ŚCISŁE

jądro wewnętrzne

6310

jądro zewnętrzne

5100

płaszcz wewnętrzny

2900

płaszcz zewnętrzny

950

skorupa ziemska oceaniczna

8-12

skorupa ziemska kontynentalna

50-80

litosfera

1 km wgłąb, tu istnieje życie

minerały

pierwiastki lub związki chemiczne powstałe naturalnie w skorupie ziemskiej (znamy ponad 4000)

skała

jest zbiorem minerałów

podział skał ze wzglądu na genezę

skały magmowe, skały osadowe i skały przeobrażone

przykłady skał przeobrażonych

marmur (powstał z wapieni), kwarcyt (powstał z piaskowca), gnejs (powstał z granitu)

przykłady skał magmowych

gabro, granit

przykłady skał osadowych

piaskowiec, wapień

Procesy wewnętrzne ziemi

Procesy wewnętrzne Ziemi dzięki działaniu sił wewnętrznych, których źródłem jest energia cieplna z wnętrza Ziemi (prądy konwekcyjne), które przekształcają powierzchnię naszej planety

Co to są trzęsienia ziemi?

Trzęsienia ziemi to pojedyncze ruchy Ziemi lub serie drgań skorupy ziemskiej związanej z przemieszczaniem się magmy lub mas skalnych

Zjawiska wulkaniczne

Procesy związane z wydobywaniem się materiałów wulkanicznych na powierzchnię Ziemi. Wulkany dzielimy ze względu na stan aktywności

Stany aktywności wulkanów:

czynne, uśpione, wygasłe

Jak jest zbudowany wulkan?

Podział gór ze względu na genezę

góry wulkaniczne, góry zrębowe, góry fałdowe

Opisz góry wulkaniczne

góry wulkaniczne powstają w wyniku zastygania kolejnych warstw materiału wulkanicznego zasklepionego lawą (Kilimandżaro, Hawaje - największa Mauna Kea 4205)

Opisz góry zrębowe

powstają w wyniku przemieszczania się potężnych mas skalnych wzdłuż uskoku, co prowadzi do utworzenia zrębów i rogów tektonicznych (Sudety)

Opisz góry fałdowe

powstają w wyniku zgniatania, wyginania i fałdowania warstw skalnych w wyniku subdukcji a następnie dochodzi do jej wypiętrzenia (Alpy, Karpaty, Himalaje)

subdukcja

podsuwanie się jednej płyty litosfery do drugiej

Procesy odpowiedzialne za zmianę rzeźby powierzchni Ziemi

procesy wewnętrzne (trzęsienie Ziemi, wulkaniczne i górotwórcze), procesy zewnętrzne (wietrzenie, działalność rzek, mórz, lodu i wiatru)

Wietrzenie

Wietrzenie to proces rozpadu mechanicznego i rozkładu chemicznego skał zachodzący pod wpływem czynników zewnętrznych w wyniku wietrzenia powstaje zwietrzelina

zwietrzelina

luźna materiał skalny który jest transportowany na różne głębokości a następnie osadzany

rodzaje wietrzenia:

fizyczne, chemiczne i biologiczne

wietrzenie fizyczne

zamarzanie i topienie roztworów wodnych które powodują kruszenie i rozpad skały. Ten rodzaj wietrzenia najczęściej dotyczy 2 klimatów: umiarkowanego chłodnego i zwrotnikowego suchego

wietrzenie chemiczne

zmiany właściwości chemicznych i fizycznych skał spowodowane przez rozpuszczanie, uwodnianie, utlenianie i uwęglowienie skał. Największa intensywność tych procesów dotyczy klimatów gorących i wilgotnych

wietrzenie biologiczne

są to zmiany zachodzące pod wpływem działalności zwierząt i roślin (kwasy organiczne, korzenie, mechaniczne działanie zwierząt). Proces ten zachodzi najczęściej w klimacie ciepłym i wilgotnym.

Ruchy masowe (siła grawitacji)

procesy związane z przemieszczaniem się zwietrzeliny w dół

Rodzaje ruchów masowych

odpadanie, obrywanie, osuwanie, spełzywanie

Ruchy masowe - odpadanie

odrywanie się okruchów skalnych ze stoków i tworzenie tzw. stożków usypiskowych

Ruchy masowe - obrywanie

obrywanie się dużych bloków i mas skalnych ze stromych stoków

Ruchy masowe osuwanie

Jest to szybkie przesuwanie się zwietrzeliny po stoku

ruchy masowe - spełzywanie

jest to powolne przemieszczenie się zwietrzeliny wzdłuż zbocza