Starożytność

 0    59 fiche    kamilawozniakwyrwal
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question réponse
kiedy pojawił się homo habilis
uznano go za pierwszego twórcę narzędzi kamiennych, prymitywnych toporków o owalnych kształtach. prawdopodobnie był padlinożercą
commencer à apprendre
2,5 mln lat temu
kiedy pojawił się homo erectus
Wynalazł oszczep, którym mógł polować na antylopy, bawoły, konie i bizony. Umiał również łowić ryby i owoce morza.
commencer à apprendre
2 mln lat temu w Afryce
Homo erectus potrafił rozniecać ogień. Robił to przez pocieranie o siebie kawałków drewna albo przez uderzanie krzemieniem o skałę zawierającą minerały żelaza.
kiedy i gdzie pojawił się Homo neanderthalensis – człowiek neandertalski (neandertalczyk),
prowadził jeszcze koczowniczy tryb życia, wyrabiał ozdoby, Zmarłych chował w jaskiniach, okrywając ciała kwiatami oraz zostawiając przy nich narzędzia i kości zwierząt.
commencer à apprendre
400 tys lat temu w Europie
wymarł około 24 tys. lat temu.
– narzędzie wykonane techniką rdzeniowania z naturalnych fragmentów krzemieni i innych skał twardych (rzadziej z grubych odłupków) przy zastosowaniu obustronnej obróbki na większej części lub na całym obwodzie.
commencer à apprendre
pięściaki
kiedy pojawił się homo sapiens
commencer à apprendre
200 tys lat temu
znaleziony szkielet człowieka rozumnego we Francji w poł XIX w
ystępował on w Europie w okresie 43–10 tys. lat p.n.e. Pod względem anatomicznym był identyczny ze współczesnym człowiekiem.
commencer à apprendre
człowiek z Cro‑Magnon (kromańczykiem).
malarstwo jaskiniowe podziwiamy do dziś m.in. w jaskiniach: Lascaux (czyt. lasko) w południowo‑wschodniej Francji i Altamirze w północnej Hiszpanii. Kliknij, aby uruchomić podgląd
starsza epoka czwartorzędu, trwająca ponad 2,5 miliona lat (od 2,58 mln do 11,7 tys. lat b2k).
commencer à apprendre
plejstocen
Za koniec plejstocenu uważany jest schyłek ostatniego zlodowacenia (północnopolskiego), a także koniec paleolitu. nieformalnie nazywany jest też epoką lodowcową, panowała wtedy epoka kamienia ludzie żyli w wspólnotach zbieracko‑łowieckich
teren na Bliskiemu Wschodzie gdzie 8 tys lat temu zaczęła się rewolucja neolityczna
na czym polegała
commencer à apprendre
Żyzny Póksiężyc
uprawa ziemi, osiadły tryb życia, hodowla zwierząt Około V tysiąclecia p.n.e. nauczyli się sztuki wytopu metalu. (najpierw brąz, potem żelazo)
K XX w w Alpach znaleziono szkielet człowieka 5 tys lat temu
commencer à apprendre
j. Człowiek Ötzi (czyt. etsi), od nazwy okolicznych Alp.
największych i najlepiej zachowanych osad neolitycznych
commencer à apprendre
Çatal Hüyük (czyt. czatal hijik), w dzisiejszej Turcji, sprzed 10–8 tys. lat
występują na obszarze całego świata, w tym również w Europie i Polsce budowle kamienne
np. Stonehenge
commencer à apprendre
megality
Miały one postać pojedynczych, wysoko wzniesionych głazów (tzw. menhirów) albo głazów wkopanych pionowo w ziemię i przykrytych płaskimi blokami (tzw. dolmenów).
kiedy powstała cywilizacja Sumerów
Na początku II tysiąclecia p.n.e. zostali podbici przez napływających Amorytów i wchłonięci przez nowo powstałe państwo – Babilonię.
commencer à apprendre
IV tys pne
W II tys. p.n.e. na Bliskim Wschodzie ludzie zaczęli wykorzystywać w celach wojennych konie. Zaprzęgano je do rydwanów bojowych, służących do przewozu żołnierzy, a wśród nich – łuczników.
charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach.
commencer à apprendre
ziggurat
budowali z cegły, nauczyli się konstruować łuki i sklepienia.
co zawdzięczmy Sumerom
commencer à apprendre
pismo, koło, wóz, koło garncarskie, łódź żaglową, stworzyli system sześćdziesiątkowy, rozwój astronomii i kalendarza
od V do II tys. p.n.e., który nastąpił po epoce kamienia, badacze nazywają epoką brązu.
kiedy powstał pierwszy kodeks prawny
commencer à apprendre
XVIII i XVII wieku p.n.e. -Kodeksem Hammurabiego
najsłynniejsze dzieło literatury Sumerów
commencer à apprendre
Epos o Gilgameszu
początków II tys. p.n.e. Jest to obszerny poemat o życiu tytułowego bohatera – króla miasta Uruk, który zyskał sławę dzięki mądrości, odwadze, sile i wspaniałym czynom.
największy władca Babilonii
odbudowano z rozmachem stolicę Babilon. W mieście postawiono wiele imponujących budowli m.in. zespół pałaców królewskich, monumentalną bramę Isztar oraz świątynię (ziggurat) w kształcie piramidy, którą legenda kojarzy z biblijną wieżą Babel.
commencer à apprendre
Nabuchodomozor II
(604–562 p.n.e.). pobił wojska egipskie, stłumił powstanie ludów Judy, zburzył Jerozolimę i rozpoczął niewolę babilońską
kto zarządzał krajem w imieniu faraona
commencer à apprendre
wezyr
podstawowa jednostka administracyjna Egiptu
commencer à apprendre
nomy - zarządzane przez nomarchów
na jakie okresy dzieli się historia starożytnego Egiptu
commencer à apprendre
Stare Państwo, Średnie Państwo, Nowe Państwo i Okres Późny.
powstało na początku III tysiąclecia p.n.e. i przetrwało prawie 3 tys. lat do 30 r. p.n.e., 31 dynastii
kobieta faraon
commencer à apprendre
Hatszepsut
Była władcą pokojowym, nie prowadziła wypraw wojennych i skupiła się na rozwoju gospodarczym państwa
kto i kiedy odkrył grobowiec Tutanchamona
commencer à apprendre
brytyjski archeolog Howard Carter (czyt. Hołard Karter), finansowo wspomagany przez hrabiego George’a Carnarvona (czyt. Dżordża Karnawona).
w 1922 roku w Dolinie Królów w Tebach
pismo Egipcjan
kto je odczytał
commencer à apprendre
hieroglify, czyli znaki obrazkowe.
Jean‑François Champollion (czyt. Żan Fransła Szampoljon).
pierwszy architekt i lekarz znany z imienia z pisanych źródeł historycznych, wezyr faraona Dżesera.
commencer à apprendre
Imhotep
jak nazywały się miasta Doliny Indusu
commencer à apprendre
Harappa na północy i Mohendżo Daro na południu,
2,5 tys pne - była to cywilizacja miejska
kiedy i dlaczego upadła cywilizacja Indusu
commencer à apprendre
najazd indoeuropejskich Ariów. - 1, 5 tys pne
ustrój polityczny, w którym naczelną władzę w państwie sprawuje stan kapłański
commencer à apprendre
teokracja
zamknięta warstwa społeczna, do której przynależność jest dziedziczna.
commencer à apprendre
kasta
Ariowie należeli do 3 stanów (warn) uprzywilejowanych: najważniejszych kapłanów (braminów), drugich w hierarchii wojowników (kszatrijów) oraz grupy wolnych chłopów, kupców i rzemieślników (wajśjów). Poza systemem warn znajdowali się pariasi (niedotykalni
kiedy nastąpiło zjednoczenie subkontynentu indyjskiego
commencer à apprendre
ok 321 pne
ok. 321 r. p.n.e., władca Magadhy, krainy w północno‑wschodnich Indiach, który aktywnie współpracował z Aleksandrem w czasie jego krótkiej kampanii nad Indusem, jako pierwszy zjednoczył większość subkontynentu indyjskiego.
święte księgi hinduizmu, najstarsza grupa religijnych tekstów sanskryckich[1], które stanowiły całość ówczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów; antologia tekstów z różnych okresów, o różnej tematyce, budowie i przeznaczeniu.
commencer à apprendre
Wedy
system religijny i filozoficzny założony przez żyjącego na przełomie VI i V w. p.n.e.
Siddharthę Gautamę, zwanego (oświeconym). Nauki buddyjskie opierają się na tzw. Czterech Szlachetnych Prawdach, które miały dopomagać człowiekowi w uwolnieniu się od cierpienia.
commencer à apprendre
buddyzm
najwybitniejszy władca dynastii Maurjów (III w. p.n.e.),
stworzył orędzia zapisane na skałach; był propagatorem prawa opartego na miłości powszechnej, pokoju, tolerancji religijnej i harmonii społecznej. Uważany jest za przywódcę, który wyprzedził swoją epokę.
commencer à apprendre
Asioka
uporządkuj chronologicznie
najazd Aleksandra Wielkiego narodziny Siddharthy Gautamy panowanie Aśoki zjednoczenie Indii przez władców królestwa Magadhy najazd ludu Ariów rozwój kultury harappańskiej ekspansja Persji na tereny doliny Indusu
commencer à apprendre
porządek
rozwój kultury harappańskiej najazd ludu Ariównarodziny Siddharthy Gautamy, ekspansja Persji na tereny doliny Indusu, najazd Aleksandra Wielkiego, zjednoczenie Indii przez władców królestwa Magadhy, panowanie Aśoki
pierwszy z hebrajskich patriarchów. Żył ok. II tysiąclecia p.n.e.
]był praojcem narodu żydowskiego, arabskiego, edomickiego i innych. Z woli Boga Jahwe wyruszył z Mezopotamii do Palestyny. Mąż Sary i Hagar, ojciec Izaaka i Izmaela. dziadek Jakub, pradziadek Józefa -sprzedanego w niewolę
commencer à apprendre
the first of the Hebrew patriarchs. He lived around the 2nd millennium BC
Bóg o imieniu Jahwe obiecał mu krainę Kanaan, czyli właśnie Palestynę. Stąd nazywana jest ona także Ziemią Obiecaną Syn
postać biblijna, przywódca Izraelitów w okresie ich wyjścia z Egiptu i wędrówki do Ziemi Obiecanej, święty prorok.
Według niektórych źródeł żył prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e.[1][2
commencer à apprendre
Mojżesz
najważniejsze i najstarsze święto żydowskie cyklu rocznego obchodzone na pamiątkę wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej.
commencer à apprendre
Pascha
Siedmioramienny świecznik
. Według tradycji symbolizuje krzew gorejący, który zobaczył Mojżesz na górze Synaj.
commencer à apprendre
menora
zgodnie z tradycją biblijną ten z Żydów, który postępuje i naucza zgodnie z bożym natchnieniem.
commencer à apprendre
prorok
uporządkuj
Dawid Saul Salomon
commencer à apprendre
order
Saul Dawid - uczynił Jerozolimę stolicą Salomon Po śmierci Salomona kraj został podzielony na dwie części: królestwo Izraela i królestwo Judy
życie jednego narodu w rozproszeniu, wśród innych narodów.
commencer à apprendre
diaspora
nazwa starożytnej twierdzy żydowskiej położonej na szczycie samotnego płaskowyżu na wschodnim skraju Pustyni Judejskiej nad Morzem Martwym w Izraelu.
commencer à apprendre
Masada
W 66 n.e. w czasie wojny żydowskiej Masadę zajęli sykariusze - najbardziej radykalny odłam zelotów. W 73 n.e. jedna z 3 ostatnich punktów oporu przeciw Rzymianom. W twierdzy zamknęło się ok1000 ludzi, symbol heroicznego oporu do samego końca
jedyna świątynia judaizmu stojąca niegdyś w Jerozolimie.
Pierwsza Świątynia powstała w latach 966-959 p.n.e. za czasów króla Salomona, który podobno wzniósł ją w ciągu 7 lat Pierwsza Świątynia została zniszczona przez wojska babilońskiego króla Nabuchodonozora II w 587 lub 586 roku p.n.e.
commencer à apprendre
Świątynia Jerozolimska
Po powrocie z niewoli babilońskiej (536 p.n.e.) wzniesiono II Świątynię (520–515 p.n.e.), o skromniejszą, przebudowywaną. W 70 roku po powstaniu Żydów Rzymianie zburzyli Świątynię. Jej pozostałością resztki muru tzw. mur zachodni (Ściana Płaczu).
pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu[1]
Gł tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesz niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej.
commencer à apprendre
Tora
w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela (dzieje Patriarchów: Abrahama, Izaaka oraz Jakuba i jego synów). a zawarte podczas wędrówki z
kiedy i gdzie wg tradycji narodził się Jezus
commencer à apprendre
30 r. pne
Około 30 r. n.e. zaczął nauczać Jezus z Nazaretu. Według tradycji urodził się w Betlejem niedaleko Jerozolimy, w krainie zwanej Galileą
wymień 4 ewangelistów
commencer à apprendre
Mateusz, Marek, Łukasz, Jan
edna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu[1]. Został napisany językiem judeo-aramejskim.
jest komentarzem do biblijnej Tory, w którym wyjaśniono, jak przestrzegać prawa zawartego w Torze w warunkach, jakie zapanowały wśród Żydów wypędzonych z Palestyny w II wieku. Dla wyznawców judaizmu jest czymś w rodzaju obowiązującego katechizmu.
commencer à apprendre
Talmud
Żyd, święty chrześcijański, męczennik za wiarę. Wprawdzie nie należał do grona dwunastu Apostołów, ani uczniów Jezusa, jednak tradycja chrześcijańska nadała mu tytuł Apostoła Narodów.
Przed swoim nawróceniem był faryzeuszem i prześladowcą chrześcijan. Stał za ukamienowaniem św. Szczepana. Dokonał radykalnej konwersji w następstwie nadprzyrodzonego widzenia Chrystusa pod Damaszkiem.
commencer à apprendre
Paweł z Tarsu
Jego zaangażowanie ewangelizacyjne uczyniło z chrześcijaństwa wyznanie o zasięgu globalnym i położyło fundament pod najtrwalszą rewolucję społeczną w historii. Zasługuje tym samym na miano drugiego po Jezusie założyciela chrześcijaństwa[
jedno z żydowskich bractw religijnych (hebr. „ḥaburah”) w czasach Drugiej Świątyni, czyli od ok. II wieku p.n.e. do ok. 70 r. n.e.
inne bractwa w tym czasie to m.in. zeloci i chrześcijanie (dziś Żydzi mesjanistyczni). Negatywny obraz faryzeuszy w Nowym Testamencie spowodował, że w krajach kultury chrześcijańskiej tym mianem przyjęło się określać człowieka fałszywego i obłudnego.
commencer à apprendre
fazyreusze
d 26 do 36/37 n.e. rzymski prefekt Judei, będącej wówczas częścią rzymskiej prowincji Syrii. Zgodnie z chrześcijańskimi Ewangeliami oraz tzw. świadectwem Flawiusza przewodził procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził jego wyrok śmierci.
commencer à apprendre
Poncjusz Piłat
edykt[1] ogłoszony wspólnie przez cesarza zachodniej części Imperium Rzymskiego Konstantyna Wielkiego oraz cesarza wschodniej części
Zaprowadzał wolność wyznania wiary w Cesarstwie Rzymskim
commencer à apprendre
313 edykt mediolański
świątynia i sanktuarium w Mekce, najważniejsze miejsce święte islamu.
commencer à apprendre
Al-Kaba
. Arabowie wierzyli, że świątynię zbudował biblijny patriarcha Abraham, czyli Ibrahim, i jego zrodzony z Egipcjanki o imieniu Hagar syn Izmael. Wedle Biblii Izmael był praojcem wszystkich Arabów.
muzułmańskie wyznanie wiary
commencer à apprendre
szahada
Wielka Emigracja” proroka Mahometa oraz jego zwolenników z Mekki do Jasribu, późniejszej Medyny.
commencer à apprendre
Hidźra
Pocz roku, w którym miała miejsce hidżra Mahometa, tj. dzień 16 lipca 622 roku, został 17 lat później, za panowania kalifa Omara, uznany za początek ery muzułmańskiej. Od tego momentu liczy się lata w rachubie kalendarza muzuł oraz kalendarza irańskiego.
dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego
. Dla muzułmanów jest święty, gdyż w tym miesiącu rozpoczęło się objawianie Koranu – archanioł Gabriel (arab. Dżibril) ukazał się Mahometowi, przekazując kilka wersów przyszłej świętej księgi islamu.
commencer à apprendre
ramadan
pięć zasad i obowiązków muzułmanina:
commencer à apprendre
five principles and duties of a Muslim:
wyznanie wiary w jedynego Boga (szahada), pięciokrotna modlitwa w ciągu doby, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich, pielgrzymka do Mekki przynajmniej raz w życiu.
w islamie sunnickim tytuł następców Mahometa, czyli przywódców muzułmańskich społeczności państwowo-religijnych
commencer à apprendre
kalif
Według sunnitów pierwszym kalifem po śmierci Mahometa w 632 roku został Abu Bakr, po którego wyborze doszło do sporu o sukcesję, a następnie do rozłamu wewnątrz wyznawców islamu na szyitów i sunnitów.
jeden z głównych odłamów islamu wierny ortodoksyjnej tradycji Sunny, uznający wszystkich kalifów do 1258[a] r. za prawowitych następców Mahometa.
Stanowią oni 80–90% wszystkich muzułmanów.
commencer à apprendre
sunnici
salafizm -ruch reformator i relig-polit w łonie islamu sunnickiego postulujący odrodzenie islamu przez powrót do jego pierwotnych źródeł,. wahabizm- ruch reform i relig-polit w łonie islamu sunnickiego powstały w XVIII w bardziej radykalny od salafizmu
obok sunnizmu i charydżyzmu jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu,
Wg szyitów, prawowitymi następcami ostatniego proroka są jedynie członkowie jego rodziny, potomkowie Alego i córki proroka, Fatimy. Szyici nie uznają rządów trzech pierwszych sunnickich kalifów (a także ich kontynuatorów z dynastii Umajjadów i Abbasydów)
commencer à apprendre
szyici
Iran (90-95%), Azerbejdżanu (85% w Bahrajnie (65–75%), w Iraku (65-70%).
prawo normujące życie wyznawców islamu, zarówno w jego odmianie sunnickiej, jak i szyickiej[1]
Islam nie uznaje rozdziału życia świeckiego od religijnego i dlatego reguluje zarówno zwyczaje religijne, organizację władzy religijnej oraz codzienne życie wszystkich obywateli państwa,
commencer à apprendre
szariat

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.