Farmakologia kliniczna 1

flumazenil

antagonista receptorow BZD

BZD z aktywnymi metabolitami

diazepam, flunitrazepam

BZD sprzegane z kw glukuronowym

lorazepam, oksazepam

BZD z ef I przejścia

midazolam, triazolam

BZD WSK

padaczka, bezsennosc, premedykacja, wzmozone nap m, zesp abstyn

BZD DNP

zmeczenie, sennosc, niepokoj, lęk, apatia, zab pamieci, oslabienie m, zab widzenia

BZD DNP 2

agresja, depresja ukl odd, r uczueniowe, bole gl, bol w miejscu podania, uzaleznienei

Działanie jakich leków potęguja BZD?

zwiotczajacych, digoksyny

PESK BZD

miastenia, uzaleznienie w wywiadzie, zab odd, uszk watroby, ciaza, laktacja

buspiron

antagonista rec serot 5-HT1A, slabsze dzialanie niz BZD, po 1-2tyg, bez interakcji z alko, nie uzaleznia

Jakie BZD w bezsennosci?

estazolam, midazolam (krotkodziaajace)

zopiklon

szybkodzialajacy lek stosowany w bezsennosci, szybko po, metabolizowany w watrobie, bez aktywnych met, moze powodowac znuzenie, niepamiec

zolpidem

powinowactwo do rec. BZD1, nie zaburza struktury snu, nie powoduje bezsenn z odbicia, moze powodowac omamy, niepamiec, znuzenie poranne, somnoencje

zaleplon

w leczeniu bezsennosci, mozna stosowac po wybudzeniu w nocy, ale najpozniej 4h przed planowanym wstaniem, agonista sel BZD1

Leki p/depresyjne stosowane w bezsennosci

mirtazapina, mianseryna, trazodon, escitaopram (SSRI)

mechanizm działania barbituranow

wydluzaja czas otwarcia kanałów GABA

mechanizm dzialania BZD

ziwkeszaja czestosc otwierania się kanałów GABA

dzialanie barbituranow

p/drgawkowo, amnestetycznie, sedatywnie, powoduja sen ze znacznym skroceniem fazy REM

Barbiturany WSK

wywolanie spiaczki farmakologicznej, przerwanie stanu padaczkowego, wypierane z anestezji krotkotrwalej przez BZD

Zatrucie ostre barbituranami

zapasc krazeniowa, utrata przytomnosci, zab odd, niewydolnosc nerek

leczenie zatrucia barbituranami

objawowe + sr alkaizujace mocz

barbiturany- interakcje

pobudzaja enzymy mikrosomalne: zmniejszają działanie leków hipoglikemizujących, przeciwkrzepliwych, środków antykoncepcyjnych

barbiturany krótkodziałające

tiopental, tiamylal (anestezja oba), heksobarbital

barbiturany o srednim czasie działania

allobarbital, pentobarbital

beznodiazepiny o długim czasie działania

fenobarbital (drgawki)

u kogo stosjemy melatoninę

osoby niewidome, jet-lag, z pracą zmianową

agomelatyna

egzogenny agonista receptorów melatoninowych oraz antagonista rec serotoninowego 5-HT2C, zarejestrowana przez FDA, EMA, dostępna także w Polsce do leczenia dużych epizodów depresyjnych

ramelteon

leczenie bezsennosci u osob pow 18rż, nie zarejestrowany w PL

rośinne środki ułatwiające zasypianie

Przetwory kozłka lekarskiego (krople walerianowe) •Passiflora, szyszka chmielu zwyczajnego, ziele miłka wiosennego, melissa

Statyny naturalne- I gen

lowastatyna, prawastatyna, symwastatyna

Ezetymib WSK

• Wysokie ryzyko ChNS i hipercholesterolemia. • Brak efektów leczenia samą statyną. • Przeciwwskazania do leczenia statynami. • Zła tolerancja dużych dawek statyny. • Zespół metaboliczny.

Kwas nikotynowy

Lek hipolip. lokuje rozpad tłuszczów w tk tł. Tł są potrzebne do wytwarzania lipoproteiny bardzo małej gęstości (VLDL) w wątrobie, która to lipoproteina jest prekursorem lipoproteiny niskiej gęstości (LDL) – złego cholesterolu.

Kw nikotynowy DNP

- świąd skóry, - napadowe zaczerwienienia skóry, - uderzenia gorąca, - zaburzenia żołodkowo - jelitowe, - acanthosis nigricans -tachykardia -obrzęki obw

Mechanizm działania statyn

Działają przez hamowanie enzymu reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylokoenzymu A (HMG-CoA). Warnkje on ilość produkowanego choesterolu.

Statyny syntetyczne- II gen

atorwastatyna, fluwastatyna, rozuwastatyna

Plejotropowe działanie statyn.

Poprawa f śródbłonka, stabiizacja blaszki miażdżycowej, poprawa profilu fibrynolitycznego, działanie p/zapalne, immunosupresja (hamowanie aktywności limf B i T), p/osteoporotyczne, p/zmianom otępiennym.

Statyny DNP

-zwiekszenie aktywności osoczowych transaminaz -obj ze strony pp -miopatia, rabdomioliza -wysypka -świąd -r nadwrażliwości

Statyny PWSK

-choroby wątroby -porfiria -terapia cyklosporyną, makrolidami, azolowymi p/grzybiczymi -utrzymujące sie powdyższone st aminotransferaz -osoby <20rż -ciąża, karmienie -stos inhib enz cyp

Fibraty- mechanizm działania.

Regulują przemianę tłuszczów w organizmie, zmniejszają stężenie trójglicerydów, cholesterolu i lipoprotein w surowicy krwi, zwiększają frakcję lipoprotein HDL (głównie).

Fibraty- preparaty

bezafibrat, ciprofibrat, fenofibrat, gemfibrozil

Plejotropowe działanie fibratów.

P/zakrzepowe, poprawa tolerancji gukozy, obniżenie st kw moczowego, p/zapalne.

WSK do terapii statyna+fibrat

Pacjenci z wys ryz serc-nacz, hiperTG zagrożenie zap trzustki, hiperTG rodzinna, cukrzyca 2, zesp metaboliczny.

Fibraty DNP

-zab z pp -zmiany skórne -bóle gł -bezsenność -wzrost ryzyka kamicy pęch żółc -nieznaczny wzrost aminotr

Fibraty PWSK

-niewyd nerek -niedocz tarczycy -chor wątr -hipoalbuminemia -kamica pęch ż -ciąża -wiek <10lat

Ezetymib

Lek hipolipemizujący. Działa poprzez hamowanie w jelicie absorpcji egzogennego cholesterolu pochodzenia pokarmowego i znajdującego się w żółci. Często kojarzony ze statynami, w postaci jednego leku.

Kwas nikotynowy

Hipolipemizujący. Blokuje rozpad tłuszczów w t tł. Tł są potrzebne do wytwarzania VLDL w wątrobie, która to lipoproteina jest prekursorem LDL.

Kw nikotynowy DNP

- świąd skóry, - napadowe zaczerwienienia skóry, - uderzenia gorąca, - zaburzenia żołądkowo - jelitowe, - acanthosis nigricans -tachykardia -obrzęki obw

Żywice jonowymienne.

Hipolip. Wiążą w jelicie kw żółc, zmniejszając ich transport zwrotny do wątroby=zmniejszenia poz chol w hepatocytach=zw ekspresji rec LDL=zw usuwania LDL z krwi=obniżenia poz tej frakcji w osoczu.

Żywice jonowymienne- preparaty.

kolesewelam, cholestyramina.

Żywice jonowymienne; WSK

-wysoki LDL -chor wienc -hiperhoesterol pierw, rodzinna -świąd skóry -niedrożność dróg żółc -żółc marskość wątr -jelito drażiwe

Żywice DNP

-z pp -niedobór wit K (krwawienia) -nasilenie hiperTG -zab wchł leków

Lomitapid

Nowy hipolipemizujący, inhibitor mikrosomalnego białka odpowiedzialnego za transport TG.

Torcetrapib

Inhibitor białka CETP, nowy hipolipemizujący. Wycofany.

Ewolokumab (Amgen).

Hipolipemizujący. P/ciało monoklonalne, inhibitor konwertazy subtylizyny.

Efekty degranulacji mastocytów (alergia)

Skurcz oskrzeli, zap spojówek, katar, pokrzywka.

Histamina.

Występuje naturalnie w organizmie ludzkim, pełni funkcję mediatora procesów zapalnych, mediatora odczynu alergicznego, neuroprzekaźnika oraz pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego. Poch imidazolu.

Histamina 2

Jest magazynowana w formie nieczynnej w ziarnistościach bazofili (granulocytach zasadochłonnych) i mastocytów.

Efekt pobudzenia rec H1

-zw przepuszcz nacz -rozszerzenie nacz -skurcz oskrzeli, macicy, m ppok

Czynniki powodjące uwalnianie hispaminy

W wyniku reakcji antygenu z przeciwciałami we krwi (IgE) lub po uszk błony kom tucznej (zimno, mech).

Antagoniści H1- zastosowanie

P/uczueniowe, pomocniczo we wstrząsie i astmie, p/wymiotnie w chor lokomocyjnej i w zab przeds.

Leki p/hist I gen- mech dział

Blokują odwracalnie H1, niewybiórczo. Działają p/świądowo (prometazyna, difenhydramina). Blokują też rec chol, ser, adr, dop.

Leki p/hist I gen- preparaty.

antazoina, prometazyna (neuroleptyk), difenhydramina, klemastyna, cyproheptadyna, ketotifen, dimetynden, hydroksyzyna.

antazolina

p/hist I gen

ketotifen

p/hist I gen

klemastyna

p/hist I gen

P/hist I gen DNP

senność, wzrost m.c. (dział antyserotoninerg), spadek ciśnienia, częstoskurcz, blok rec muskarynowego: schość w ustach, zaparcia, zab widzenia

p/hist I gen WSK

katar sienny, ostra pokrzywka, zap spojówek, anafilaksja, AZS, ukąszenia, antazolina pomocniczo we wstrząsie,

dimenhydrynat

p/hist I gen, Aviomarin

prometazyna

p/hist I gen, w chor lokomocyjnej

fizostygmina

działanie przeciwcholinergiczne, stosowana w zatruciu p/hist I gen

p/hist II gen- charakterystyka

długo działają, szybki początek, nie penetrują do OUN, obwodowo z rH1

P/hist II gen o długim działaniu, p.o.

cetiryzyna, loratadyna, astemizol, ebastyna

astemizol

p/hist II gen p.o.

cetiryzyna

p/hist II gen p.o.

loratydyna

p/hist II gen p.o.

p/hist II gen z aktywnymi metabolitami

astemizol, loratydyna, ebastyna

p/hist II gen bez aktywnych metabolitów

mizolastyna, emedastyna

p/hist II gen DNP

zab rytmu, wydłuzenie QT, nie w ciąży i podczas karmienia, trochę nasilają dział alkoholu i anksjolityków

cetirizyna

najszybciej działający lek p/hist II gen; Alertec, Zyrtec, +pseudoefedryna=cirrus

p/hist II gen WSK

ann, azs, pokrzywka ostra i przewlekła (w fizykalnej gorzej niż I gen), pomocniczo w astmie

Adrenalina we wstrząsie anafilaktycznym

amp=1ml=1mg; dorośli 0,2-0,5ml/dawka; dzieci 0,1ml/10kg, max 0,3ml; można powtórzyć 5-10min

choroby ukl pozapiramidowego

Parkinson, pląsawica, atetoza, balizm, chor Wilsona, mioklonie, zesp niespokojnych nóg

Etiologia chor Parkinsona

Zmiany zwyrodnieniowe neuronów istoty czarnej i innych barwnikonośnych. Powoduje to niedobór dopaminy i przewagę rec glutam, hamujących jądra wzgórza.

Jakie ukłądy są wciągnięte w PD?

dopaminergiczny, noradrenergiczny, cholinergiczny, glutaminergiczny

Czynniki mogące wywołać obj parkinsonowskie

leki (p/wym- metoklopramid; neuroleptyki; rezerpina), guzy, wodogłowie normotensyjne, zatrucie Co, Mn, uraz

Leczenie farm PD

1. lewodopa – prekursor dopaminy 2. agoniści dopaminy 3. leki cholinolityczne 4. leki wpływające na katabolizm / uwalnianie dopaminy w istocie czarnej i prążkowiu 5. inne

lewodopa

Prekursor dopaminy, stosowany w leczeniu PD. Zawsze z ihibitorem dekarboksylazy.

inhibitor obwodowego enzymu dopa-dekarboksylazy

karbidopa, benserazyd

DNP l-dopy

zesp. on-off, przy wysokich dawkach zab psychoczne

lek antywirusowy stosowany w grypie, lek zwiększający uwalnianie endogennej dopaminy

amantadyna

agonista rec D2, stosowany w leczeniu PD, mlekotoku, hipogonadyzmy, akromegalii

bromokryptyna

agoniści D2 stosowani w PD

bromokryptyna, pergolid

DNP bromokryptyny

może wywoływać splątanie, omamy, urojenia, hipotonię ortostatyczną[6], przekrwienie błony śluzowej nosa, nudności, wymioty, napady senności lub snu i pogarszać objawy psychotyczne

amantadyna- działanie

-słaby agonista rec dop -uwalnia dopaminę z miejsc magazynowania -antagonista rec NMDA (zmniejsza fluktuacje rchowe po l-dopie) -cholinolityk

lek suteczny u 2/3 chorych na PD, ale działa krótko (kilka mcy)

amantadyna

przykłady cholinolotyków w PD

benzatropina, biperiden, triheksyfenidil

biperiden

cholinolityk blokujący rec muskarynowe; zwiększa ilość dopaminy w ukl nerw

biperiden- działanie

hamuje sztywność mięśni, pocenie się, nadmierne wydzielanie śliny i łojotok

cholinolityki w PD

dobre na drżenie, można w monoter lub łączone z l-dopą i agon D2, leki z wyboru w zespołach polekowych

inhibitor MAO-B w leczeniu PD

selegilina

selegilina

inhibitor MAO-B w PD, tymoleptyk

seegilina- mech działania

silnie hamuje deaminację dopaminy, stosuje się ją zwykle w połączeniu z lewodopą; przewaga przy demencji

jest selektywnym, wybiórczym, odwracalnym, działającym obwodowo inhibitorem COMT, hamuje jej degradujący wpływ na cząsteczkę L-dopy

entakapon

leki pomocniczo stosowane w PD

neuroleptyki (drżenie, p/psychot: klozapina, wetiapina), TLPD, SSRI

choroba Wilsona

genetycznie uwarunkowane zaburzenie metabolizowania miedzi

lek chelatjący miedź, stosowany w chor Wilsona

penicylamina, trietylenoamina

lek zwiekszający wydalanie miedzi, stosowany w chor Wilsona

octan cynku