question |
réponse |
Wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na ludzi commencer à apprendre
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich commencer à apprendre
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą commencer à apprendre
|
|
Lex posterior derogat legi priori
|
|
|
Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów commencer à apprendre
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur
|
|
|
Praktyka (zwyczaj) jest najlepszą wykładnią prawa commencer à apprendre
|
|
Optima est legum interpres consuetudo
|
|
|
Prawo cywilne napisane jest dla osób starannych commencer à apprendre
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Dura lex, sed lex
|
|
|
Najwyższe prawo (bywa) najwyższym bezprawiem commencer à apprendre
|
|
Summum ius summa iniuria
|
|
|
Znać ustawy to nie trzymać się ich słów, ale rozumieć sens i znaczenie commencer à apprendre
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac notestatem
|
|
|
Praw nie ustanawia się dla poszczególnych osób, lecz dla ogółu commencer à apprendre
|
|
Iura non in singulas personas sed generaliter constituuntur
|
|
|
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa. commencer à apprendre
|
|
Male enim nostro iure uti non debemus
|
|
|
W ustawach bardziej stosowna jest prostota jak złożoność. commencer à apprendre
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
|
|
|
Nie wszystko co dozwolone jest uczciwe commencer à apprendre
|
|
Non omne quod licet honestum est
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi. commencer à apprendre
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet
|
|
|
Wolność jest rzeczą bezcenną commencer à apprendre
|
|
Libertas inaestimabilis res est
|
|
|
Dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść commencer à apprendre
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur
|
|
|
Trzy osoby tworzą stowarzyszenie commencer à apprendre
|
|
Tres faciunt collegium
|
|
|
Małżeństwa nie zawiera się wbrew woli commencer à apprendre
|
|
Matrimonium inter invitos non contrahitur
|
|
|
Od dawna się przyjęło, że małżeństwa są możliwe do rozwiązania commencer à apprendre
|
|
Libera matrimonia esse antiquitus placuit
|
|
|
Matka jest zawsze pewna, ojcem zaś jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo commencer à apprendre
|
|
Mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Adoptio naturam imitatur
|
|
|
To co od początku jest wadliwe nie może być uzdrowione przez upływ czasu commencer à apprendre
|
|
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
|
|
|
Chory umysłowo nie ma woli commencer à apprendre
|
|
Furiosi voluntas nulla est
|
|
|
W umowach kontrahentów należy uwzględnić bardziej wolę niż słowa commencer à apprendre
|
|
In conventionibus contrahentium voluntatem potius, quam verba spectari placuit
|
|
|
Czynność prawna dokonana z naruszeniem formy jest nieważna commencer à apprendre
|
|
Actus omissa forma legis corruit
|
|
|
Działający pod wpływem błędu nie wyraża woli commencer à apprendre
|
|
Actus omissa forma legis corruit
|
|
|
Fałszywa pobudka nie szkodzi (czynności prawnej) commencer à apprendre
|
|
Falsa causa non nocet
|
|
|
Niemoralne warunki należy odrzucić commencer à apprendre
|
|
Turpes conditiones remittendae sunt
|
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda commencer à apprendre
|
|
Volenti non fit iniuria
|
|
|
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa. commencer à apprendre
|
|
Cessante ratione legis cessat et lex ipsa
|
|
|
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą przyznawania tego, co się komu należy commencer à apprendre
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuere
|
|
|
W razie wątpliwości na rzecz wolności commencer à apprendre
|
|
In dubio pro libertate
|
|
|
Wola powinna poddać się ustawom, a nie ustawa woli commencer à apprendre
|
|
Intentio inservire debet legibus, non leges intentioni
|
|
|
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. commencer à apprendre
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
|
|
|
Sprawiedliwość jest fundamentem rządów commencer à apprendre
|
|
Iustitia est fundamentum regnorum
|
|
|
Prawo nie obowiązuje, jeżeli nie jest ogłoszone commencer à apprendre
|
|
Lex non obligat nisi promulgata
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Liberae sunt cogitationes nostrae
|
|
|
Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia commencer à apprendre
|
|
Non exemplis, sed legibus iudicandum est
|
|
|
Ustawy nie podlegają osądowi commencer à apprendre
|
|
Non sunt iudicandae leges
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Omnes homines aequales sunt
|
|
|
Dobro ludu najwyższym prawem commencer à apprendre
|
|
Salus populi suprema lex
|
|
|
Przyrost przypada rzeczy głównej commencer à apprendre
|
|
Accessio cedit principali
|
|
|
Nikt nie może być zmuszony do pozostawania we współwłasności commencer à apprendre
|
|
Nemo invitus compelliur ad communionem
|
|
|
Nie można mieć służebności na własnej rzeczy commencer à apprendre
|
|
Nulli res sua servit
|
|
|
Posiadacz w złej wierze bez względu na czas nie może zasiedzieć rzeczy commencer à apprendre
|
|
Possessor malae fidei ullo tempore non praescribit
|
|
|
Kto lepszy co do czasu, ten lepszy co do prawa commencer à apprendre
|
|
Prior tempore potior iure
|
|
|
Rzecz niczyja przypada temu kto pierwszy ją zawłaszczył commencer à apprendre
|
|
Res nullius cedit primo occupanti
|
|
|
Służebność nie może polegać na działaniu commencer à apprendre
|
|
Servitus in faciendo consistere nequit
|
|
|
To, co znajduje się na powierzchni gruntu, przypada gruntowi commencer à apprendre
|
|
Superficies solo cedit
|
|
|
Spadek jest wejściem w ogół praw zmarłego commencer à apprendre
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam successio in universamius, quod defunctus habuerit
|
|
|
Niegodnemu odbiera się spadek commencer à apprendre
|
|
Indigno aufertur hereditas
|
|
|
Wykładnia testamentów opiera się na wnikliwym badaniu woli testatorów. commencer à apprendre
|
|
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur
|
|
|
Udział przyrasta do udziału commencer à apprendre
|
|
Portio portioni accrescit
|
|
|
Kto zostaje dziedzicem, pozostaje nim na zawsze commencer à apprendre
|
|
Semel heres samper heres
|
|
|
Zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne. commencer à apprendre
|
|
Impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
Z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne commencer à apprendre
|
|
Ex maleficio non oritur contractus
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pacta sunt servanda
|
|
|
Każda umowa ma moc, o ile okoliczności, przy których była zawarta, nie uległy zmianie commencer à apprendre
|
|
Conventio omnis intellegitur rebus sic stantibus
|
|
|
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, ale jego wykonanie przymusowe commencer à apprendre
|
|
Contractus ab initio voluntatis est, ex post factum necessitatis
|
|
|
Sformułowanie dwuznaczne rozumieć należy przeciw wierzycielowi commencer à apprendre
|
|
Ambiguitas contra stipulatorem
|
|
|
Za przypadek nikt nie odpowiada commencer à apprendre
|
|
Casus a nullo praestatur
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Genus perire non potest
|
|
|
Termin wzywa za człowieka commencer à apprendre
|
|
Dies interpellat pro homine
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Emptio tollit locatum
|
|
|
Niech kupujący ma się na baczności commencer à apprendre
|
|
Caveat emptor
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Periculum est emptoris
|
|
|
Uznaje się za włączone w sposób milczący do umowy, to co jest obyczajem i zwycza commencer à apprendre
|
|
In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Lex dilationis exhorret
|
|
|
Powód idzie za sądem pozwanego commencer à apprendre
|
|
Actor sequitur forum rei
|
|
|
Niech będzie wysłuchana i druga strona commencer à apprendre
|
|
Audiatur et altera pars
|
|
|
Nie można procesować się dwa razy o to samo commencer à apprendre
|
|
Bis de eadem re agi non potest
|
|
|
Podaj mi fakt, a ja dam ci prawo commencer à apprendre
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza commencer à apprendre
|
|
Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
|
|
|
Faktów się dowodzi, a prawo zna sąd commencer à apprendre
|
|
Facta probanatur, iura novit curia
|
|
|
Niech sędzia nie wychodzi ponad żądania stron. commencer à apprendre
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium
|
|
|
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie commencer à apprendre
|
|
Nemo est iudex in propria causa
|
|
|
Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać (wyroku) na niekorzyść (odwołującego si commencer à apprendre
|
|
Reformatio in peius iudici appellato non licet
|
|
|
Uznanie roszczeń powoda traktowane jest jak wydanie wyroku na samego siebie commencer à apprendre
|
|
Confessio pro iudicato est
|
|
|
Wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego commencer à apprendre
|
|
In dubio pro reo
|
|
|
Dobry sędzia przywiązuje większą wagę do argumentów niż do zeznań świadków commencer à apprendre
|
|
A bonus iudex ratio consist in pondere plus quam testes Apud bonum iudicem argumenta plus quam testes valent
|
|
|
Ugoda sądowa upodabnia się do wyroku commencer à apprendre
|
|
Compromissum ad similitudinem iudiciorum redigitur
|
|
|
Nie wydają się być dobrymi świadkami ci, którym można nakazać by nimi byli commencer à apprendre
|
|
idonei non videtur testes quibus imperari potest ut testes fiant
|
|
|
Nikt nie musi oskarżać samego siebie commencer à apprendre
|
|
Nemo se ipsum accusare tenetur
|
|
|
Przyznanie się do winy jest królową dowodów commencer à apprendre
|
|
Confessio est regina probationum
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nulla poena sine culpa
|
|
|
Nie ma przestępstwa bez ustawy commencer à apprendre
|
|
Nullum crimen sine lege
|
|
|
Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu commencer à apprendre
|
|
Nullum crimen sine periculo sociali
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nulla poena sine lege
|
|
|
W procesach karnych nie należy skazywać nieobecnego commencer à apprendre
|
|
Absentem in criminibus damnari non oportet
|
|
|
Niemal we wszystkich procesach karnych uwgędnia się wiek, jak i brak doświadczenia commencer à apprendre
|
|
Fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succuritur
|
|
|
Sprawa w takim zakresie przechodzi do sądu wyższej instancji, na ile zostało określone w aoelacji commencer à apprendre
|
|
Tantum devolutum, quantum appellatum
|
|
|
Kara cięższa pochłania lżejszą commencer à apprendre
|
|
Poena maior absorbet minorem
|
|
|
Równy nie może sądzić równego sobie commencer à apprendre
|
|
Par in parem non habet iudicium
|
|
|
Umowy nie mogą przyznawać praw ani nakładać obowiązków na państwa, które nie są ich stronami commencer à apprendre
|
|
Pacta tertiis nec nocent nec prosunt
|
|
|
Niech dyplomata nie napotyka przeszków w wykonywaniu swoich czynności commencer à apprendre
|
|
Ne impadiatur legatio
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Aut dedere, aut iudicare
|
|
|
Z bezprawia nie rodzi się prawo commencer à apprendre
|
|
Ex iniuria ius non oritur
|
|
|
Nie ma obowiązku szanowania swoich zobowiązań, jeżeli druga strona nie szanuje swoich commencer à apprendre
|
|
Inadimplenti non est adimplendum
|
|
|
Nikt nie może czerpać korzyści z własnego bezprawia commencer à apprendre
|
|
Nemo potest commodum capere de iniuria sua propria
|
|
|
Nie można występować przeciwko własnemu postępowaniu commencer à apprendre
|
|
Venire contra factum proprium nemini licet
|
|
|
Jak posiadacie tak będziecie posiadać commencer à apprendre
|
|
Uti possidetis, ita possideatis
|
|
|
Kto znajduje się na terytorium danego państwa, podlega jego władzy i prawu commencer à apprendre
|
|
Qui in territorio meo est, etiam meus subditus est
|
|
|
Wszystkie rzeczy znajdujące się na terytorium danego państwa, podlegają jego władzy i prawu commencer à apprendre
|
|
Quidquid est in territorio, est etiam de territorio
|
|
|
Podstawą zobowiązania jest zgoda commencer à apprendre
|
|
Ex consensu advenit vinculum
|
|
|
Nikt nie może przenieść na drugiego wiecej prawa niż ma sam commencer à apprendre
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
|
|
|