-refren został zredukowany do podstawy basowej -formuła basowa jest powtarzana uporczywie bez żadnych przerw, a nad nią są kontrapunkty -gdy jest krótka ostinato się nie zmienia gdy jest dłuższa kompozytor może ostinato zmodyfikować
1. wariacje na temat własny- specjalnie skomponowany do opracowania wariacyjnego 2. wariacje na temat zapożyczony- temat istniał wcześniej jako utwór samodzielny.