rozdział IV

konstytucja [łac. constituere – urządzać coś, ustanawiać]

ajwyższej mocy prawnej i szczególnym zakresie regulacji, uchwalany i zmieniany w specjalnej procedurze i zazwyczaj noszący specjalną nazwę: „konstytucja”, „ustawa zasadnicza”, „karta konstytucyjna”, „ustawa rządowa”

Najwyższa moc prawna

w systemie nie ma aktów, które zawierałyby normy o mocy wyższej od konstytucji. Wszystkie inne akty normatywne danego państwa muszą być zgodne z konstytucją

Wymaganie zgodności z konstytucją ma dwa aspekty (1)

1. proceduralny – akt normatywny może stać się elementem systemu, jeżeli został wydany przez upoważniony podmiot i w wyznaczonej procedurze, co określa konstytucja

Wymaganie zgodności z konstytucją ma dwa aspekty (2)

2. inne akty normatywne nie mogą być niezgodne z treścią norm zawartych w konstytucji

Konstytucja stwarza: (1)

1. podstawy kompetencyjne całego systemu prawa – udziela parlamentowi kompetencji do stanowienia ustaw

Konstytucja stwarza: (2)

2. podstawy aksjologiczne i treściowe systemu – formułuje wartości, na których ma się opierać cały tworzony porządek prawny

Przedmiot regulacji norm konstytucyjnych (1)

-podstawy ustroju politycznego państwa (rodzaje organów państwa, sposób ich powoływania, zakres ich kompetencji i zadań oraz relacje między nimi)

Przedmiot regulacji norm konstytucyjnych (2)

- elementy ustroju ekonomicznego (np. prawo własności i zasady jego ochrony)

Przedmiot regulacji norm konstytucyjnych (3)

- pozycja jednostki w państwie (wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela)

Przedmiot regulacji norm konstytucyjnych (4)

- procedura zmiany konstytucji

Konstytuanta

specjalnie powołane ciało do uchwalenia konstytucji; procedura (tryb) zmiany konstytucji wymaga wyższego quorum i kwalifikowanej większości głosów

Ustawa konstytucyjna

ustawa mająca moc prawną równą konstytucji, która w zasadzie obowiązuje obok konstytucji i która normuje jedynie niektóre sprawy należące tradycyjnie do zakresu spraw regulowanych przez konstytucję

ustawa (1)

akt uchwalany przez parlament (a nie przez jakiś inny organ państwa) w specjalnej procedurze (w tzw. trybie ustawodawczym), której elementy określa konstytucja, zajmujący pozycję bezpośrednio po konstytucji,

Materia ustawowa (1)

zakres spraw, które mogą być normowane jedynie ustawą, a nie jakimkolwiek innym aktem normatywnym;

Materia ustawowa (2)

sprawy zastrzeżone do regulacji ustawowej (zazwyczaj: prawa i wolności oraz obowiązki obywateli i ich organizacji, kompetencje organów państwa, ciężary nakładane na obywatel np. podatki)

Ustawa

to zazwyczaj akt normatywny, tzn. akt zawierający normy w zasadzie generalne i abstrakcyjne, o określonych wyżej cechach.

2. Ustawy organiczne (2)

co jest konsekwencją doniosłości spraw, które one regulują, i ma zapobiec pochopnemu zmienianiu ustaw tego rodzaju.

1. Ustawy w sensie formalnym

akty parlamentu, wydane w procedurze przewidzianej dla ustaw, określanych jako ustawa i jak ustawa ogłoszonych, które jednak w ogóle nie zawierają norm postępowania, ale poprzez które coś się tworzy albo zmienia czy ustala

3. Ustawy wyróżnione ze względu na takie kryteria jak:

tematyka ustawy, jej doniosłość społeczna, procedura uchwalania, funkcje ustawy w kształtowaniu systemu prawa; np. ustawy budżetowe.