odkrycia geograficzbe

przyczyny reformacji

przepych papiestwa; zaangażowanie duchowieństwa w politykę; rozwiązły tryb życia duchownych; nepotyzm; symonia; handel odpustami

nepotyzm

nadawanie godności kościelnych krewnym wysokich dostojników pańtwowych

symonia

sprzedawanie stanowisk kościelnych za pieniądze

bezpośrednia przyczyna reformacji

działalność w Niemczech wysłanników papieża Leona X, który na niespotykaną wczeiej skalę sprzedawali odpusty, by zebrać fundusze na przebudowę bazyliki św. Piotra w Rzymie

wystąpienie Lutra

31 października 1517

rzeczy które krytykował Marcin Luter

sprzedaz odpustów; nepotyzm; gromadzenie bogactw przez Kościół

"Jedynie Pismo, jedynie wiara, jedynie łaska"

Sola scriptura, sola fide, sola gratia

luteranizm

do zbawienia jest potrzebna tylko wiara i łaska Boga; czytać i komentować Biblię powinni wszyscy wierni; jedynymi sakramentami są chrzest i komunia święta; pastorzy mogą zakładać rodziny

1525

powstanie Tomasza Munzera; napaści na kościoły i siedziby dostojniķów

anapabtyści

grupy religijne napadające na kościoły i siedziby dostojniķów na Morawach i Niderlandach

1555

pokój w Augsburgu, na którego mocy każdy kto sprawuje władze w Rzeszy, ma prawo narzucić mieszkańcom swoje wyznanie

1525

pierwsze państwo luterańskie - Prusy Krzyżackie

1527

ogłoszenie luteranizmu państwową religią w Danii

1534

wydanie aktu supremacji przez Henryka VIII (odłączenie się od Kościoła)

1541

Jan Kalwin zakłada kalwinizm w Genewie

"Nauka religii chrzescijańskiej"

Kalwin w swoim dziele omawia doktryne podwójnej predystynacji - ludzie są z góry skazani na potępienie lub zbawienie, a ci pierwsi grzeszą bo Bóg odmówił im swej łaski

1568

wybuch powstania przez niderlandzich kalwinistów (prześladowanie Filipa II); podział na katolicką cześć (Belgia) kalwinistyczną Holandię

23/24 sierpnia 1572

noc św. Bartomieja; katolicy wymordowali zgoromadzonych w Paryżu przywódców hugenockich (kalwini)

edykt nantejski

wydany przez Henryka IV; monarcha gwarantował wszystkim kalwinistom prawo wyznania

kontrreformacja

wszelkie działania podjęte przez Kościół Katolicki by powstrzymać reformację

sobór w trydencie

nakazani tworzyć seminaria duchowe; potępiono predystynacje; podtrzymywano koncepcję wolnej woli; uznano Biblię i tradycję Kościoła za równoważne źródła wiary; zakaz nepotyzmu;

trydenckie wyznanie wiary

jasne granice między prawkwiernością a herezją

Ignacy Loyola

twórca potegi Jezuitów (publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukacja - kolegia jezuifkie; misje w koloniach, Indiach, Japonii i Chinach)

Święte Oficjum

najwyżsyz sąs w sprawach odstępstwach od wiary

Giordano Bruno

wspierał teorię kopernikańską, został spalony na stosie w 1600 r.

Jean Bodin

w dziele "Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej" sformułował koncepcję, w której najlepszą formą władzy monarszej jest wladza absolutna

klientaliz

zależność między patronem (monarchą, magnatem lub dostojnkiem kościelnym z klientami (osoby popierające patrona) w zamian za opiekę lub korzyści materialne

nobilitacja

przejście osoby ze stanu niższego do stanu szlacheckiego

umocnienie władzy przez Henryka VIII

tytuł Kościoła Anglii (prawo decydowania o sprawach religijnych)

1581

Stany Generalne (reprezentacja wszystkivh prowincji niderlandzkich) ogłosiły niepodległość Republiki Zjednoczonych Prownincji Niderlandów

opricznicy

carsy gwardziści

1547

Iwan Groźny przyjmuje tytuł cara

1453

zdobycie Konstantynopola

1521

bitwa pod Mohaczem; Sulejman Wspaniały rozgromił wojska króla węgierskiego Ludwika Jagiellończyka

1533

pokój wieczysty Zygmunta Starego z Sulejmanem Wspaniałm

1571

flota papiesko-wenecko-hiszpańska zwycięża flote turecką w bitwie pod Lepanto