zad 4

Erfinder

Wynalazca

Umweltfreundliche

Ekologiczny

Umweltfreundliche Berliner Clubs

Ekologiczne kluby w Berlinie

als Vorbild

jako wzór do naśladowania

Zusammenarbeit

współpraca

der Disco-Besitzer

właściciel dyskoteki

im Ausland

za granicą

Gründe

powody

Gründe für den Besuch

powody wizyty

Hauptstadt

Capital

ausländische

obcy

interessante

ciekawe

ausländische

obcy

Energiesparen

Oszczędzać energię

KLIMASCHUTZ

OCHRONA KLIMATU

Jährlich

Rocznie

kommen

przyjść

wollen

chcieć

bekannten

znany

Sehenswürdigkeiten

Atrakcje turystyczne

besuchen

odwiedzać

besuchen

odwiedzać

etwas

coś

die Stadtgeschichte

historia miasta

erfahren

dowiedzieć się

denken

myśleć

verschiedene

inny

Ausgehmöglichkeiten

życie nocne

am Abend

wieczorem

Clubszene

scena klubowa

bekannt

znany

beliebt

popularne

wissen

wiedzieć

nicht wissen

nie wiem

umweltfreundlich

przyjazny dla środowiska

verbraucht

pochłonięty

pro Wochenende

za weekend

durchschnittlich

przeciętny

Strom

Elektryczność

normaler Haushalt

normalne gospodarstwo domowe

deutschlandweites

ogólnonarodowy

versucht

próbuje

umweltfreundlicher zu machen

aby uczynić go bardziej przyjaznym dla środowiska

können

móc

dabei

przy tym

sparen

oszczędzać

dabei nicht nur Strom sparen

oszczędzać nie tylko energię elektryczną

sondern

lecz

Wasserverbrauch

Konsumpcja wody

Wasserverbrauch reduzieren

zmniejszyć zużycie wody

weniger

mniej

Müll

Śmieci

weniger Müll produzieren.

produkować mniej odpadów.

Vor Kurzem

Niedawno

holländischer Designer

Holenderski projektant

spezielle

konkretny

erfunden

zmyślony

spezielle Tanzfläche erfunden

wynalazł specjalny parkiet taneczny

die durch

przez

die Bewegung

ruch

beim Tanzen

podczas tańca

beim Tanzen Strom produziert

wytwarza prąd podczas tańca

zusätzliche

dodatkowy

Energiequelle

Źródło energii

hält

trzyma

möglich,

możliwy,

hält es für möglich,

uważa to za możliwe

Erfindung

wynalazek

verwenden

używać

preiswerter

taniej

wenn die Technologie preiswerter wird

kiedy technologia staje się tańsza

Den Berliner Politikern

berlińscy politycy

von den Grünen

z zieleniny

wichtig

ważny

zusammenzuarbeiten

pracować razem

möchten

chcę

animieren

animować

den Umweltschutz

ochrona środowiska

aktiv

aktywny

ersten grünen Clubs

pierwsze zielone kluby

bereits

już

Beispiel

Przykład

im Ausland

za granicą

Die ersten grünen Clubs in Berlin sind bereits ein gutes Beispiel für Discos in Deutschland und im Ausland.

Pierwsze zielone kluby w Berlinie to już dobry przykład dla dyskotek w Niemczech i za granicą.

Wer kann an

kto może w

Wer

WHO

kann

może

an

przy / na

einem Marathonlauf

bieg maratoński

teilnehmen

uczestniczyć

sollte

powinien

während

podczas

des Laufs

biegu

nehmen

brać

Was sollte man während des Laufs zu sich nehmen?

Co jeść podczas biegu?

Welche

Który

Kleidung

Ubrania

eignet

jest odpowiedni

Welche Kleidung eignet sich für einen Marathonlauf?

Jaka odzież jest odpowiednia na bieg maratoński?

Wie lange

Jak długo

muss

musi

vorbereiten

przygotowywać

Wie lange muss man sich auf einen Marathon vorbereiten?

Jak długo trzeba przygotowywać się do maratonu?

regeneriert

zregenerowany

nach

po / do

am besten

najlepszy

Wie regeneriert man sich nach einem Marathonlauf am besten?

Jaki jest najlepszy sposób na regenerację po maratonie?

wichtig

ważny

medizinische

medyczny

Betreuung

opieka, wsparcie

die medizinische Betreuung

opieka medyczna

Wie wichtigist die medizinische Betreuung bei einem Marathon

Jak ważna jest opieka medyczna w maratonie

VON NULL AUF 42

OD ZERA DO 42

RICHTIG

POPRAWNY

RICHTIG TRAINIEREN FÜR DEN MARATHON

TRENING PRAWO DO MARATONU

Menschen

Ludzie

träumen

marzyć

davon

z tego

einmal 42

raz 42

laufen

biegać

wissen

wiedzieć

wissen

wiedzieć

oft

często

gar

w ogóle

gar nicht

wcale nie

ob

czy

Disziplin

dyscyplina

Grundsätzlich

Gruntownie

kann

może

zwar

chociaż

jeder

każdy

gesunde

zdrowy

diese Distanz laufen

przejść tę odległość

übergewichtig

nadwaga

ab 35 Jahren

od 35 lat

sollten sich

powinien

vor einem Marathonlauf

przed maratonem

untersuchen

badać

von ihrem Arzt untersuchen

zbadane przez twojego lekarza

ihrem

ich

lassen

pozwalać

Um

Na około

teilzunehmen

uczestniczyć

braucht

wymagania

Geduld

Cierpliwość

braucht man Geduld

potrzebujesz cierpliwości

Anfänger

Początkujący

sollten

powinien

regelmäßiges

regularny

einplanen

planuj dalej

regelmäßiges Training einplanen

zaplanować regularne treningi

der Körper

ciało

braucht

wymagania

denn der Körper braucht Zeit

ponieważ organizm potrzebuje czasu

denn der Körper braucht Zeit

ponieważ organizm potrzebuje czasu

die Belastung

ciężar

anzupassen

przystosować się

die Belastung anzupassen.

dostosować obciążenie.

generellen Zeitplan

ogólny harmonogram

gibt es

jest

jedoch

jednak

jedoch nicht

Jednak nie

Umfang

zakres

Intensität

intensywność

der Trainingseinheiten

sesje treningowe

muss

musi

individuell

indywidualny

anpassen

przystosowywać

neben

obok / koło

dem Zeitfaktor

czynnik czasu

spielt auch

gra też

spielt auch

gra też

gesunde

zdrowy

Ernährung

Odżywianie

die gesunde Ernährung eine große Rolle.

ważną rolę odgrywa zdrowe odżywianie.

Beim Laufen

podczas biegania

verliert

przegrywa

Flüssigkeit

Płyn,

Beim Laufen verliert der Körper viel Flüssigkeit

Kiedy biegasz, twoje ciało traci dużo płynów

vor allem

przede wszystkim

warm

ciepło

Deshalb

Dlatego

während des Laufs

podczas biegu

Möglichkeit

możliwość

nutzen

używać

jede

każdy

jede Möglichkeit nutzen

wykorzystać każdą okazję

etwas zu trinken

coś do picia

in Ordnung

w porządku

langsamer

wolniej

etwas langsamer zu laufen

chodzić trochę wolniej

damit

z tym

leichter

zapalniczka

damit man leichter trinken kann

więc łatwiej się pije

Zwischendurch

Sporadycznie

durchaus

całkiem / zupełnie / zdecydowanie

greifen

sięgać

einem Stück Banane greifen

weź kawałek banana

Süßigkeiten

Bogata oferta słodyczy w niemieckich sklepach robi wrażenie. Warto skosztować zwłaszcza wyrobów czekoladowych, a także wypróbować żelki w nieznanych smakach i rodzajach.

können

móc

helfen

pomagać

Kurz nach dem Lauf

Niedługo po biegu

mit Getränken

z napojami

leichtem Essen

lekkie jedzenie

die Energiereserven

rezerwy energii

wieder

znowu

auffüllen

wypełnić.

gestressten

akcentowany

Muskeln

Mięśnie

brauchen

potrzebować

Erholung

Odzyskiwanie

die Laufkleidung

ubrania do biegania

im Schrank

w szafie

lassen

pozwalać

lieber

chętniej, raczej

mit anderen Sportaktivitäten

z innymi zajęciami sportowymi

beschäftigen,

zająć,

und sich lieber mit anderen Sportaktivitäten beschäftigen

i wolą angażować się w inne zajęcia sportowe

Schwimmen oder Radfahren

pływanie lub jazda na rowerze

Veranstalte

gospodarz

ein kulinarisches

kulinarny

Treffen

Spotkanie

Plane

Plany

den Tagesablauf

codzienna rutyna

den Tagesablauf wie im Urlaub

codzienność jak na wakacjach

Finde interessante

Znajdź interesujące

Mache etwas,

Zrób coś

getan

gotowe

Mache etwas, was du noch nie getan hast

Zrób coś, czego nigdy wcześniej nie robiłeś

Vermeide

unikać

geschäftliche

biznes

Vermeide geschäftliche Kontakte

Unikaj kontaktów biznesowych

in der Nähe

w pobliżu

Suche nach einem originellen Restaurantinder Nähe

Znajdź w pobliżu oryginalną restaurację

ERHOLUNG

REKREACJA

Ratgeber

doradca

empfehlen

polecać

Viele Ratgeber empfehlen

Wiele przewodników poleca

verreisen

wyjeżdżać

im Urlaub zu verreisen

podróżować na wakacje

erholen

odzyskać

um sich richtig zu erholen

aby prawidłowo wyzdrowieć

leicht

lekki

das Klingeln

dzwonienie

leicht das Klingeln seines Handys ignorieren

łatwo zignorować dzwoniący telefon komórkowy

besonders

zwłaszcza

jemand

ktoś

anruft

dzwoni

besonders wenn jemand aus dem Büro anruft

zwłaszcza gdy ktoś dzwoni z biura

trotzdem

niemniej jednak

bleibt

zostaje

trotzdem zu Hause bleibt

nadal przebywa w domu

mit Anfragen

z prośbami

sollte sich aber auch nicht mit Anfragen

ale także nie powinien zajmować się zapytaniami

beschäftigen

zająć.

E-Mails oder Telefonaten von der Arbeit beschäftigen

Zajęte e-maile lub telefony z pracy

Ruhe

Cichy

So hat man seine Ruhe und mehr Zeit für etwas Interessantes.

Masz więc ciszę i spokój oraz więcej czasu na coś ciekawego.

Gestalte

Projekt

deine Freizeit

Twój wolny czas

du es beispielsweise

ty to np

tun

robić

auch bei einem Urlaub im Ausland tun würdest

zrobiłbyś też na wakacjach za granicą

ausschlafen

spać

gemütlich frühstücken

spokojnie zjeść śniadanie

gemütlich

przytulny

ins Museum gehen

idź do muzeum

Vergiss

Zapomnij o tym

Vergiss alle wichtigen Reparaturarbeiten

Zapomnij o wszystkich ważnych naprawach

in der Wohnung oder am Haus

w mieszkaniu lub w domu

Abwechslung

różnorodność

Alltag

Życie codzienne

Denn in dieser Zeit solltest du Abwechslung vom Alltag haben.

Ponieważ w tym czasie powinieneś mieć odmianę od codzienności.

schöne Dinge

piękne rzeczy

schöne Dinge

piękne rzeczy

Es gibt so viele schöne Dinge

Jest tyle pięknych rzeczy

im Alltag einfach keine Zeit hast

po prostu nie mają czasu w życiu codziennym

Überlege

Myśleć

ausprobieren

wypróbuj

würdest

by

was du gerne einmal Neues ausprobieren würdest

czego chciałbyś spróbować czegoś nowego

Wer weiß

kto wie

findest du

Znalazłes

sogar

nawet

du später im Alltag

ty później w życiu codziennym

weiter

dalej

pflegen

pielęgnować

weiter pflegen kannst

może dalej utrzymywać

Erinnerung

Pamięć

Lade

Arka

Lade deine Nachbarn und Freunde

Zaproś sąsiadów i znajomych

griechischen

grecki

statt

zamiast

bei dir zu Hause

w Twoim domu

bei dir zu Hause statt

zamiast w twoim domu

Lass

pozwolić

Lass dich vom Geschmack

Zostaw smak

anderer Länder

inne kraje

anderer Länder

inne kraje

inspirieren

inspirować

Entdecke

Odkryć

landestypische Gerichte

typowe dania

Gerichte

naczynia

Gewürze.

Przyprawy.

genieße

cieszyć się

genieße die Küche

cieszyć się kuchnią

deiner Heimat

twoja ojczyzna

Klingelton

dzwonek

leiser

ciszej

stellen

zapytaj

Klingelton leiser stellen

Zmniejsz głośność dzwonka

Lieber

Kochanie

anrufen

dzwonić

Lieber anrufen als simsen

Lepiej dzwonić niż pisać

Lärm

Hałas

Bei Lärm nicht telefonieren

Nie rozmawiaj przez telefon, gdy jest głośno

anrufen

dzwonić

Treffen

Spotkanie

Vor einem Treffen anrufen

Zadzwoń przed spotkaniem

hören

słyszeć

öffentlichen

publiczny

Verkehrsmitteln

Transport

öffentlichen Verkehrsmitteln

transport publiczny

Sachen

Rzeczy

private Sachen

prywatne rzeczy

laut

głośny

nicht laut

nie głośno

Öffentlichkeit

Reklama

in der Öffentlichkeit sprechen

mówić publicznie

TELEFONIEREN MIT STIL

ZADZWOŃ W STYLU

genervt

zirytowany

Viele Leute sind genervt

Wiele osób jest zirytowanych

Bus und Bahn

autobus i pociąg

zu laut

za głośno

jemand Probleme

ktoś ma problemy

wer sich auf

kto jest włączony

blamiert

zhańbiony

wieder

znowu

wer sich auf der letzten Schulparty wieder blamiert hat

którzy znowu zrobili z siebie głupków na ostatniej szkolnej imprezie

den Sitznachbarn

sąsiad siedzi

öffentlichen

publiczny

öffentlichen Verkehrsmitteln

transport publiczny

passiert

stało się

Was am Tag passiert ist

co się stało w ciągu dnia

lässt

pozostawia

lässt sich besser zu Hause

w domu jest lepiej

Zuhörer

słuchacze

besprechen

omawiać

Besonders

Szczególnie

Öffentlichkeit

Reklama

leise

cichy

sollten Handys möglichst leise sein

Telefony komórkowe powinny być tak ciche, jak to tylko możliwe

dem Sitznachbarn

sąsiad siedzi

auf keinen Fall

zdecydowanie nie

auf die Nerven gehen

denerwować się

die Lautstärke

objętość

kann die Lautstärke reduzieren

może zmniejszyć głośność

Fahrgäste

Pasażerowie

wünschen sich

życzymy sobie nawzajem

einfach Ruhe.

po prostu odpocznij.

entspannen

zrelaksować się

möchte man sich entspannen

chcesz się zrelaksować?

Lieblingsband

Ulubiony zespół

Lieblingsband hören will

ulubiony zespół do słuchania

tun

robić

kann das gerne tun

może lubić to robić

unbedingt

konieczny, bezwarunkowy

Kopfhörer

słuchawki

benutzen

używać

sollte man unbedingt Kopfhörer benutzen.

zdecydowanie powinieneś używać słuchawek.

Aber dann sollte man unbedingt Kopfhörer benutzen.

Ale wtedy zdecydowanie powinieneś używać słuchawek.

hohe

wysokość

Lautstärke

Tom

Eine hohe Lautstärke

Wysoka głośność

die Mitfahrer

pasażerowie

stören.

przeszkadzać.

kann die Mitfahrer sehr stören

może być bardzo uciążliwe dla pasażerów.

denken

myśleć

Man sollte daran denken

Należy o tym pomyśleć

alleine

sam

Was kann man tun

Co możesz zrobić

klingelt

pierścienie

wenn das Handy klingelt

kiedy dzwoni telefon komórkowy

nicht laut

nie głośno

dem Anrufer

dzwoniący

eine Nachricht

wiadomość

schicken

wysyłać

dem Anrufer eine Nachricht schicken

wysłać wiadomość do dzwoniącego

zurückruft

oddzwania

Entwicklung

Rozwój

Persönliche Entwicklung

Rozwój osobisty

Engagement

zaręczynowy

Persönliche Entwicklung durch Engagement bei Greenpeace

Rozwój osobisty poprzez zaangażowanie w Greenpeace

durch

przez

Vorbereitungen

Przygotowania

Teilnahme

udział

an Rettungsaktionen

w akcjach ratowniczych

an Rettungsaktionen in der ganzen Welt

w akcjach ratowniczych na całym świecie

ganzen Welt

cały świat

gutes Beispiel

dobry przykład

etwa

około

gegangen

odszedł

ist vor etwa drei Jahren zu Greenpeace gegangen

dołączył do Greenpeace trzy lata temu

Einfluss

Wpływ

Entscheidung

decyzja

Einen großen Einfluss auf diese Entscheidung hatte ihre Mutter

Duży wpływ na tę decyzję miała jej mama

Umweltaktivistin

działacz środowiskowy

mit ihren drei Kindern

z jej trójką dzieci

Umweltschutz

ochrona środowiska

gesprochen

mówione

Dank ihrer Mutter

Dzięki jej matce

verstanden

przyjąłem

die Umwelt

środowisko naturalne

dass auch sie etwas für die Umwelt tun kann.

że Ty też możesz zrobić coś dla środowiska.

jeder neuen Aktion

każdą nową akcję

trifft sich

spotyka się

zu besprechen.

dyskutować.

um alle Details zu besprechen.

aby omówić wszystkie szczegóły.

fertig

gotowy

Sie machen Informationsmaterialien fertig

Przygotowują materiały informacyjne

suchen nach Sponsoren.

szukać sponsorów.

Rat

Rada

bitten sie die älteren Greenpeace-Aktivisten um Rat.

poproś starszych działaczy Greenpeace o radę.

Auch Melanies Mutter hilft ihnen gern.

Matka Melanie również chętnie im pomaga.

selbstbewusster

bardziej pewny siebie

selbstständiger

bardziej niezależny

geworden

stać się

bei der Umweltschutzorganisation selbstbewusster und selbstständiger geworden.

stać się bardziej pewnym siebie i niezależnym w organizacji ochrony środowiska.

Melanie ist durch ihre Arbeit

Melanie jest po pracy

Anfang

Początek

fühlte sie

poczuła

Am Anfang fühlte sie sich

Na początku czuła

unsicher

niepewny

tut

robi

Verantwortung

Odpowiedzialność

gelernt

nauczył się

Meinung

opinia

ihre Meinung

Twoja opinia

offen

otwarty

offen zu sagen

powiedzieć otwarcie

wirklich

naprawdę

stolz

dumny

Ihre Mutter ist wirklich stolz auf sie.

Jej mama jest z niej naprawdę dumna.

einzige

tylko jeden

Melanie ist in ihrer Klasse die einzige

Melanie jest jedyną w swojej klasie

engagiert

zaangażowany

Früher

Prędzej

dachten

myśl

Früher dachten

zwykł myśleć

Mitschüler,

Kolega z klasy,

verrückt ist

jest szalony

Es gefiel

lubię to

Es gefiel ihnen nicht

Nie podobało im się to

Greenpeace- Mitglied

Członek Greenpeace'u

redet

mówi

verbessern

poprawiać

wie man die Welt verbessern kann.

jak uczynić świat lepszym miejscem.

Engagement

zaręczynowy

Sie hört oft

Często słyszy

Jetzt imponiert Melanies Engagement vielen.

Teraz zaangażowanie Melanie robi wrażenie na wielu.

gut gemacht

dobra robota

Lebensmittel

Jedzenie

Verpackung

opakowanie

wählen

wybierać

Einkaufsliste

Lista zakupów

Früchte

owoc

den Jahreszeiten

pory roku

Sonderangebote

Specjalne oferty

nutzen

używać

Lebensmittel ohne Verpackung wählen

Wybieraj żywność bez opakowania

Früchte nur nach den Jahreszeiten kaufen

Kupuj owoce tylko zgodnie z porami roku

Sonderangebote im Supermarkt nutzen

Skorzystaj z ofert specjalnych w supermarkecie

achten

szanować

Auf die Preise achten

Zwróć uwagę na ceny

EINKAUFSTIPPS

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ZAKUPÓW

frisches Gemüse

świeże warzywa

Obst

Owoce

sollte man darauf achten

należy zwrócić na to uwagę

achten

szanować

braunen

dębnik

Stellen

Miejsca

und keine braunen Stellen hat

i nie ma brązowych plam

dem Einkauf

zakup

ansehen

oglądać

Gemüse- und Obstsorten

rodzaje warzyw i owoców

einige Monate im Jahr

kilka miesięcy w roku

Tiefkühlprodukte

Produkty mrożone

wertvoll

wartościowy

das Verbrauchsdatum

data użytkowania

beachten

zwracać uwagę

das Verbrauchsdatum beachten

zwrócić uwagę na datę przydatności do spożycia

Obst

Owoce

täglich auf den Tisch kommen

przychodzić do stołu każdego dnia

denken

myśleć

Man sollte beim Einkauf immer daran denken

Warto o tym zawsze pamiętać podczas zakupów

gerade

właśnie / dopiero co

welches Obst gerade Saison hat

na jakie owoce jest sezon

kein anderes kaufen