historia dział 1

wypłynięcie floty z portu w palos

3 sierpnia 1492

postój na wyspach Kanaryjskich

9 sierpnia - 6 września 1492

pierwsze sygnały zbliżania się do lądu

7 października 1492

odkrycie San Salvador

12 października

odkrycie kuby

28 października

odkrycie Haiti

5 grudnia 1492

początek wyprawy powrtotnej

15 stycznia 1493

przybycie do Lizbony

4 marca 1493

busola

wskazuje północ, wytyczała kierunek żeglugi

kwadrant

wyznaczanie pozycji statku względem gwiazd

astrolabium

do ustalania wysokości ciał niebieskich nad horyzontem, szerokość geograficzna

traktat w Tordesillas

1494

wypłynięcie Ferdynanda Magellana

1519

zakończenie wyprawy odpłynięcia ziemi

1522

kto dowodził Victorią która opłynęła świat

Juan Sebastián Elcaño

zmiany wprowadzone przez wielkie odkrycia geograficzne

1. poszerzona wiedza europejczyków o świecie 2. potwierdzenie kulistości ziemi 3. pragnienie pełnego poznania nowych ladów 4. wzbogacenie państ europejskich 5. ekspansja kolonialna&pierwsze światowe inperia

okrycie wybrzeża dzisiejszej brazylii

Pedro Cabral 1500

kraje kolonizatorzy

metropolie europejskie

skutki ekspansji kolonialnej v1

1. masowe wymieranie indian 2.śmierc Indian przez choroby: ospa, dżuma, tyfus, cholera. do Europy przywieziono kiłę 3. zyski hiszpanni I Portugalii 4. niszczenie kultury indian 5. wspólnota kulturowa Ameryki Łacińskiej 6. handel niewolniczy

skutki ekspansji kolonialnej v2

7. większe znaczenie miast portowych państw kolonialnych, kryzys miast nadbałtyckich 8. dualizm gospodarczy 9. inflacja

mecenat

finansowanie twórczości pisarzy i artystów

Erazm z Rotterdamu

odnosił się do aktualnych spraw, domagał się zmian w kościele lecz nie przyłączył się do obozu reformacji, Pochwała głupoty - krytyka panujących, nadużycia w religii

Jan Gutenberg

wynalazł druk

Niccolò Machiavelli

Książę - kwestie polityczne: ustrój państwa, uprawnienia władcy. Cel uświęca środki - makiawelizm

Jean Bodin

traktat - propagował ustrój monarchii absolutnej

Thomas More

Utopia - wizja społeczeństwa idealnego. zniesienie własności prywatnej, zapanowanie sprawiedliwości społecznej

przedstawiciele architektury

Filippo Brunelleschi, Donato Bramante

cechy charakterystyczne architektury

kopuły, balustrady, arkady, łuki triumfalne, ornamenty grecko-rzymskie, freski, portyk, tympanon, ślimacznice, kolumny korynckie, okna mansardowe

hasła renesansu

Carpe Diem, antropocentryzm, nacisk na sztukę i zmysły, ideał pieniądza, humanizm

humanizm

Koncentrował uwagę na sprawach ludzkich godności człowieka i jego wolności Propagował rozwój fizyczny psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie możliwości ludzkiego rozumu oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia

przedstawiciele malarstwa

Leonardo da Vinci, Rafael Santi, Sandro Botticelli, Peter Bruegel

człowiek renesansu

człowiek wszechstronnie uzdolniony

rzeźba przedstawiciele

Michał Anioł, Donatello

sobór w trydencie

1545

95 tez

31 października 1517

zasady luteranizmu skodyfikował

Filip Melanchton

konfesja augsburska

1530

przywódca anabaptyzmów

Thomas Müntzer

Karol V zabrania rozpowszechniania nowych idei

1529

pierwsze protestanckie miasto

1525 Prusy Książęce

Protest luteranów

1. zawiązali związek szmalkaldzki 2. walka 3. 1555 pokój augsburski "czyja władza tego wyznanie"

sekularyzacja

państwo zakonne -> świeckie

kto przeprowadził sekularyzację prusów książęcych

Albrecht Hohenzollern

twórca kalwinizmu

Ulrich Zwingli

kalwinizm

kościół ewangelicko-reformowany

zasada predestynacji

bóg z góry przeznacza ludzi do zbawienia lub potępienia

Miguel Servet

skazany przez Kalwina na spalenie przez podejrzanie istnienia trójcy świętej

kalwiniści we Francji

hugenoci

akt supremacji

1534 uczynienie się głową kościoła anglikańskiego

purytanizm

odrzucali zwierzchnictwo królewskie nad swoim kościołem

inkwizycja papieska

1542 zapobieganie reformacji tropienie karanie myślicieli głoszących teorie niezgodne z nauczaniem kościoła

skazanie na dożywotni areszt domowy Galileusza

1633

spalenie Giordana Bruna

1600 za głoszenie panteizmu I nieskończonego wszechświata

cenzura

1559 indeks książ zakazanych

noc św Bartłomieja

23/24 sierpnia 1572

edykt nantejski

1598 kończy wojny religijne we Francji

konflikt religijny w Niderlandach

1566

powstańcy w niderlandiii

gezowie, żebracy ponieważ błagali Filipa II o zaprzestanie prześladowań

powstanie Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów

1588

zakon jezuitów

1534 Ignacy Loyol

kolegia

szkoły średnie z wysokim poziomem kształcenia

zmiany po soborze

1. bardziej uroczyste procesje w śwwieta Matki Boskiej, Bozego ciała 2. pielgrzymki do sanktuariów 3. rozwój kultu maryjnego 4 więcej dni wolnych dla katolików 5 posty 6 bogaty wystrój malarski świątyń katolickich

postanowienia soboru trydenckiego

1przywódca papież 2biblia i tradycja źródłem objawienia 3kodyfikacja doktryny katolickiej i spisanie jej w katechizmie trydenckim 4ujednolicenie ksiąg 5łacina 6dyscyplina duchownych 7seminaria duchiwne 8przebywanie w placówkach 9synody 10ks metrykalne

następstwa reformacji

1rozłam chrześcijaństwa 2podziały polityczne 3wojny religijne 4tumulty 5więzienie i skazywanie przeciwników 6sekularyzacja dóbr koś 7usunięte obrazy i rzeźby z kościołów 8rozwój literatur nar 9etyka protestancka

tumulty

zamieszki na tle wyznaniowym

sekularyzacja dóbr kościelnych

sprzedaż ich śeieckim nabywcom

kto jako pierwszy podjął próbe żądania o reformę koscioła

Jan Wiklef I Jan Hus

o obrotach sfer niebieskich

1543

Miguel Servet

odkrył mały płucny obieg krwi

Andreas Vesalius

traktat medyczny, pierwszy nowoczesny podręcznik anatomii

na zachód od łaby

towarowo -pieniężna gospodarka kapitalistyczna, manufaktury, mieszczaństwo rośnie, szlachta maleje, chłooi czynsz za pole, rolnictwo intensywne, płodozmian

na wschód od łeby

gospodarka folwarczno-pańszczyźniana, folwarki duże gospodarstwa przymusowa praca chłopów, oańszczyzna, rolnictwo ekstresywne