Leki koło 1

Atropina

lek przeciwmuskarynowy będący aminą trzeciorzędową, stosowany w zatruciu muskarynowym i innych wesołych rzeczach

Skopolamina

zawarta w lulku czarnym substancja przeciwmuskarynowa, S: choroba morska (nie ma sobie równych)

Homatropina

przeciwmuskarynowa, S: okulistyka zapobiegając zrostom w zapaleniu tęczówki i naczyniówki

Ipratropim

inhalowany przeciwmuskarynik, S: POChP i astma miejsowo hamuje oskrzelokurczące działanie n. X

Oksybutynina

w miarę wybiórczy M3 lityk, S: luzowanie pęcherza po prostatekomii i u dzieci z przepukliną oponowordzeniową

Trospium

w miaręwybiórczy M3 lityk, S: luzowanie pęcherza po prostatektomii i u dzieci z przepukliną oponowordzeniową

Darifenacyna

M3 lityk o wysokim powinowactwie, nie suszy i nie zapiera, stosować 1 na dobę

Solifenacyna

M3 lityk wysokiego powinowactwa, nie suszy, nie zapiera, stosować 1 na dobę

Tolterodyna

M3 lityk, S: posikiwianie dorosłych

Pralidoksym (PAM)

związek nukelofilny stosowany w zatruciu AChE inhibitorami (nie karbamatami)

Diacetylomonoksym (DAM)

związek nukelofilny stosowany w zatruciu AChE inhibitorami (nie karbamatami)

Metacholina

estr choliny hydrolizowany średnio wolno

Karbachol

estr choliny hydrolizowany wolno

Betanechol

estr choliny hydrolizowany wolno, S: doustnie po pooperacyjnym porażeniu jelit, atoniopochodny refluks przełyku, pęcherz neurogenny

Pilokarpina

M agonista, w małych dawkach hipotensja w dużych hipertensja, dobrze wchłąnia się p.o., S: ostry napad jaskry razem z fizostygminą

Lobelina

dobrze wchłania się p.o.

Nikotyna

dobrze wchłania się p.o. i t.c.

Muskaryna

słabo wchłąnia się p.o. ale z grzybów do OUN wystarczy

Endofonium

inhibitor AChE grupy 1, S: test na MG, odwracanie zwiodczenia po operacji

Neostygmina

inhibitor AChE grupy 2 (karbamat), słabo wchłania się t.c., drogi odd., śluzówki, doustnie

Fizostygmina

inhibitor AChE grupy 2 (karbamat) słabo wchłania się t.c., drogi odd., śluzówki, doustnie, S: ostry napad jaskry razem z pilokarpiną, odwracanie porażenie po operacji

Ekotiopat

inhibitor AChE grupy 3 (pochodna kwasu fosforowago), krople do oczu

Kewimelina

Pochodna ACh, S: suchość j.u. w zespole Sjogensa

Pirydostygmina

inhibitor AChE do przewlekego leczenia MG

Takryna

mało skuteczny i hepatooksyczny lek na Alzheimera

Wareniklina

agonista nikotynowy stosowany w nikotynizmie

Morfina

opioid przeciwkaszlowy, S: zagrożenie krwotoku z płuc, podawać pozajelitowo

Oksykodon

opioid przeciwkaszlowy, wysoce uzależnia i euforyzuje, skuteczność jak morfina

Bezitramid

rzadko stosowany opioid, czasem w szpitalu, działa po 2 h przez 8 h

Etylomorfina

opioid słabo przeciwkaszlowy więc nie stosowany

Hydrokodon

podawany p.o. opioid działający przeciwkaszlowo podobnie do morfiny

Kodeina

słabszy opioid, przy podawaniu p.o. raczej nie uzależnia DN: drgawki, senność, bezdech, zwolnienie oddechu i inne, łączona z NLPZami, metabolizowana w wątrobie

Normetadon

słabszy opioid, przy podawaniu p.o. raczej nie uzależnia

Dekstrometrofan

nieuzależniający opioid, silny jak kodeina, szybko działa p.o., może uwalniać histaminę

Folkodyna

pochodna kodeiny, działa silnie p-kaszlowo, nie uzależnia, nie zapiera, przy dużych dawkach ataksja

Butamirat

nieuzalezniający opioid p-kaszlowy, dobrze wchłąnia się p.o., met w wątrobie, wydz przez nerki

Noskapina

naturalny alkaloid opium, nieuzależnia, może alergizować, szybko wchłania się p.o.

Okseladyna

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, słabe działanie i słabe DN

Pentoksyweryna

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, dodatkowo przeciwbólowo i cholinolitycznie, działa szybko i krótko, nie prowadzić po nim pojazdów mechanicznych

Gluacyna

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, nie hamuje ośrodka oddechowego, nie uzależnia, alkaloid ziela siwca żółtego

Dimetoksanat

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, miejscowo znieczula, pobudza czynność serca

Pipazetat

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, DN: pobudzenie czynności serca

Oksomemazyna

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, S: również p-histaminowy

Alememazyna

nieopioidowy preparat przeciwkaszlowy działający ośrodkowo, S: premedykacja chirurgiczna

Benzonatat

lek przeciwkaszlowy działający na zakończenia czuciowe w oskrzelach, S: anestezjologia przed bronchoskopią, miejscowo znieczula, zapiera i alergizuje na skórze

Emetyna

alkaloid korzenia wymiotnicym, nie przekraczać 50mg, może być stosowany do wywołania wymiotów po zatruciu

Saponiny

składniki syropów, występuje w lukrecji, pierwiosnku, senedze, żywokoście

Benzoesan sodu

drażnie b.ś. Żołądka, nie dawać u wrzodowców

Jodek potasu

stary i silny lek wykrztuśny, działa bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe oraz odruchowo, DN: różne i niewydolność tarczycy, terapia przerywana, nie mieszać z innymi lekami, najlepiej w inhalacji

Związki krezolu

pochodne fenolu – gwajakol i inne, działanie miejscowe (wydzielany w oskrzelach i drażni) i odruchowe – drażni b.ś. Żołądka i mukolityczne, działa słabiej niż Jodek ale i mniej DN, syropy są niesmaczne

Olejki eteryczne

niezbyt działają, drażnią b.ś. Żołądka, odtykają nos (takie uczucie)

Wodorowęglan sodu

alkalizuje wydzielinę oskrzelową, mocz i sok, jest w wodach, DN: alkalizacja ustroju

Chlorek amonu

zakwasza organizm, pobusza ośrodek oddechowy, drażni b.ś. żołądka,

Pochodne cysteiny (ACC)

niszcząwiązanie dwusiarczkowe i dodają wiązanie hydrofilowe, uwadniają śluz, niesmaczne, dawać miejscowo, odtrutka na paracetamol

Mesna

działa podobnie do ACC, słabsze DN, stosować we wlewie, nie stosować z aminoglikozydami i na powietrzu

Bromheksydyna

działa wykrztuśnie pośrednio, bezpośrednio i mukolitycznie, zmniejaszjąc zawartość mukosacharydów i albumin w śluzie i zwiększając wydzielanie surfaktantu, najlepiej podawać miejscowo ale można we wlewie

Ambroksol

pochodna bromheksydyny, zwiększa wydzielanie surfaktantu, pobudza ruch rzęsek, nasila wydzielanie surowicze, doustny, nie z wrzodami

Tyloksapol

detergent, zmniesza napięcie powierzchniowe, przywraca ruch rzęsek, podowany w inhalacji w torakochirurgii, nie przedawkować po się zapadnie

Surfaktant

miejscowo razem z ambroksolem

Dornaza

rekombinowany enzym proteolityczny stosowany w mukowiscydozie, dobrze rozpuszcza ropę

Trypsyna i chymotrypsyna

z trzustki wołu, śilnie alergizuje (do wstrząsu), dobre na śluz i włóknik

Omalizumab

przeciwciało any IgE, można stosować w astmie przewlekle

Kromoglikan

lek stabilizujący błonę mastocyta, stosowany w astmie przewlekle

Nedokromil

stabilizuje k. tuczną, przewlekłe leczenie astmy,

Teofilina

metyloksantyna z herbaty, stosowana doraźnie w astmie, różne OUN DN, tania ale może zabić, poprawia kurczliwość przepony (POChP)

Albuterol

beta 2 mimetyk, rozkurcza oskrzela w napadzie astmy, w inhalatorku i w tablektach

Terbutalina

beta 2 mimetyk, rozkurcza oskrzela w napadzie astmy, inhalatorek i tabletka oraz s.c. w ostrym napadzie

Metaproterenol

beta 2 mimetyk do leczenai ostrej astmy, inhalatorek

Pirbuterol

beta 2 mimetyk do leczenia ostrego napadu astmy, dostępny w inhalatorku

Salmeterol

nawy, długodziałający beta 2 mimetyk rozuszczalny w tłuszcach, zwiększa skuteczność terapii astmy, działa po 20 minutach

Formoterol

nowy, długo działający, lipofilny beta 2 mimetyk stosowany w astmie, efekt terapeutyczny od razus

Teobromina

metyloksantyna obecna w kakao

Kofeina

metyloksantyna, często pita tachykardia, hipertensja, duże dawki ruzkurczają mięśniówkę naczyń, ale kurczą nn. mózgowe

Fenylefryna

agonista a1, nie podlega deaktywacji COMT.

Prazosyna

antagonista a1, a2b, a2c

Klonidyna

agonista a2, suchość w jamie ustnej na nadciśnienie!. Biegunki, tytoń, menopauza. Jak metylodopa!

Johimbina

antagonista a2

Dihydroergokryptyna

a1 i a2

Oksymetazolina

agonista a2a

Izoproterenol

agonista b

Propranolol

antagonista b

Dobutamina

agonista B1, słabszy odruchowy częstoskurcz;

Prenarterol

częściowy agonista b1

Betaksolol

antagonista b1

Albuterol

agonista B2

Butoksamina

antagonista B2

Terbutalina, metaproterenol, ritodryna

B2 Ritordyna - poród przedwczesny!

Fenoldopam

agonista D1, w ostrym nadciśnieniu

Bromokryptyna

agonista D2

Klozapina

antagonista D4

Metoksamina

raczej a1, długotrwały wzrost ciśnienia, stosowana w podciśnieniu, powoduje bradykardię

Metylonorepinefryna

raczej a2

Miodryna

prolek – a1 – 1 h po posdaniu – podciśnienie ortostatyczne

Efedryna

B – dobra dostępność, wydalana z moczem

Ksylo-oksymetazolina

podobnie do klonidyny w dużych dawkach, a2

Fenmetrazyna

podobna do amfy, hamuje apetyt

Metylofenidat i pemolina (hepatox)

podobne do amfy, ADHD

Modafanil

podobnie do amfy, a1B

Dexmedetonidyna

ośrodkowy agonista a2 do uspokajania typów

Apraklonidyna i brominidyna

agoniści a2 w jaskrze

anta alfa

podciśnienie orto + tachykardia. Ułatwia przepływ moczu, obrzęk nosa

Prazosyna i labetalol

odwracalne, obniżają ciśnieniem

Fenoksybenzamina

nieodwracalnie.

Fentolamina

alfa 1 i 2 – guz chromo + erekcja. słabo doustnie. Niepo: serducho, ból głowy, nos

Fenoksybenzamina

guz chromo – nieselektywny, nieodwracalny, zmniejsza reakcje naczń na NE. Podciśnienie, częstoskurcz, nieswoiste z OUN

Prazosyna

alfa 1 – nadciśnienie, nie ma częstoskurczu + działa na krokowy. 50 % do krążenia

Terazosyna

alfa 1 – nadciśnienie, metabolizm w wątro, dłużej niż prazo!

Doksazosyna

alfa 1 – nadciśnienie + przerost, 22 h dłużej! Meta w wątro.

Tamsulosyna

alfa1 – 9 – 12 h, meta w wątro. Silniej krok niż naczynia. - 1.a. Słabiej ortostatyka.

Afluzosyna

a1 – przerost gruczołu

Indoramina

a1 – nadciśnienie tętnicze

Urapidil

5-HT2 i anta B1, nadciśnieniem

Johimbina

może odwrócić działanie przeciwnadciśnieniowe np. Klonidyny

Propra

duży efekt 1szego przejścia, względnie niska dost. wyjątek stanowią: BetaksololPenbutolol. Pindolol. Sotalol. Podwyższone VLDL, niżej HDL Duża objętość dystrubucji. Esmolol krótko. Nadolol najdłużej! Niezmienony z moczem!

Wodorowęglan Sodu

neutralizujący, powoduje wzdęcia i nadciśnieniem

Wodorowęglan wapnia

neutralizujący, wzdęcia i zasadowica metaboliczna

Wodorotlenek glinu

neutralizujący, działa wolniej niż starsze, zapiera

Wodorotlenek magnezu

nutralizujący, działa wolniej niż starsze, goni

Cymetydyna

Antagonista H2, 800mg bid, podawana we wlewie DN w OUN u staruszków, wiąże się z P450

Ranitydyna

Antagonista H2, 150 mg bid

Famotydyna

Antagonista H2, 150 mg bid, nie hamuje metabolizmu etanolu

Nizatydyna

Antagonista H2 20 mg bid, nie podlega efektowi 1go przejścia

Rabeprazol

PPI, 20mg

Lansoprazol

PPI, 30mg, doustnie i w injekcjach, zmniejsza wchłąnianie ketokonazolu, wziększa wydzielanie teofiliny

Pantoprazol

PPI, 40mg, najsłabszy, też w injekcjachzmniejsza wchłąnianie ketokonazolu

Omeprazol

PPI, 20-40, doustnie z wodorowęglanem sodu żeby ochronić, zmniejsza wchłąnianie ketokonazolu, hamuje metabolizm warfaryny, diazepamu i fenytoiny

Esomeprazol

PPI, izomer omeprazolu, najsilniejszy, 20-40mg, dostępny też w injekcjach, zmniejsza wchłąnianie ketokonazolu

Sukralfat

sól glinowa sacharozy, nie wiedomo do końca jak działa, chroni b.ś., pobudza wydzielanie PG i jonów wodorowęglanowych

Misoprostol

analog prostaglandyn (metylowa pochodna PGE1), nasila wydzielanie śluzu, wodorowęglanów, pobudza przepływ krwi, nieznacznie hamuje syntezę kwasu, nie dawać w ciąży, powoduje biegunkę

Koloidalne związki bizmutu

subcytrynian bizmutu i subsalicylan bizmutu, pokruwa nadżerki i pobudza wytwarzanie PG, śluzu i jonó wodorowęglanowych, barwi kał na czarno

Metoklopramid

prokinetyczny, antagonista D2, uwrażliwia mm. gładkie na pobudzenie cholinergiczne, zwiększa amplitudę skurczów przełyku, hamuje wymioty w area postrema, pobudza perystaltykę np. u zasondowanych

Domperidon

prokinetyczny, antagonista D2, uwrażliwia mm. gładkie na pobudzenie cholinergiczne, zwiększa amplitudę skurczów przełyku, hamuje wymioty w area postrema, powoduje laktację, nie podawać długo

Makrolidy

mają działanie pobudzające powstanie MMC – wędrującego kompleksu motorycznego, łatwo dochodzi do tolerancji

Leki pęczniejące

przeczyszczające, naturalne nasiona babki i syntetyczne wkłókna, wzdęcia

Dokusat

przeczyszczający zmiękczający, upośledza ADEK, rozpulchnia stolec wodą i tłuszczem

Cukry i sole niechwłanialne

przeczyszczające osmotycznie sorbitol i laktuloza wzdymają i ból brzucha

Zbilansowane roztwory polietylenoglikoli

przeczyszczający osmotyczny nie odwadniają, pić szybko

Antrachinony

stymulujący lek przeczyszczający

Pochodne Difenylometanu

stymulujący lek przeczyszczający

Olej rycynowy

stymulujący lek przeczyszczający

Tegaserod

agonista 5HT3 przeczyszczający, nie działa na przełyk tylko na żołądek i jelita, zwiększa płynność stolca przez jony Cl, jak reszta zawodzi

Loperamid

zapierający

Difonoksylat

zapierający

Związku bizmutu

zapierający

Kaolin i pektyna

zapierający

Żywice wiążące kwasy żółciowe

zapierający

Okterotyd

zapierający

Ondansetron

antagonista receptora 5HT3, przeciwwymiotny przy chemii najlepiej z GKS i anty NK1

Granisetron

antagonista receptora 5HT3, przeciwwymiotny przy chemii najlepiej z GKS i anty NK1

Dolasetron

antagonista receptora 5HT3, przeciwwymiotny przy chemii najlepiej z GKS i anty NK1, zwłaszcza on wydłuża QT

Palonosetron

antagonista receptora 5HT3, przeciwwymiotny przy chemii najlepiej z GKS i anty NK1

Aprepitant

antagonista NK1, przeciwwymiotny stosowany w chemii, 125 godzinę przed potem 80 przez 2 dni

Doksametazon

GKS stosowany na wymioty

Metyloprednizolon

GKS stosowany na wymioty

Difenhydramina

antagonista H1, przeciwwymiotny, dobry na lokomocyjną

Hioscyna

skopolamina, super na kinetozy

Benzodiazepiny

przeciwwymiotne przed chemią

Midodryna

agonista a1, prolek, S: podciśnienie ortostatyczne

Prokainamid

Klasa 1A, arytmie nad- i komorowe; leczenie utrwalonej tachykardii z MI; TdP, zespół podobny do SLE; dz. Cholinolitycznie

Lidokaina

Klasa 1B; arytmie komorowe na tle OZW, przerywanie częstoskurczu komorowego; najmniej toksyczny, niepożądane: hipotensja, neurologiczne

Werapamil

Klasa 4; przerywanie częstoskurczu nadkomorowego; w komorowym może wywołać zapaść; blokowanie kanałów typu L

Amiodaron

Klasa 3, ma cechy wszystkich; podtrzymanie rytmu zatokowego w AF, przerywanie nawracającego częstoskurczu, stosowany wraz z ICD; odkładanie w narządach np. płucach, blokowanie przemiany T4 do T3, TdP

Propranolol

Klasa 2; zapobieganie nawrotom zawału serca i nagłej śmierci sercowej; niepożądane: niewydolność serca, bradykardia; może przedłużać APD

Bretylium

Klasa 3; doraźnie gdy lidokaina nie działa; uwalnia aminy katecholowe: na początku może działać inotropowo +; kiedyś lek hipotencyjny

Flekainid

Klasa 1D; zdrowe serce + nadkomorowe arytmie, gdy nie można amiodaronu; w dawkach terapeutycznych może dać arytmie; hamuje też kanały K, odłącza się wolno, p.o.

Esmolol

Klasa 2; zabiegi operacyjne; niepożąd: bradykardia; stabilizuje błonę

Moricyzyna

Klasa 1C; arytmie komorowe; niepożąd: zawroty głowy, nudności; aktywne metabolity

Dilitiazem

Klasa 4.; AF; niepożąd: blok AV I, wysypka, uderzenia krwi do głowy; działa przez blokowanie kanałów L

Meksyletyna

Klasa 1B; arytmie komorowe; drżenia, zaburzenia widzenia, letarg; aktywna p.o. stosowana też w bólu

Magnez

Przedawkowanie digoksyny, leczenie TdP, zaburzenia żołądkowo-jelitowe; konkurencja z digoksyną o miejsce wiązania

Sotalol

Klasa 3 (cechy też 2.); arytmie komorowe zagrażające życiu i podtrzymaniu rytmu zatokowego u chorych z AF, może być stosowany u dzieci; niepożąd: TdP, NS

Chinidyna

Klasa 1A; podtrzymanie rytmu zatokowego w AF; niepożądane: TdP, żołądkowo-jelitowe, cynhonizm, idiosynkrazja; dz. Cholinolityczne

Dofetilid

Klasa 3; podtrzymanie rytmu zatokowego u chorych z AF; wydłuża QT, APD, 100% biodostępności Ibutilid Klasa 3; podtrzymanie rytmu zatokowego u chorych z AF, wydłuża APD

Propafenon

Klasa 1c; nadkomorowe; niepożąd: metaliczny posmak, zaparcia, arytmie; niektóre cechy B-blokerów

Adenozyna

Przywracanie rytmu zatokowego z częstoskurczu nadkomorowego; niepożąd: duszność, zaczerwienienie, niedowłady, pieczenie; krótki okres półtrwania, DIPIRYDAMOL blokuje jej wychwyt

Salbutamol

szybko i krótko działąjący bata2 mimetyk stosowany w astmie