ELEMENTY NAUKI O JĘZYKU

 0    73 fiche    paulina97m
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
podsystemy sysytemu językowego
commencer à apprendre
fonologiczny, morfologiczny (słowotwórczy i fleksyjny), leksykalno-semantyczny, składniowy, stylistyczny
podsystem fonologiczny
commencer à apprendre
zajmuje się warstwą dzwiękową; obejmuje zbiór typów najmniejszych elementów fonicznych, które stanowią budulec znaków i służą do ich rozróżniania w procesie komuniacji
fonem
commencer à apprendre
najmniejsza jednostka funkcjonalna systemu językowego realizowana w ciągu fonicznym służąca do rozróżniania i współtworzenia znaków; fonem sam nie jest znakiem a diakrytem; w wypowiedziach realizowany jest w postaci głoski
głoska
commencer à apprendre
najmniejszy segment intuicyjnie wyodrębniany przez użytkowników języka; głoska nie posiada własnego znaczenia
fonetyka
commencer à apprendre
opisuje zjawiska wytwarzania dźwięków mowy i ich cechy akustyczne
morfem
commencer à apprendre
cząstka, która ma już znaczenie; najmniejsza znakowa jednostka języka tj. posiada plan wyrażania oraz plan treści, np. DOM
wyraz
commencer à apprendre
połączenie dwóch morfemów, np. DOM-EK
podział morfemów
commencer à apprendre
1. swobodne 2. związane: rdzenne, słowotwórcze (prefiksy, interfiksy, sufiksy), fleksyjne
podsystem leksykalno-semantyczny
commencer à apprendre
na tym poziomie operuje się wyrazami; łączenie wyrazów w większe zespoły: zdanie, równoważniki zdań, zasady tworzenia zdań; dzieli się na: •leksyka(wyrazy) •semantyka(znaczenie wyrazów)
trzy znaczenia słowa wyraz
commencer à apprendre
1. wyraz słownikowy 2. wyraz fleksyjny 3. wyraz tekstowy
pole semantyczne
commencer à apprendre
grupy wyrazów powiązanych jakimś wspólnym elementem treściowym, np. przemieszczać się: iść, jechać, biec, pełzać, lecieć, toczyć, płynąć, spacerować, wędrować
Na czym polega znajomość języka?
commencer à apprendre
Na tworzeniu nowych tekstów na podstawie określonych reguł
syntakty
commencer à apprendre
jednostki, z których buduje się zdania; jednostki najważniejszego rzędu
podsystem stylistyczny
commencer à apprendre
zajmuje się sytuacjami, które wymagają odpowiedniego stylu, odmiany stylowej, np. styl artystyczny, urzędowy, naukowy
uzus językowy
commencer à apprendre
zwyczaj używania danych form językowych panujących w pewnym środowisku albo występujących powszechnie w pewnych typach tekstów
norma językowa
commencer à apprendre
zbiór elementów językowych, które są w pewnym okresie uznane przez daną społeczność za wzorowe, poprawne lub co najmniej dopuszczalne
Uzus jest pojęciem szerszym niż norma, dlaczego?
commencer à apprendre
Ponieważ oprócz składników zawartych w normie językowej uzus obejmuje także elementy językowe rozpowszechnione w pewnym typie tekstów, w określonych środowiskach, ale powszechnie uznawane za błędne
Elementy wspólne uzusu i normy językowej
commencer à apprendre
Większość wyrazów, form i połączeń wyrazowych, występująca powszechnie (stanowiąca uzus współczesnej polszczyzny) tworzy także normę językową
system językowy
commencer à apprendre
ogół morfemów występujących w języku i modele ich łączenia, a także reguły ich zespalania w jednostki tworzące tekst
Co przechodzi z systemu do normy?
commencer à apprendre
Zjawiska, które są faktami izolowanymi (np. po polsku - z pańska)
Co może przejść z normy do systemu?
commencer à apprendre
Elementy nowe, które nie mają systemowego modelu, a powtarzają się w normie. Schemat ich budowy może przeniknąć do systemu.
rodzaje normy językowej
commencer à apprendre
1. norma spontaniczna, naturalna 2. norma skodyfikowana 3. norma wzorcowa 4. norma użytkowa (norma profesjonalna, potoczna regionalna, potoczna ogólna)
innowacja językowa
commencer à apprendre
każdy nowy element w tekście, uzusie, normie lub systemie
Do innowacji językowej należy:
commencer à apprendre
nowy sposób: wymiawiania nowej głoski/głosek, akcentowania wyrazu, nowa forma fleksyjna, nowy model słowotwórczy, nowy typ połączenia składniowego, nowy wyraz, znaczenie wyrazu, frazeologizmu
Innowacje językowe powstają:
commencer à apprendre
•nieświadomie w skutek niedostatecznej znajomości normy językowej •jako wynik nowych skojarzeń językowych lub przejęzyczeń •świadomie w wyniku pojawienia się określonych potrzeb (np. konieczność nazwania nowego zjawiska)
Kiedy innowacja wchodzi do normy?
commencer à apprendre
Wtedy gdy innowacja zyskuje aprobatę normatywną i użytkownicy języka zaakceptują nowy sposób mówienia.
Innowacje językowe (podział ogólny)
commencer à apprendre
• zmiany językowe - innowacje, które zostały zaaprobowane w normie i sysytemie, • błędy językowe - ... nie zostały ..., gdyż nie mają uzasadnienia funkcjonalnego
Innowacje językowe (podział formalny)
commencer à apprendre
• innowacje fonetyczne • gramatyczne (fleksyjne i składniowe) • leksykalne (słowotwórcze, wyrazowe, semantyczne, frazeologiczne) • stylistyczne • ortograficzne i interpunkcyjne
Innowacje językowe (podział funkcjonalny)
commencer à apprendre
Innowacje • uzupełniające • regulujące • rozszerzające • alternatywne • nawiązujące • skracające • precyzujące
kontaminacje językowe
commencer à apprendre
innowacje które są wynikiem przemieszczania części dwóch istniejących dotąd elementów językowych, np. wywrzeć piętno (wywrzeć wpływ i odcisnąć piętno); są typem innowacji nawiązujących
ocena elementów językowych
commencer à apprendre
polega na stwierdzeniu czy elementy językowe są zgodne z aktualną normą językową
JĘZYK - definicja
commencer à apprendre
Język to system znaków konwencjonalnych, fonicznych, służących do porozumiewania się o wszystkim (uniwersalny). Charakteryzuje się tzw. dwuklasowością tzn. udziałem gramatyki, umożliwiającej nieograniczone tworzenie nowych konstrukcji.
system
commencer à apprendre
ma charakter abstrakcyjny, jego zasady nie są zarejestrowane, system ewoluuje (następują zmiany w czasie, które są niewidoczne dla zwykłego użytkownika, następują one powoli, w ciągu kilku pokoleń)
kompetencja językowa
commencer à apprendre
zdolność właściwe gatunkowi ludzkiemu do posługiwania się językiem; umożliwia rozumienie, jaki produkowanie ze skończonej dla danego języka liczby elementów językowych nieskończonej liczby zdań
Niepełna zgodność kodu językowego bierze sie z:
commencer à apprendre
1. rożnego rozumienia używanych słów 2. innych skojarzeń i emocji 3. odmiennych doświadczeń
cechy języka
commencer à apprendre
pojęcie akstrakcyjne, ogólny, społeczny, trwały, ograniczony
cechy mowy
commencer à apprendre
charakter materialny, konkretna, jednostkowa, nietrwała, nieograniczona
znak
commencer à apprendre
zjawisko fizyczne, percypowane zmysłowo, które odsyła do czegoś innego niż ono samo, które coś znaczy, coś komunikuje, np. czerwone światło - zakaz przejścia
podział znaków
commencer à apprendre
1. naturalne (równoczesne, nierównoczesne (ślady, zapowiedzi)) 2. konwencjonalne (motywowane, niemotywowane)
cechy języka naturalnego
commencer à apprendre
konwencjonalność znaków, foniczność, dwustopniowość, dwuklasowość systemu, abstrakcyjność znaków, polisemiczność, uniwersalność
dwuklasowy system znaków
commencer à apprendre
system otwarty, składa się ze słownika (licznego, ale zamkniętego) i gramatyki, tj. reguł pozwalających na tworzenie nieograniczonej liczby nowych konstrukcji, np. system zapisów dzieisętnycn
jednoklasowy system znaków
commencer à apprendre
złożony z rejestru językowego
funkcje znaku w stosunku do
commencer à apprendre
1. nadawcy -> funkcja ekspresywna 2. odbiorcy -> funkcja impresywna (ewokacyjna, apelu) - wywołuje 3. opisywanej rzeczywistości -> funkcja symboliczna (przedstawieniowa)
funkcje języka (wg Jacobsona)
commencer à apprendre
1. poznawcza - kontekst 2. poetycka - komunikat 3. emotywna - wyraża stan nadawcy 4. konatywna - angażuje silnie nadawcę 5. fatyczna - kończenie kontaktu 6. metajęzykowa - kod
ogólne funkcje języka
commencer à apprendre
1. komunikatywna - wymiana, gromadzenie i przechowywanie info 2. ekspresywna - wtrażanie poglądów, uzewnętrznianie emocji i uczuć 3. nakłaniająca - kontaktywna 4. stanowiąca - obietnica, przysięga 5. estetyczna - uczucia 6. metajęzykowa - dot. języka
funkcja poznawcza języka
commencer à apprendre
interpretowanie, porządkowanie i oswajanie świata
dyscypliny lingwistyczne
commencer à apprendre
1. fonologia 2. morfologia 3. słowotwórstwo 4. fleksja 5. leksykologia 6. semantyka 7. składnia
Fonologia
commencer à apprendre
bada funkcje, jakie pełnią cechy artykulacyjne w procesie porozumiewania się
Morfologia
commencer à apprendre
słowotwórstwo + fleksja
Słowotwórstwo
commencer à apprendre
nauka o budowie wyrazów i o sposobie tworzenia nowych wyrazów z już istniejących
Fleksja
commencer à apprendre
nauka o odmianie wyrazów
Leksykologia
commencer à apprendre
opisuje wyrazy
Semantyka
commencer à apprendre
zajmuje się znaczeniem wyrazów
Składnia
commencer à apprendre
zajmuje się opisem budowy jednostek dłuższych niż wyraz, przede wszystkim zdań
ocena normatywna obejmuje ocenę:
commencer à apprendre
*tekstów językowych (budowa, użycie środków gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych) *innowacji językowych *środków już istniejących w języku
kryterium oceny formy językowej
commencer à apprendre
miernik, którego zastosowanie pozwala stwierdzić, czy forma ta jest poprawna czy niepoprawna (błędna)
wewnętrzno-językowe kryteria oceny (dotyczą samego języka)
commencer à apprendre
1. kryterium wystarczalności 2. kryterium ekonomiczności
zewnętrzno-językowe kryteria oceny (odwołują się do stosunku między językiem, a jego użytkownikiem)
commencer à apprendre
1. kryterium uzualne (stopnia rozpowszechniania) 2. kryterium autorytetu kulturalnego 3. kryterium literacko autorskie lub autorskie 4. narodowe 5. funkcjonalności 6. estetyczne
BŁĘDY JĘZYKOWE (1wsza definicja)
commencer à apprendre
Nieświadome odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Innowacje, które nie znajdują uzasadnienia funkcjonalnego: nie usprawniają porozumiewania się, nie wyrażają nowych treści.
BŁEDY JĘZYKOWE (2ga definicja)
commencer à apprendre
Takie użycie elementów językowych, które razi jego świadomych użytkowników i jest w sprzeczności z dotychczasowymi przyzwyczajeniami.
ranga błędów językowych
commencer à apprendre
1. rażące 2. pospolite 3. usterki językowe
styl językowy
commencer à apprendre
sposób wyrażania myśli w mowie i piśmie
styl językowy indywidualny
commencer à apprendre
całokształt cech językowych charakteryzujących sposób mówienia i pisania jednego człowieka
style językowe fonkcjonalne
commencer à apprendre
teksty o tej samej funkcji społecznej
style językowe artystyczne
commencer à apprendre
teksty reprezentujące ten sam kierunek artystyczny
stylistyka
commencer à apprendre
nauka o róznych odminach stylu rozumianego jako sposób wyrażania myśli w mowie i piśmie
stylistyka językowa
commencer à apprendre
świadomy zabieg w procesie ksztaltowania wypowiedzi, mający na celu nadanie jej cech właściwych określonemu stylowi
najczęściej spotykane rodzaje stylizacji to
commencer à apprendre
1. archaizacja 2. dialektyzacja 3. kolokwializacja
archaizacja
commencer à apprendre
wplecenie w teks utworu archaizmów lub ukształtowanie całego języka na wzór polszczyzny z dawnych epok, np. trylogia
dialektyzacja (stylizacja gwarowa)
commencer à apprendre
wprowadzenie do tekstu elementów gwary ludowej lub ukształtowania języka utworu na wzór języka gwarowego, np. Konopielka
kolokwializacja
commencer à apprendre
kształtowanie języka wypowiedzi na styl potoczny, np. stylizacja na środowisko odmiany języka bądź też stylizacja na język określonej grupy zawodowej
w języku narodowym wyróżniamy polszczyznę
commencer à apprendre
ogólną i gwarową
główne odmiany stylowe
commencer à apprendre
1. styl potoczny 2. styl przemówień 3. styl urzędowo-kancelaryjny 4. styl publicystyczno-dziennikarski 5. styl naukowy 6. styl artystyczny

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.