terminy

rodzaje komizmu

słowny, sytuacyjny, postaci

model akcji świata przedstawionego

ekspozycja (przedstawienie konfliktu), rozwinięcie, punkt kulminacyjny, perypetia (zmiana losów), rozwiązanie

golem

według żydowskiej tradycji postać ludzka ulepiona z gliny i mułu, w którą tchnięto życie, co jednak nie uczyniło Golema prawdziwym człowiekiem, gdyż nie posiadał umiejętności rozumowania i płodzenia dzieci. Miał nadludzką siłę, mógł zachowywać się racjonalnie, choć czasem wpadał w szał i niszczył wszystko

antycypacja

założenie czegoś jeszcze nie istniejącego

incipit

"zaczyna się" - gdy utwór nie ma tytułu, np. "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie"

Pantokrator

w ikonografii ale nie tylko ukazanie Jezusa jako władcy i sędziego wszechświata

retardacja

opóźnienie akcji wywołujące napięcie

synekdocha

wyrażenie całości poprzez jej część, np. dom obrazem całej wsi; Głowacki - patriota chłopski

metonimia, zamiennia

wyrażenie zastępujące jakieś określenie, zazwyczaj je skracające: np. czytać Prusa a nie czytać książki Prusa

eufemizm

złagodzenie wyrażenia

rodzaje epitetów

bezpośredni - brak nacechowania estetycznego; stały; zdobniczy; oksymoron

emfaza

podkreślenie zdania/wyrazu w zdaniu, położenie mocnego akcentu, głównie emocjonalnego

elipsa

celowe pominięcie wyrazu/wyrazów w zdaniu: dziewczyny uczyły się pilnie, chłopcy wcale

eksklamacja

ach! och! itd.

antyteza

podkreśla paradoks; barok

apologeta

osoba broniąca określonej idei

virtus

cnota

budowa dramatu

prologos - aktor wygłaszał zapowiedź tragedii • parados - wejście chóru na scenę • epejsodion - czyli epizod, część akcji • stasimon - komentarz chóru • epejsodion - kolejne wydarzenie • stasimon - komentarz chóru • eksodus - wyjście chóru

epigramat

krótki, dowcipny utwór poetycki o zaskakującej poincie, który opiera się na paradoksalnym koncepcie, często satyrycznym, uprawiany od starożytności

fraszka

błahostka, drobnostka

oniryzm

konwencja literacka polegająca na ukazaniu rzeczywistości na kształt snu