oswicenie

sarmatyzm

kultura obyczaje i styl zycia szlachty sarmaci byli przywiazani do religi i trafycji byli patriotami niechec do cudzoziemcow

powiesc

dluzszy utwor epicki w ktorym przedstawione sa losy bohaterow na tle wydarzen spolecznych histroycznych politycznych

powiesc

dluzszy utwor epicki w ktorym przedstawione sa losy bohaterow na tle wydarzen spolecznych histroycznych politycznych

powiesc

dluzszy utwor epicki w ktorym przedstawione sa losy bohaterow na tle wydarzen spolecznych histroycznych politycznych

satyra

pochodzenie antyk gatunek dydaktyczny ktirego celem jest osmieszenie wad spoleczynch satyra posluguje die komizmem satyrycznym

karykatura

przesadne czesto zsbawne przedstawienie osoby lub zjawiska podkreslajace ich wady

ironia

sposob wyarzania sie w ktorym prawdziwy sens wypowiedzi jest odwrotny do doslownego

konizm satyryczny

odmiana komizmu ktorego celem jest wyeksponowanie tego co negawtywne ok posluguje sie hiperbola groteska brzydota ironia

alegoria

postac przedmiot lub zdarzenie ktore oprocz znaczenia dolsownego ma tez nzaczenie sumboliczne

bajka

krotki utwor literacki z moralem o charakterze dydaktycznym czesto z udzialem zwierzat ktore uosabiaja cechy ludzkie

patos

podniosly ton wypowiedzi majacy na celu wywolanie uczuc

encyklopedyzm

dazenie do zebrania i uporzadkowania calej wiedzy jaka czlowiek posiadl

russoizm

filozofia jana jakuba rousseau 1 czlowiek kieruje sie emocjami 2 dzieki temu swiat poznaje dzieki intuicji 3. czlowiek istota spoleczna ktora cywilizacja ogranucza

roussoizm

4 czlowiek isosta rozdarta pomiedzy potrzebami a nakazami spolecznymi jest lzrelasc ktora czymi czlowieka jieszczesliwym 5 aby moc zyc szczesliwie obowiazuje umowa spoleczna 6 czlowiek powinine wspolistniec z natura

epistolografia

sztuka piaania listow

powiesc epistolarna

powiesc napisana w formie listow miedzy bohaterami

publicystyka

gatunek dziennikarski majacy na celu przedstawianie i komentowanie bierzacych wydarzen

powiastka gilozoficzna

krotki utwor narracyjny zawierajacy refleksje filozoficzna czesto krytykuje rzecyzwistosc lub pytao sens istnienia

sielanka

gatunek sentymentalizmu prezentujacy wyidealizowany obraz wsi

lituratura dydaktyczna

gatunek literacki ktora ma na celu poucznie

oswiecenie w polsce

w polsce 1740-1822

zachod osiwecnei

XVIIIw 1789

wczesne oswiecenie

1740-1764

rozkwit osewcenua

1765-1795 trzeci rozbior polski

schylek

1795-1822 poezja tom1 pierwszy tomik adama mickiewicza

konstytucja 3 nmaj

1791 sejm wielki uchwala

targowica

1792

3 tozbior polski

1795 konczy sue fojrzale oswiecenue koniec istnienia panstwa polskuego

1794

powstajie kisciuszkowskie

gazeta zabawy przyjemne i ozyteczne mozna bylo sie dowiedziec co sie dzieje na obiadach czeartkowych

1740-1777

1773

kasacja jezuitow

idealy oswiecenia

roxum postep nauka rozwoj spoleczenstwa wolnomyslnosc odrzucenie boga

august poniatowski

swtorzyla kolekcje malarstwa ponad 2000 obraziw m in rembrant. rozwinal mecenat krolewski sprowadzil archtektow zaslynal z obiadow czwartkowych przychodzili malarze i profesorowie i dyskutowali

marcello baccierelli

sporwadzil go poniatowski z wloch jego obrazy prezentowaly krola „smierc krola” twotzyl kronike panowania krola

zroznicowanie miasta

patrycjusze naukowcy rzemieslnicy biedota miejska

czasopismo monitor 1765-1785

za tanie pieniadze edukowac ludzi i zeby ludzie byli na bierzaco pierwsze te czasopismo podrjmowalo problematyke polityczni- spoleczna publikowal ignacy krasicki i franciszek bohomolec

collegium nobilium

zalozona w obrebie zakonu pijarow w 1740 stanislaw konarski ja stworzyl uczono w j polskim i j polskiego uxzono j nowozytnych matemtyka pidstawy prawa geografi lrzyrodnicze histori i wf

szkola rycerska

1765 krol urworzyl ksztalcila ogicerow tworzenie i budowanie odpowiedzialnosci za los panstwa uczono taktyk wojennych wiedza technicza broni palnej histori strzelectwo sparwnosc

typy szkol collegium nobilium

1 seminaria duchowne 2 uniwersytety 3 szkola wojskowa

teatr

kazdy nigl pojsc 1765 pierwszy teatr na ziemuach polskich publiczny

opera

popularna na tamte czast nicola brascki i fornelli ostatni kastrat

podroze

karoca i omnibus a w miescie dylizans landauer

salony loterackie

bywal tam chopin i gral dyskutwan o tekstach literackich promowanie nazwisk i literatury

racjonalizm

kartezjusz uwazal rozum jako narzedzie poznawania swiata rozum jaki wlasciwosc dana tylko czlowiekowi rozum pomaga odroznic prawde od falszu kartezjusz oszrucal religie objawiona promowal myslenie krytyczne i optymizm poznawczy

empiryzm

zaklada ze umysl pierwotnie jest pozbawiony wszelkich tresci poznawczych - francis bacon tworca eseju angielksiego

john locke tabula rasa

okresenie na ludzki rozum biaa tabliczka czlowiek rodzi sie z pustym mozgiem dopiero na drodze doswiadczenia nabiera sie wiedze

deizm

bog istnieje jest tworca swiata ale po dokonaniu aktu stworzenia swaita energia wygasla

john ialand

bog jest zegarmistrzem nakrecil swiat i teraz on dziala

inni deisci

voltaire woltarianizm zakada postawe tolerancji wolnomyslicielstwa, diederat i rabespierre

diedrot

tworca encykllopedi francuskiej

kuerunek lit klasycyzm

classicus slowo doskonaly kontynuuje estetyke antyczną estetyka klasyczna jednosc harmonia proporcja katharsis i mimesis realuzacja zalozenia bawic uczac

sentymentalizm 7 gatunku sielanka piosenka i piesn

1prezentacja uczuc czlowieka 2. negowanie cywiliacji i rozumu 3. prezentacja bohatera czulego 4, idealizacja przytody(topos arkadi) 5 rekwizyty szlachetny dizkus jawor koszyk z malinami konwencjalne imiona bohaterow dafne filis emil filon6bohater pasterze

topos arkadi

przestrzen wiejska przyjemna czlowiekowi gwarantujaca mu bezpieczenstwo u szczescie powstala dla gatunki sielanki w pisarstwie wirgiliusza

rokko

narodzil sie we francji rezygnacja Z dydaktyzmu bogactwo stodkow jezykowych delikatnisc wdziek wytwornosc franciszek zablocki fircje w zalotach i beaumarchais wesele figara

bajka epigramatyczna

to krótkie i zwięzłe dzieło, które zawiera wyraźny morał i jest skoncentrowane na jednej scenie lub sytuacji, zazwyczaj w formie aforyzmu. Bajka epigramatyczna ma na celu szybkie i jasne przekazanie nauki.

bajka narracyjna

to dłuższa forma bajki, z wyraźną akcją, postaciami i fabułą, która rozwija się i prowadzi do morału. Bajka narracyjna ma rozbudowaną fabułę z kilkoma scenami i złożonymi postaciami.