pojęcia

Abolicja

jednorazowa rezygnacja z realizacji karalności określonego czynu zabronionego poprzez prawo

Absencja wyborcza

poziom nieuczestniczenia w wyborach

Absolutorium

Jest to szczególnego rodzaju czynność prawna realizowana w głosowaniu przez Sejm RP, wyrażająca akceptację dla działań finansowych rządu za poprzedni rok budżetowy.

Adaptacja

proces polegający na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym (lub nowym) środowisku.

Poziom adaptacji

oznacza zdolność do nieustannego dopasowywania się do zachodzących w środowisku społecznym zmian

Administracja niezespolona

część administracji publicznej, która nie podlega wojewodzie, ale bezpośrednio centralnym organom administracji rządowej

Administracja zespolona

część administracji publicznej podległa w terenie bezpośrednio wojewodzie, jako przedstawicielowi premiera

Agrément

oznacza w prawie dyplomatycznym wstępną (często mającą charakter poufny) akceptację, wyrażoną przez państwo przyjmujące dla osoby będącej kandydatem na szefa misji dyplomatycznej

Akredytacja

zespół czynności prawnych prowadzących na gruncie prawa międzynarodowego do oficjalnego uznania reprezentanta danego państwa jako szefa misji dyplomatycznej w państwie przyjmującym

Aksamitna Rewolucja

Pojęcie odnoszące się do wydarzeń, jakie na jesieni 1989 roku miały miejsce w Czechosłowacji, a które doprowadziły do bezkrwawego obalenia rządów komunistycznych w tym kraju i przeprowadzenia transformacji ustrojowej.

Aktywizm

Aktywizm to cecha polegająca na czynnym uczestnictwie członków społeczeństwa w życiu politycznym i szeroko pojętym życiu społecznym

Akulturacja

proces znaczących zmian w kulturze słabszej, łącznie z całkowitym wygaśnięciem jej przejawów. Akulturacja jest zatem przystosowaniem się całych zbiorowości (np. grup etnicznych) i jednostek do warunków życia w otoczeniu obcej czy też odmiennej kultury.

Alienacja

Oznacza wyobcowanie, izolację, brak poczucia przynależności. W przypadku pojedynczej osoby wskazuje się na fakt istnienia trzech aspektów alienacji: emocjonalnego, społecznego oraz egzystencjalnego.

Alterglobalizm

akceptacja dla procesów globalizacyjnych (uznając ją za zjawisko nieuchronne), przy radykalnej krytyce ich dotychczasowego kształtu. zdecydowana krytyka neoliberalnego modelu gospodarki, który zaczął stał się dominującym modelem od lat 80-ych XX wieku.

Amnestia

jednorazowy przypadek darowania lub złagodzenia kar orzeczonych prawomocnym wyrokiem sądu.

Amnesty International

organizacja pozarządowa o światowym zasięgu, której głównym celem jest prowadzenie kampanii na rzecz uwalniania tzw. więźniów sumienia. Ostatecznie powstała organizacja, która wyznaczyła sobie bardzo szerokie zadania: walkę o prawa dla więźniów politycznych, zniesienie kary śmierci, prowadzenie rzetelnych procesów, zniesienie tortur i domaganie się humanitarnego traktowania więźniów. Nie działa bowiem na rzecz osób o określonych przekonaniach, ale wspiera wszystkich więźniów sumienia, których sp

Anarchizm

doktryna społeczno – polityczna oraz wyrastający z niej ruch społeczny mający za swój fundament opór wobec wszelkich form organizacyjnych, które opierają się na przymusie. Jednak największą odpowiedzialność za zło społeczne ponosi nie tyle określony system społeczno – gospodarczy, ale państwo.

Aneksja

zajęcie i przyłączenie części lub całości terytorium należącego do jednego państwa, przez inne państwo – co najczęściej dokonuje się za pomocą siły militarnej, np anschluss Austrii (marzec 1938) oraz zajęcie znacznej części Czechosłowacji na podstawie układu monachijskiego (marzec 1939). Aneksją była także podział Polski we wrześniu 1939 roku pomiędzy ZSRR a III Rzeszą na podstawie paktu Ribbentrop – Mołotow oraz zajęcie terenów należących do państw bałtyckich w przez ZSRR w sierpniu 1940 roku.

Anomia

stan społeczny, w którym doszło do rozbicia istniejących systemów społecznych, powodując zarówno u poszczególnych jednostek, jak i całych grup, stan aksjologicznego chaosu i zagubienia

Antyglobalizm

ruch społeczno – polityczny o lewicowej proweniencji, którego głównym celem jest przeciwstawienie się procesom globalizacyjnym – głównie o charakterze gospodarczym

Antykomunizm

wszelkiego rodzaju dorobek intelektualny podejmujący krytykę doktryny komunizmu. działalność wszelkich organizacji i środowisk, dla których jednym z głównych założeń było zwalczanie i przeciwdziałanie wszelkich postaci ideologii komunistycznej

Aparat przymusu

zespół wyspecjalizowanych organów państwowych, służących do zagwarantowania wykonalności przepisów prawa dzięki posiadanemu uprawnieniu do używania przemocy

Apartheid

Doktryna polityczna powstała w Republice Południowej Afryki, zakładająca konieczność ścisłej segregacji ludności ze względu na kryterium rasy

konwencja ONZ o statusie osób nie posiadających obywatelstwa

1954 r.

Arabska inicjatywa pokojowa

nazwa działań dyplomatycznych podjętych przez przedstawicieli świata arabskiego wobec Izraela

Asymilacja

Proces polegający na przyjęciu przez jednostkę i grupę społeczną cech kulturowych charakterystycznych dla dominującej demograficznie i kulturowo społeczności.

Autoteliczny

Mający wartość sam dla siebie. Pojęcie autoteliczności odnosi się do tych wszystkich treści ludzkiego życia, które nie stanowią środka do zdobycia czegoś innego, ale stanowią zasadniczy cel działania.

Autonomia palestyńska

Jest to twór o polityczno – prawnym charakterze, oficjalnie nazywana Palestyńską Władzą Narodową (Palestinian National Authority), którego celem jest wydzielenie z państwa Izrael terytoriów zamieszkałych w większości przez Palestyńczyków, stopniowe przejmowanie kontroli nad terenami palestyńskimi i utworzenie tam zalążku państwa palestyńskiego. W roku 1994, kiedy to między państwem Izrael a Organizacją Wyzwolenia Palestyny zostało podpisane w Oslo porozumienie o wydzieleniu obszaru zarządzanego

Bananowa republika

Jest to określenia odnoszące się do państw, których realne funkcjonowanie opiera się na nieformalnych układach władzy ze światem biznesu, nierzadko funkcjonującym na granicy prawa bądź jawnie go przekraczającym. Najczęściej dotyczy to krajów o niestabilnym ustroju i sytuacji politycznej, prowadzących niejednokrotnie do różnych prób obalania i przejmowania władzy w sposób nieformalny.

Beneficjent netto

Pojęcie odnoszące się do kraju członkowskiego Unii Europejskiej, który z budżetu unijnego otrzymuje więcej środków, niż do niego wpłaca.

Centralizacja władzy

władza polityczna i biurokratyczna skupiona jest w rękach urzędników szczebla centralnego

Choroby cywilizacyjne

wszelkie schorzenia rozwijające się jako konsekwencja zmian zachodzących w cywilizacji – pewnego rodzaju efekt uboczny rozwoju

Common law

System prawa obowiązujący w Wielkiej Brytanii i państwach wyrosłych z jej byłych kolonii, w którym funkcję stanowienia prawa pełni instytucja precedensu.

IV RP

zespół określonych koncepcji ustrojowo – politycznych dotyczących Rzeczpospolitej Polskiej, zrodzonych z przekonania o zepsuciu polskiego życia publicznego i konieczności zmiany ustroju państwa. Hasło to stało się od razu sprawnym orężem debaty publicznej, w którym podział polityczny miał przebiegać na linii III RP – IV RP.

Delikt

przewinienie, wykroczenie, naruszenie prawa, czyn prawnie niedozwolony. W świetle prawa cywilnego delikt może być wynikiem działania zawinionego bądź niezawinionego, prowadzącego do wyrządzenia osobie fizycznej bądź osobie prawnej szkody majątkowej bądź niemajątkowej. W świetle prawa cywilnego delikt może być wynikiem działania zawinionego bądź niezawinionego, prowadzącego do wyrządzenia osobie fizycznej bądź osobie prawnej szkody majątkowej bądź niemajątkowej. W świetle prawa cywilnego delikt m

Derelikcja

Polega na zaniku działań państwa na danym terenie i zaprzestaniu wykonywania swoich administracyjnych kompetencji.