HISZT_GRE_terminy_2

STYL MOKRYCH SZAT

styl, w którym rzeźbione szaty sprawiały wrażenie mokrych i przylegających do ciała. I można było przedstawiać nagie panie, udając, ze są ubrane.

TECHNIKA CHRYZELEFANTYNY

rzeźba klas., technika rzeźb. w staroż., używano kość słoniową, złotą blachę (np. inkrustowaną kamieniami szlach.) posągi stały w świątyniach – materiały były kradzione – prace nie przetrwały. 1-wsi artyści: Dipojnos, Skyllis. Przykład: Zeus (cud świata).

KANON POLIKLETA

Kanon (gr. miara, reguła, wzorzec), Stopa=1/6 ciała, głowa=1/8, dłoń=1/10, wielkości to wielokrotnościami modułu- szerokość palca u ręki. Zastosowanie kanonu i kontrapostu: Doryforos (450 r. p.n.e.); Stosowany do Lizypa (IV wiek p.n.e.).

KONTRAPOST

rzeźba klasyczna, sposób ustawienia postaci tak, iż cały ciężar jej ciała opiera się na jednej nodze, podczas gdy druga jest odciążona i lekko wspiera się na ziemi.

PROSKENION

(pro- z przodu) w teatrze greckim podest przed skene, odpowiednik współczesnej sceny, pojawił się na przełomie V i IV w. p.n.e., a upowszechnił się w II w. p.n.e.

SKENE

w teatrach greckich początkowo drewniany, później kamienny budynek usytuowany naprzeciw widowni (theatronu) wzdłuż linii stycznej do orchestronu.

TEATRON

widownia w kształcie dużego (większego od półkola) wycinka koła.

PERYKLES

ateński polityk, retor, reformator ateńskiej demokracji. Rozszerzył i wzmocnił ustrój demokratyczny, otaczał opieką filozofów i artystów. Zaoszczędzone pieniądze przeznaczał na budowę wspaniałych gmachów (Partenon 447–438 p.n.e., Propyleje).

ORCHESTRA

nazwa półkolistego placu w teatrach greckich i rzymskich, znajdującego się pomiędzy sceną a widownią. Była to centralna część teatru.

AKROPOL

(akro-wysoki, polis-miasto); architektura klasyczna. Ufortyfikowane wzgórze, później miejsce kultu (świątynie zniszczyły wojny perskie). Perykles (powierzając ją Fidiaszowi, Iktionosowi, Mnesiklesowi i Kallikratesowi) odbudował je.

SYSTEM HIPPODAMEJSKI

Uwzgl. warun. natur., perspektyw. rozwój i funkcjonalność. Gł. ulice wzdł. osi pn-pd, kwartały: wsch-zach, pod k. prostym. Centrum -ośr. admin-handl (agora), kultowy (akropol), reszta mieszkalna +gimnazjon, teatr. Przykłady: Milet, Aleksandria, Rodos

PEPLOS

strój kobiecy bez rękawów, uszyty z jednego prostokątnego kawałka tkaniny wełnianej spiętego na ramionach fibulami. Szerokość tkaniny po złożeniu jej wzdłuż, równa była odległości między łokciami przy wyciągniętych poziomo rękach

HIPPODAMOS Z MILETU

urbanista i matematyk grecki, wymyślił precyzyjne zasady przebudowy miast. Przyjaciel Peryklesa. Prawdopodobnie był głównym autorem planu odbudowy rodzinnego Miletu ok. 479 p.n.e. po zniszczeniach dokonanych przez Persów.

HIMATION

Himation był prostokątnym kawałkiem tkaniny pełniącym rolę peleryny. Noszony zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety, nakładany był na chiton i drapowany w fałdy.

CHITON

koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami noszona w starożytnej Grecji, pochodzenia fenickiego

ERECHTEJON

świątynia w porządku jońskim zbudowana na cześć bohatera Erechteusza, poświecona Atenie Polias i Posejdonowi.

APTEROS

nieduża świątynia z V w. p.n. e, Akropol. Projekt prawdopod. Kallikratesa. Kult Ateny Zwycięskiej (przydomek „Nike”), potem dla odróżnienia Nike Apteros = Nike Bezskrzydła (wg. legendy oderwane by została w mieście). Najlepiej zachowana świątynia jońska.

PARTENON

w centrum Akropolis, budowa 447-432 p.n.e. Proj. Iktinos i Kallikrates, rzeźby: Fidiasz. Biały marmur pentelicki. Poświęcona Atenie Partenos (Dziewicy). Przykład porz. Doryckiego, ale z elem. porz. jońskiego (kolumny w śr i fryz Panatenajski).

PROPYLEJE

Brama, najsłynniejsze propyleje- wejście na Akropol. Bud: 437-432 r. p.n.e. (niedokończona). Proj. Mnesikles, porządek dorycki, marmur. Wzorzec dla podobnych budowli. W Fasada: 6 kolumn.Cz. pn: „Pinakoteka” obrazy: Polignota, Aglaofona i Timajnetosa.

TETRASTYLOS

typ budowli, najczęściej świątyni, z czterema kolumnami umieszczonymi od frontu

FRYZ PANATENAJSKI

(Pananteje-święto ku czci Ateny od 24 do 29 Hekatombajonu, czyli dziś lipiec/sierpień). Na wys. 11,0 m powyżej stylobatu. Ukazuje procesję: 400 postaci ludzkich i 200 zwierzęcych - mieszkańcy Aten