bioldzial2

funkcje powłoki ciała

utrzymanie homeostazy (izoluje wnętrze ciała od wpływu czynników zew.), zabezpiecza przed urazami mechanicznymi, chroni przed wnikaniem substancji chemicznych, ustrojów chorobotwórczych, przed UV, odbiór informacji, formowanie kształtu

pinakoderma

powłoka ciała gąbek, zbudowana z pinakocytów

epiderma

powłoka ciała parzydełkowców, zbudowana z komórek nabłonkowo-mięśniowych występują w niej komórki nerwowe, zmysłowe, interstycjalne i parzydełkowe

wór powłokowo- mięśniowy

występuje u płazińców, nicieni, pierścienic, mięczaków, składa się z nabłonka oraz mięśni, płazińce wolnożyjące - rzęski, nicienie i pierścienice - białkowy oskórek o funkcji ochronnej, mięczaki - wapienna muszla

nabłonek pokryty oskórkiem

występuje u wrotków1 i stawonogów2, 1 - nabłonek od zewnątrz pokryty oskórkiem -> sztywny pancerz, 2 - gruby, sztywny oskórek z chityny, nieprzepuszczalny dla wody, gazów, odporność na substancje chemiczne, szkielet zewnętrzny - przyczepione mięśnie

powłoka ciała szkarłupni

nabłonek -> tkanka łączna -> mezodermalny szkielet wewnętrzny zbudowany z wapiennych płytek -> słabo rozwinięte mięśnie i orzęsiony nabłonek celomatyczny

neoderma - pasożytnicze płazińce (tasiemce i przywry)

ochrona przed enzymami trawiennymi gospodarza, pobieranie pokarmu, udział w wymianie gazowej i oddychaniu

neoderma - budowa

mikrokosmki -> mitochondrium -> mięśnie -> nabłonek sycytialny -> jądro komórkowe -> parenchyma

ryby

cienka skóra, pokryta łuskami i śluzem, w.n. -> gruczoły śluzowe, w.s.w. -> łuski

płazy

cienka skóra, naga, pokryta śluzem, w.n. -> gruczoły śluzowe i jadowe

gady

gruba skóra, sucha, z silnie zrogowaciałym naskórkiem, w.n. -> łuski, tarczki, płytki, pazury, listwy

ptaki

cienka skóra, pozbawiona gruczołów (oprócz gruczołu kuprowego), w.n. -> twory rogowe: puóra, łuski, pazury, dziób

ssaki

gruba skóra o złożonej budowie, zewnetrzne warstwy naskórka są zrogowaciałe i stale się łuszczą, w.n. -> twory rogowe: włosy pazury, paznokcie, kopyta, łuski, rogi, gruczoły: łojowe, potowe, zapachowe, mlekowe; w.s.w. -> poroże

naskórek - nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący

dwie wyraźne warstwy: powierzchniowa - zrogowaciała (martwe, płaskie komórki złuszczające się), głębsza - rozrodcza (mitoza, komórki przesuwają się stopniowo do góry i rogowacieją co trwa 20-30 dni)

hydrofobowe glikolipidy

zabezpieczają przed wnikaniem wody z tkanek do środowiska zewnętrznego oraz w przeciwnym kierunku

keratyna

białko nieprzepuszczalne dla wody, zapewniają skórze wytrzałość mechaniczna

melanocyty - komórki barwnikowe

produkują melaniny, odpowiadają za barwienie skóry, ilość wzrasta pod wpływem promieniowania ultrafioletowego - chronią przed szkodliwym wpływem promieniowania

wytwory naskórka

włosy, paznokcie, gruczoły łojowe, potowe i mlekowe

skóra właściwa - tkanka łączna włóknista

włókna kolagenowe i elastynowe - wytrzymałość i sprężystość - odporność na ucisk i rozciąganie

warstwy skóry właściwej

brodawkowa - tkanka łączna włóknista luźna, uwypuklenia - zwiększają powierzchnię styku tkanki łącznej z naskórkiem (nie ma unaczynienia - tlen i sub. odż. przez naczynia krwionośne s.w. błony podstawnej warstwa siatkowata - tk. ł. właś. zbita, kol. elast

naczynia krwionośne

funkcja termoregulacyjna i transportowa, utrata ciepła - zmniejszenie przepływu krwi, przegrzanie ciała - zwiększenie przepływu krwi

zakończenia nerwowe

receptory termiczne, bólu, dotyku i ucisku

tkanka podskórna

tkanka włóknista luźna i tłuszczowa żółta, dolne odcinki korzeni włosów, części wydzielnicze gruczołów potowych, niektóre receptory, zapas substancji odżywczych, chroni przed szkodliwym wpływem niskich temperatur i urazami mechanicznymi

linie papilarne

listewki skórne z bruzdami, powierzchnia jest nierówna - zwiększa się chwytność palców, unikatowa cecha każdego człowieka

receptory

odbierają bodźce docierające z otoczenia, pozwalają odczuwać: ciepło, zimno, dotyk, ból

adaptacja

jeśli bodziec działa na organizm przez długi czas, to receptor przestaje odbierać o nim informacje, chroni przed zbyt dużą liczbą informacji docierających z otoczenia - zapobiega zakłócaniu funkcjonowania ciała