinowanej traktujemy jako przestępstwa umyślne; są to przestępstwa kwalifikowane przez następstwa.

. Formy stadialne przestępstwa

zamiar § przygotowanie § usiłowanie § dokonanie etapy

Nieświadomość i urojenie.

-urojenie to zaburzenia treści myślenia polegające na fałszywych przekonaniach -nieświadomość – gdy sprawca nie wie dokladnie ze jego czyn jest przestępstwem ale zdaje sobie sprawe ze czyn jest zabroniony przez jakas galaz prawa

Delictum putativum

Ktoś zachowuje się zgodnie z prawem, ale myśli, że jest to przestępstwo.

rodzaje usiłowania

§ usiłowanie ukończone – sprawca uczynił wszystko, co zamierzał, lecz nie zdołał dokonać czynu § usiłowanie nieukończone – sprawca nie zdołał wykonać wszystkiego, co zamierzał. § usiłowanie kwalifikowane – sprawca usiłując dokonać jednego czynu zabronionego, niejako "po drodze" dokonał innego (np. chciał zabić pokrzywdzonego, a jedynie go zranił). § udolne- takie, które w chwili rozpoczęcia daje sprawcy szansę na dokonanie § usiłowanie nieudolne – takie, które od samego początku nie może doprowa

odpowiedzialnośc podżegacza i pomocnika

że odpowiadają oni w granicach swej umyślności (czyli swego zamiaru) niezależnie od odpowiedzialności sprawcy głównego.

Podżeganie

Polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego. Może to nastąpić w dowolnej formie (np. namawiania, nalegania, prośby itp.) Istotą podżegania jest to, że jego rezultatem jest zaistnienie zamiaru co do dokonania czynu zabronionego, u osoby nakłanianej

Pomocnictwo

Polega na ułatwianiu innej osobie dokonania czynu zabronionego poprzez dostarczanie narzędzi, środku przewozu lub poprzez udzielanie rad lub informacji.

Prowokator

to osoba, która nakłania inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, nie po to, aby ten został popełniony, ale po to, by skierować postępowanie karne przeciwko nakłanianej osobie (art. 24 KK)

Realny zbieg przepisów

Zachodzi gdy jeden czyn wyczerpuje znamiona w 2 lub więcej przepisach ustawy przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów

Pozorny zbieg przepisów

czyn wyczerpuje wprawdzie znamiona kilku przepisów, ale faktu zbiegu przepisów nie uwzględnienia się w kwalifikacji prawnej

Przestępstwo wieloodmianowe

polega na wypełnieniu przez zachowanie sprawcy jednocześnie kilku odmian wskazanych w jednym przepisie

Czyn ciągły-

czyn popełniony 2 lub więcej razy, czynów-np. tydzień w tydzień kradzież rzeczy w sklepie; 152. Reguły

Kryminalizacja

czyli uznawanie przez ustawodawcę pewnych czynów za przestępstwa lub utrzymywanie przestępczości tych czynów

Występek chuligański

to zamach na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego