Postacie i pojęcia - historia

Camillo Cavour

Jeden z najwybitniejszych włoskich polityków XIX w., współtwórca zjednoczenia Włoch. Pełnił funkcję ministra handlu i ministra finansów, a w 1852 r. został premierem piemonckiego rządu. Dzięki niemu doszło do utworzenia Królestwa Włoskiego. Po zjednoczeniu kraju stanął w 1861 r na czele pierwszego włoskiego rządu. Zmarł kilka miesięcy później.

Giuseppe Garibaldi

włoski generał i rewolucjonista. Walczył o wyzwolenie i zjednoczenie Włoch. W 1860 r. zorganizował wyprawę "tysiąca czerwonych koszul".

Otto von Bismarck

Był pruskim politykiem, kanclerzem i mężem stanu. Początkowo należał do zwolenników liberalizmu, jednak z czasem zmienił poglądy na konserwatywne. Jako kanclerz Prus skupił się na zjednoczeniu Niemiec. Udało się to w 1871 r., kiedy objął funkcję kanclerza II Rzeszy Niemieckiej. Przyczynił się do powstania trójprzymierza. W polityce wewnętrznej podejmował działania germanizacyjne wobec ludności polskiej w Wielkopolsce.

Abraham Lincoln

Zasłynął w 1854 r. dzięki przemówieniu krytykującemu ustawę Kongresu o rozstrzyganiu kwestii niewolnictwa zgodnie z wolą mieszkańców poszczególnych stanów. W 1860 r. objął urząd prezydenta USA. Opowiadał się za zniesieniem niewolnictwa, co przyczyniło się do ogłoszenia przez stany południowe secesji. Wystąpienie to Lincoln postanowił stłumić zbrojnie. 1864 r. ponownie został wybrany na prezydenta, a rok później, 14 kwietnia - po kapitulacji głównych sił południa - został zastrzelony.

abolicjonizm

ruch dążący do zniesienia niewolnictwa

wojna secesyjna

Gdy 12 kwietnia 1861 r. armia konfederacji zaatakowała wierny Unii Fort Sumter, rozpoczęła się wojna secesyjna - konflikt pomiędzy konfederatami z Południa i federalistami z Północy

Ulysses Grant

kapitan walczący w wojnie secesyjnej po stronie Północy. Pod jego dowództwem armia Unii przeszła do działań ofensywnych i opanowała znaczną część terytorium stanów południowych.

Konfederacja

w 1860 r. z federacji wycofała się Karolina Południowa i dziesięć innych stanów. W lutym 1861 r. utworzyły one Skonfederowane Stany Ameryki, nazywane Konfederacją, z własną konstytucją i prezydentem (Jefferson Davis). Od momentu secesji stany należące do USA zaczęto nazywać Unią.

Karol Darwin i teoria ewolucji

angielski uczony. Po wyprawie morskiej dookoła świata podczas której prowadził obserwacje przyrodnicze, w 1859 r. ogłosił teorię ewolucji. Podstawą jego koncepcji było twierdzenie, że zwierzęta i rośliny ulegają ewolucji, czyli stopniowym zmianom, których najważniejszą przyczyną jest dobór naturalny, wynikający z walki o byt. Dlatego - zgodnie z tym stanowiskiem - największą szansę na przeżycie mają gatunki najsilniejsze i najwartościowsze.

Dmitrij Mendelejew

rosyjski chemik, który w 1869 r. opracował układ okresowy pierwiastków

Ludwik Pasteur

ukończył studia przyrodnicze w Paryżu i pracował jako nauczyciel fizyki w liceum. Wynalazł szczepionkę przeciwko wściekliźnie.

Robert Koch

odkrył istnienie bakterii wywołujących gruźlicę i cholerę

Wilhelm Roentgen

niemiecki fizyk, który w 1895 r. promienie X. Dzięki nim możliwe stało się prześwietlenie ciała człowieka, co ułatwiało przeprowadzanie dokładniejszych badań lekarskich.

Thomas Edison

w 1878 r. opatentował fonograf, a w 1879 wynalazł żarówkę. Udoskonalił również wynalazek Grahama Bella - telefon. Z jego inicjatywy w 1882 r. założono przedsiębiorstwo, które zbudowało pierwszą na świecie elektrownię

Graham Bell

w 1876 r. wynalazł telefon

Orville i Wilbur Wright

bracia z Ameryki, którzy stworzyli napędzany silnikiem samolot dwupłatowy. Pierwsze loty wykonali w 1903 r.

społeczeństwo industrialne

społeczeństwo przemysłowe

Syjonizm

w Europie w XIX w. wzrosła niechęć do Żydów. Powstała wówczas współczesna odmiana antysemityzmu, którego podstawą było rasistowskie rozumienie narodu. W reakcji na prześladowania wśród Żydów zaczął kształtować się żydowski nacjonalizm, nazwany syjonizmem. Zgodnie z jego założeniami Żydzi powinni dążyć do utworzenia własnego państwa w Palestynie. Główny ideolog - Teodor Herzl

Charles Dickens

jeden z najwybitniejszych angielskich pisarzy XIX w.

Emil Zola

jeden z najwybitniejszych francuskich pisarzy XIX w.

Pierre de Coubertin

koniec XIX w. inicjatywa wznowienia igrzysk olimpijskich

Aleksander Wielkopolski

w 1861 r. został dyrektorem Komisji Wyznać i Oświecenia Publicznego. Odwołał on Rosjan z najważniejszych stanowisk w administracji i powierzył je Polakom. Jednocześnie należał do przeciwników działalności konspiracyjnej i niepodległościowej.

kulturkampf

"walka o kulturę". Były to zabiegi mające na celu ograniczenie roli Kościoła katolickiego