Anatomia funkcjonalna ap. głosowego wykład IV

Narządy artykulacyjnych dzielą się na

ruchome i nieruchome

Narządy nieruchome

szczęka górna z zębami oraz podniebienie twarde

Narządy ruchome

język, żuchwę (dolną szczękę) z zębami, wargi oraz podniebienie miękkie.

długość i sprawność podniebienia miękkiego ma zasadniczy wpływ na:

rezonans, artykulację, likwidację nosowania oraz rozwój skali głosu.

Podniebienie miękkie

jest ruchomym fałdem mięśniowo-śluzówkowym, stanowiącym przedłużenie podniebienia twardego.

Podniebienie miękkie składa się z

mięśnia podniebienno-gardłowego, mięśnia naprężacza podniebienia, mięśni języczka, mięśnia dźwigacza, mięśnia podniebienno-językowego

Ustawienie podniebienia miękkiego jest zmienne.

Podczas spokojnego oddychania zwisa ono prawie pionowo ku dołowi i oddziela jamę ustną od gardła. Podczas połykania unosi się i ustawia poziomo, stykając się z tylną ścianą gardła. Oddziela wtedy jego część górną (nosową) od części środkowej (ustnej).

Fonacja

czyli wydawania głosu z udziałem krtani, gardła, jamy ustnej i nosowej oraz rezonatorów, która bez udziału narządów artykulacyjnych jest szmerem bądź szeptem.

najważniejszym elementem techniki wokalnej.

rezonans, oddychanie

Komorą rezonacyjną (rezonatorem)

nazywany jest układ akustyczny zamykający określoną przestrzeń powietrzną ograniczoną sztywnymi ścianami.

Wyróżnia się dwa rodzaje rezonansu;

dolny - piersi oraz górny - nasady.

Obszar rezonatora dolnego tworzą;

przestrzeń podgłośniowa krtani, tchawica, oskrzela oraz klatka piersiowa.

Obszar rezonatora górnego (nasadą)

Należą do niego: odcinek nadgłośniowy krtani, gardło (dolne, środkowe, górne), jama ustna oraz jama nosowa. W nasadzie formuje się barwa głosu i tworzą się głoski mowy lub śpiewu.3

W obrębie nasady znajdują się także inne istotne z punktu widzenia rezonansu komory stanowiące przestrzenie, które odgrywają rolę rezonatorów.

zatoki szczękowe, klinowe, sitowe (tzw. przynosowe) i czołowe.

Zachyłek Morgagniego (kieszonka krtaniowa) spełnia

spełnia nie tylko rolę rezonatora, ale również jako struktura leżąca blisko głośni jest czynnikiem wzmacniającym jej drgania.4

Zasadnicza barwa wokalna dokonuje się w jamie ustnej. Dzięki

ruchom mięśni zwierającego pierścienia gardłowego – z jednej strony oraz pracy ruchomych narządów artykulacyjnych, w tym podniebienia miękkiego – z drugiej, objętość jamy ustnej może ulegać zmianie, i dowolnie kształtować barwę głosu (np. jasna, ciemna).

W aspekcie budowy anatomicznej nasada jest systemem połączonych jam rezonacyjnych tworzących jeden wspólny kanał, w skład którego wchodzą jamy:

gardłowa, ustna (w niej jest usytuowane podniebienie miękkie) oraz nosowa wraz z jamami bocznymi nosa.

Każda z tych jam pełni co najmniej dwie funkcje

oddechową i rezonansową.

Jama ustna jest największym i zarazem najważniejszym

rezonatorem nasady, gdyż w niej dokonuje się zamiana dźwięków na głoski artykułowane.

Rezonans rozumiemy dwojako:

jako zjawisko akustyczne wywołujące wzmocnienie tonu krtaniowego w przestrzeniach klatki piersiowej i nasady oraz drugie jako synonim drgań odczuwalnych w czasie wydawania głosu

Artykulacja polega na

przekształcaniu w zrozumiałą mowę dźwięków powstających w trakcie fonacji w krtani oraz szmerów powstających w nasadzie.

Samogłoska odgrywa w słowie

rolę dźwiękotwórczą, daje mu siłę, oparcie, wolumen i blask.

Na samogłosce spoczywa

cała impostacja, czyli ustawienie głosu, i z tego względu samogłoska jest odbiciem i sprawdzianem prawidłowej emisji.

W czasie emisji głosu podniebienie miękkie powinno być

lekko uniesione, podobnie jak ma to miejsce w czasie czynności ziewania,

„... Samogłoski w języku polskim spełniają funkcję

zgłoskotwórczą (sylabotwórczą), dlatego że tylko one mogą być ośrodkiem tradycyjnie rozumianej zgłoski (sylaby).

Jednym z kryteriów podziału samogłosek jest podział na;

ustne i nosowe. Zasadniczą zmianą, jaka odróżnia ich artykulację, jest pozycja podniebienia miękkiego.

W czasie artykulacji samogłosek ustnych (i, y, e, a, o, y) podniebienie miękkie uniesione jest

ku górze i skierowane w stronę tylnej ściany gardła.

W przypadku artykulacji samogłosek nosowych (ą, ę) podniebienie miękkie opuszczone jest w

dół

podparcie oddechowe,

czyli świadome zwolnienie fazy wdechowej na rzecz fazy wydechowej, która odbywa się za pomocą kontrolowanego napięcia mięśni wdechowych oraz wydechowych.

przepona

est najważniejszym i największym mięśniem wdechowym spośród całego systemu mięśni zwanego tłocznią brzuszną, biorącego udział w procesie oddychania wokalnego.

Ruchome narządy znajdujące się w obrębie nasady

począwszy od warg, żuchwy, języka, podniebienia miękkiego, przez gardło górne, środkowe, dolne, głośnię, na mięśniach krtani kończąc,