HISTORIA_DATY_KLASA 6_cz.I

1453r.

Zdobycie Konstantynopola przez Turków

1488r.

Odkrycie Przylądka Dobrej Nadziei przez Portugalczyków - Bartolomeu Dias

1492r.

Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (w służbie Hiszpanii)

1498r.

Dotarcie Vasco da Gamy do Indii - Kalikat (portugalska wyprawa morska w latach 1497 - 1499)

1519-1522r.

Hiszpańska wyprawa Ferdynanda Magellana dookoła świata (Magellan zginął na Filipinach w 1521r.)

1519-1524r.

Hiszpanie zniszczyli państwo Azteków ze stolicą Tenochtitlan

1400r.

odnowienie Akademii Krakowskiej

ok. 1450r.

Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga

1543r.

Śmierć Mikołaja Kopernika

1568r.

Początek budowy barokowego kościoła Il Gesu w Rzymie

1517r.

Wystąpienie Marcina Lutra - 95 tez przybitych do drzwi kościoła w Wittenberdze

1534r.

Henryk VIII głową Kościoła anglikańskiego

1536r.

Przybycie Jana Kalwina do Genewy i założenie Kościoła Kalwińskiego

1555r.

Pokój w Augsburgu pomiędzy katolickim cesarzem, a luterańskimi książętami Rzeszy

1517-1648r.

Okres reformacji w Europie

1534r.

Powstanie Towarzystwa Jezusowego założonego przez hiszpańskiego żołnierza Ignacego Loyolę - 6 lat później papież uznał nowy zakon Jezuitów

1542r.

Utworzenie Świętego Oficjum - najwyższego sądu w sprawach odstępstw od wiary katolickiej

1545-1563r.

Sobór trydencki

1559r.

Powstanie Indeksu ksiąg zakazanych

1506-1586r.

Złoty wiek Polski i Litwy

1506r.

Zygmunt I Stary księciem litewskim i królem Polski

1506-1572r.

Czasy zygmuntowskie

1519-1521r.

Ostatnia wojna polsko-krzyżacka

1518r.

Ślub Zygmunta Starego z Boną; Przybycie pierwszych luteranów do Polski

1525r.

Hołd pruski - lenny - złożony przez Albrechta Hohenzollerna

1529r.

Przyłączenie przez Zygmunta Starego Mazowsza do Polski

1548r.

Śmierć Zygmunta Starego i samodzielne rządy Zygmunta II Augusta

1530r.

Koronacja Zygmunta II Augusta (miał 10 lat) i sprawował rządy z Zygmuntem Starym

1563-1570r.

Pierwsza wojna północna o Inflanty - Polska, Litwa i Dania - Moskwa, Szwecja

1561r.

Wielki mistrz zakonu kawalerów mieczowych poddał Inflanty Zygmuntowi Augustowi

1533r.

Zygmunt Stary zawarł pokój z sułtanem Imperium Osmańskiego

1572r.

Śmierć Zygmunta II Augusta - wygaśnięcie dynastii Jagiellonów

1564r.

Przybycie jezuitów do Polski

1423r.

Nadanie szlachcie przywileju pozwalającego usuwać sołtysów

1466r.

Odzyskanie przez Polskę Pomorza Gdańskiego

1520r.

Wprowadzenie obowiązkowego jednego dnia pańszczyzny w tygodniu

1618r.

Największa sprzedaż zboża przez port w Gdańsku

1579r.

Założenie uniwersytetu w Wilnie

1580r.

Początek budowy renesansowego miasta Zamość

1569r.

Wcielenie przez Zygmunta Augusta Podlasia, Wołynia i Ukrainy do Korony; Unia lubelska (unia realna polsko-litewska); Powstanie Rzeczpospolitej

1573r.

Konfederacja warszawska; Pierwsza wolna elekcja - wybór francuskiego księcia Henryka Walezego

1574r.

Ucieczka (po 5 miesiącach panowania) Henryka Walezego do Francji i objęcie tam władzy jako Henryk III

1575r.

Podwójna elekcja cesarza Maksymiliana II z rodu Habsburgów (który wkrótce zmarł) i Anny Jagiellonki (siostry Zygmunta Augusta)

1576r.

Ślub Stefana Batorego z Anną Jagiellonką; Koronacja Stefana Batorego na króla Polski i koronacja Anny Jagiellonki na królową Polski

1577-1582r.

Wojna Polski i Litwy (Rzeczpospolitej - Stefan Batory) z Moskwą (Iwanem IV Groźnym) o Inflanty; Połock 1579, Wielkie Łuki 1580, Psków 1581-1582

1575-1577r.

Iwan IV Groźny zajął podczas zamieszania po ucieczce Henryka Walezego prawie całe Inflanty

1582r.

Rozejm w Jamie Zapolskim, odzyskanie Inflantów, Połocka i części woj. połockiego

1586r.

Śmierć Stefana Batorego

1587r.

Koronacja Zygmunta III Wazy (syna szwedzkiego króla i Katarzyny Jagiellonki-córki Zygmunta Starego) na króla Polski

1598-1613r.

Wielka smuta (niezgoda) w państwie moskiewskim

1600-1611r.

Pierwsza wojna Rzeczpospolitej (Zygmunt III Waza) ze Szwecją (Karol IX)

1605r.

Bitwa pod Kircholmem ze Szwedami - Jan Karol Chodkiewicz (hetman polny litewski) - wygrana dla RP; Dymitr Samozwaniec carem

1610r.

Bitwa pod Kłuszynem z moskiewsko-szwedzkimi siłami - hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski - wygrana dla RP

1609-1618r.

Wojna Rzeczpospolitej (Zygmunt III Waza) z Moskwą

1594-1599r.

Zygmunt III Waza objął władzę w Szwecji po zmarłym ojcu, jednak Szwedzi luteranie zdetronizowali go (katolika)

1620-1621r.

Wojna Rzeczpospolitej z Turcją

1620r.

Bitwa pod Cecorą - wygrana Turcji - klęska w odwrocie RP i śmierć hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego

1621r.

Bitwa pod Chocimiem - RP (Jan Karol Chodkiewicz - hetman wielki litewski) zatrzymała najazd turecko-tatarski - zacięte walki zakończone pokojem; Szwedzi zaatakowali Inflanty, które RP straciła

1626-1629r.

Wojna Rzeczpospolitej ze Szwecją (dowódca król Szwecji Gustaw II Adolf); RP przegrała; rozejm w Altmarku (Starym Targu) przyznał Inflanty i porty w Prusach (oprócz Gdańska i dwóch mniejszych) oraz Szwedzi zyskali prawo pobierania 3,5% cła

1626r.

Nagłe uderzenie Szwedów na Pomorze Gdańskie, oparł się tylko Gdańsk

1627r.

Bitwa pod Oliwą - nieznaczne zwycięstwo polskiej floty nad Szwedami, którzy następnego roku znowu zablokowali port w Gdańsku

1629r.

Bitwa pod Trzcianą - polska jazda (hetman Stanisław Koniecpolski) rozbiła maszerujące szwedzkie oddziały (Gustaw II Adolf); RP pomimo wszystko przegrała wojnę

1629r.

Rozejm w Altmarku (Starym Targu) RP-Szwecja

1632r.

Śmierć Zygmunta III Wazy; syn Władysław IV Waza królem

1634r.

Władysław IV Waza rozbił armię moskiewską, która podczas bezkrólewia obległa Smoleńsk

1635r.

Władysław IV Waza zawiera 26-letni rozejm ze Szwecją; na jego mocy Szwedzi wycofali się z Prus i zrezygnowali z cła

1648-1654r.

Powstanie Bohdana Chmielnickiego (szlachcica ukraińskiego) - Kozacy i szlachta przeciw Rzeczpospolitej

1648r.

Bitwy nad Żółtymi Wodami, Korsuniem, Piławcami - wygrane przez siły kozacko-tatarskie dowodzone przez Chmielnickiego; Śmierć króla Władysława IV Wazy; Jan II Kazimierz (przyrodni brat Władysława IV Wazy i Syn Zygmunta III Wazy) królem;

1649r.

Oblężenie przez Chmielnickiego Twierdzy Zbaraż, w której zamknęli się żołnierze Jeremiego Wiśniowieckiego; Ugoda w Zborowie pomiędzy Kozakami i Rzeczpospolitą

1651r.

Bitwa pod Beresteczkiem - wygrana z Kozakami przez Koronę dowodzoną przez Jana II Kazimierza

1654r.

Ugoda w Perejesławiu - Kozacy poddali Ukrainę carowi w zamian za pełne swobody i 60-tysięczny rejestr żołnierzy kozackich; ugoda zakończyła powstnie Chmielnickiego, ale doprowadziła do ataku Moskwy na Rzeczpospolitą

1654-1667r.

Wojna z Moskwą po ugodzie w Perejesławiu; zakończona rozejmem w Andruszowie

1655-1660r.

Potop szwedzki (druga wojna północna) -Karol X Gustaw-Jan II Kazimierz-Stefan Czarniecki dowodził; zakończony pokojem w Oliwie

1655r.

Oblężenie Jasnej Góry przez Szwedów-Augustyn Kordecki; Wojska moskiewskie zdobyły Wilno

1656r.

Jan II Kazimierz składa śluby lwowskie

1657r.

Jan II Kazimierz przyznał Prusom Książęcym niezależność w zamian za ich odstąpienie od Szwedów

1660r.

Pokój w Oliwie-Rzeczpospolita-Szwecja; utrata większości Inflanów i Jan Kazimierz zrzekł się praw do szwedzkiej korony; ponowny atak Moskwy na Rzeczpospolitą

1658r.

Kozacy podpisali z przedstawicielem Janam Kazimierza ugodę hadziacką (w Hadziczu)-przekształcenie Rzeczpospolitej w 3 równorzędne państwa-Polska, Litwa, Ukraina

1667r.

Rozejm w Andruszowie-Rzeczpospolita-Moskwa

1652r.

pierwsze liberum veto

1658r.

Wygnanie arian przez sejm

1665-1666r.

Rokosz Lubomirskiego Jerzego (magnata) zakończony bitwą pod Mątwami-klęska wojsk królewskich

1668r.

Abdykacja Jana Kazimierza

1672r.

Pokój w Buczaczu po szybkiej wojnie z Turcją; Wcześniej poddała się twierdza w Kamieńcu Podolskim

1669r.

Koronacja Michała Korybuta Wiśniowieckiego

1672-1676r.

Wojna z Turcją wspieraną przez Kozaków i Tatarów-po stronie Rzeczpospolitej walczył hetman wielki koronny Jan Sobieski

1673r.

Ponowny atak Turków-bitwa pod Chocimiem-hetman wielki koronny Jan Sobieski; w przeddzień bitwy zmarł Michał Korybut Wiśniowiecki

1674r.

Rozejm z Turkami w Żurawnie (Turcja zatrzymała Podole, Polska odzyskała dwie twierdze na Ukrainie i nie musiała płacić haraczu); Koronacja Jana III Sobieskiego

1683r.

12 września-odsiecz wiedeńska-Jan III Sobieski kontra Kara Mustafa - Turcy

1696r.

Śmierć Jana III Sobieskiego

1699r.

Pokój w Karłowicach (owoce zwycięstwa Jana III Sobieskiego) - Rzeczpospolita odzyskała Podole i część utraconej Ukrainy

1568r.

Rozpoczęto budowę jezuickiego kościoła barokowego Il Gesu w Rzymie

po 1550r.

Początek baroku w Europie

przed 1600r.

Początki sarmatyzmu w Polsce, do XVIIIw.