|
question |
réponse |
|
Facta non praesumuntur, sed probantur commencer à apprendre
|
|
faktów się nie domniemywa, lecz dowodzi
|
|
|
|
Absentem in criminibus damnari non oportet. commencer à apprendre
|
|
nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnego
|
|
|
|
Accessio cedit principali commencer à apprendre
|
|
rzecz przyłączona przypada głównej
|
|
|
|
Actor sequitur forum rei commencer à apprendre
|
|
dla powoda właściwy jest sąd pozwanego
|
|
|
|
Actus simulatus nullius est momenti commencer à apprendre
|
|
czynność pozorna jest nieważna
|
|
|
|
Adoptio naturam imitatur commencer à apprendre
|
|
przysposobienie naśladuje naturę
|
|
|
|
Alterius contractu nemo obligatur commencer à apprendre
|
|
umowa nie zobowiązuje osoby trzeciej
|
|
|
|
Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt commencer à apprendre
|
|
dowody należy ważyć a nie liczyć
|
|
|
|
Audiatur et altera pars commencer à apprendre
|
|
należy wysłuchać także strony przeciwnej
|
|
|
|
Bis de eadem re agere non licet commencer à apprendre
|
|
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
|
|
|
|
Clara non sunt interpretanda commencer à apprendre
|
|
to, co jasne, nie wymaga dowodu
|
|
|
|
Corruptissima republica plurimae leges commencer à apprendre
|
|
najwięcej ustaw w skorumpowanym państwie
|
|
|
|
Crimina morte extinguntur commencer à apprendre
|
|
przestępstwa wygasają wraz ze śmiercią sprawcy
|
|
|
|
Cui ius est donandi, eidem et vendendi, et concedendi ius est commencer à apprendre
|
|
kto ma prawo do darowania rzeczy, ten ma także prawo do jej sprzedania i przyznania
|
|
|
|
Cui licet quod est plus, licet utique quod est minus commencer à apprendre
|
|
kto może więcej, tym bardziej może i mniej
|
|
|
|
Cum reus moram facit, et fideiussor tenetur commencer à apprendre
|
|
gdy dłużnik popada w zwłokę, odpowiada także poręczyciel
|
|
|
|
Delicta parentum liberis non nocent commencer à apprendre
|
|
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom
|
|
|
|
Dura lex, sed lex commencer à apprendre
|
|
surowa ustawa lecz ustawa
|
|
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat commencer à apprendre
|
|
ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, nie tym, kto przeczy
|
|
|
|
Errantis voluntas nulla est commencer à apprendre
|
|
działający pod wpływem błędu nie ma woli
|
|
|
|
Et non facere facere est commencer à apprendre
|
|
i powstrzymanie się od działania jest działaniem
|
|
|
|
Fiscus semper idoneus successor sit, et solvendo commencer à apprendre
|
|
skarb państwa jest zawsze zdolny do dziedziczenia i wypłacalny
|
|
|
|
Furiosi voluntas nulla est commencer à apprendre
|
|
chory umysłowo nie ma woli
|
|
|
|
Furtum sine affectu furandi non committitur commencer à apprendre
|
|
kradzieży nie popełnia się bez zamiaru jej dokonania
|
|
|
|
Genus perire non censetur commencer à apprendre
|
|
uważa się, że gatunek nie ginie
|
|
|
|
Hereditas viventis non datur commencer à apprendre
|
|
nie dziedziczy się po osobie żyjącej
|
|
|
|
Ignorantia iuris nocet, facti non nocet commencer à apprendre
|
|
nieznajomość prawa szkodzi zaś faktu nie szkodzi
|
|
|
|
Impossibilis condicio pro non scripto habetur commencer à apprendre
|
|
warunek niemożliwy do spełnienia uważa się za nie dodany
|
|
|
|
Impossibilium nulla obligatio est commencer à apprendre
|
|
zobowiązanie do wykonania świadczenia niemożliwego jest nieważne)
|
|
|
|
In dubio pro reo commencer à apprendre
|
|
w razie wątpliwości należy orzec na korzyść oskarżonego
|
|
|
|
In poenam heres non succedit commencer à apprendre
|
|
spadkobierca nie dziedziczy kary
|
|
|
|
Inter arma silent leges commencer à apprendre
|
|
w czasie wojny milczą prawa
|
|
|
|
In toto et pars continentur commencer à apprendre
|
|
w całości mieści się także część
|
|
|
|
Is fecit, cui prodest commencer à apprendre
|
|
ten uczynił komu przyniosło korzyść
|
|
|
|
Ius est ars boni et aequi commencer à apprendre
|
|
prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
|
|
|
|
Iustitia est fundamentum regnorum commencer à apprendre
|
|
sprawiedliwość jest podstawą państw
|
|
|
|
Legatum est donatio testamento relicta commencer à apprendre
|
|
zapis jest pozostawioną przez testatora darowizną
|
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur commencer à apprendre
|
|
dobre ustawy pochodzą ze złych obyczajów
|
|
|
|
Lex est, quo populus iubet atque constituit commencer à apprendre
|
|
ustawą jest to, co lud stanowi i uchwala
|
|
|
|
Lex non obligat nisi promulgata commencer à apprendre
|
|
ustawa nie obowiązuje jeśli nie zostanie ogłoszona
|
|
|
|
Lex posterior derogat priori commencer à apprendre
|
|
ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą
|
|
|
|
Lex posteriori generalis non derogat legi priori commencer à apprendre
|
|
ustawa późniejsza o charakterze ogólnym nie uchyla wcześniejszej ustawy szczególnej)
|
|
|
|
Lex retro non agit commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
Lex severior retro non agit commencer à apprendre
|
|
ustawa surowsza nie działa wstecz
|
|
|
|
Lex specialis derogat legi generali commencer à apprendre
|
|
ustawa szczególna uchyla ogólną
|
|
|
|
Lex superior derogat legi inferiori commencer à apprendre
|
|
ustawa wyższej rangi uchyla ustawę rangi niższej
|
|
|
|
Mala fides superveniens non nocet commencer à apprendre
|
|
późniejsza zła wiara nie szkodzi
|
|
|
|
Mora debitoris perpetuat obligationem commencer à apprendre
|
|
Ozwłoka dłużnika przedłuża zobowiązanie
|
|
|
|
Mora trahit periculum commencer à apprendre
|
|
zwlokła pociąga za sobą ryzyko
|
|
|
|
Mulier familiae suae et caput et finis est commencer à apprendre
|
|
kobieta jest początkiem i końcem swojej rodziny
|
|
|
|
Necessitas non habet legem commencer à apprendre
|
|
konieczność nie zna prawa
|
|
|
|
Nemo invitus compellitur ad communionem commencer à apprendre
|
|
nikt nie może być zmuszony wbrew woli di pozostawania we współwłasności
|
|
|
|
Nemo iudex idoneus in propria causa commencer à apprendre
|
|
nikt nie jest odpowiednim sędzia we własnej sprawie
|
|
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet commencer à apprendre
|
|
nikt nie może przenieść więcej praw na drugiego, niż sam ma
|
|
|
|
Nomina ipso iure divisa commencer à apprendre
|
|
zobowiązania dzielą się z mocy prawa
|
|
|
|
Non omne quod licet honestum est commencer à apprendre
|
|
nie wszystko, co jest dozwolone jest uczciwe
|
|
|
|
Nulla poena sine lege commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
Nulli res sua servit commencer à apprendre
|
|
nikomu rzecz własna nie jest służebną
|
|
|
|
Nullum crimen sine culpa commencer à apprendre
|
|
nie ma przestępstwa bez winy
|
|
|
|
Nullum crimen sine lege commencer à apprendre
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy
|
|
|
|
Pacta sunt servanda commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
Prior tempore potior iure commencer à apprendre
|
|
kto lepszy co do czasu, ten lepszy co do prawa
|
|
|
|
Quot genrationes, tot gradus commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
Semel heres semper heres commencer à apprendre
|
|
kto raz zostanie dziedzicem pozostanie nim na zawsze
|
|
|
|
Servitus in faciendo consistere nequit commencer à apprendre
|
|
służebność nie może polegać na działaniu
|
|
|
|
Servitus servitutis esse non potest commencer à apprendre
|
|
nie może istnieć służebność na służebności
|
|
|
|
Servitutibus civiliter utendum est commencer à apprendre
|
|
służebność należy wykonywać w sposób oględny
|
|
|
|
Si in ius vocat, ito commencer à apprendre
|
|
jeśli ktoś pozywa ciebie do sądu, idź
|
|
|
|
Summum ius summa iniuria commencer à apprendre
|
|
najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
|
|
|
|
Superficies solo cedit commencer à apprendre
|
|
to, co znajduje się na powierzchni przypada gruntowi
|
|
|
|
Tres faciunt collegium commencer à apprendre
|
|
trzy osoby tworzą związek
|
|
|
|
Vim vi repellere licet commencer à apprendre
|
|
|
|
|
