Wojciszke r. 7

dwoista natura samooceny

cecha - względnie stała, może być mierzona i proces - ukierunkowany na cel, czyli pozytywny wniosek na własny temat

samoocena jako cecha

deklaratywna i ukryta

Skala Samooceny Rosenberga

Morris Rosenberg 1965; inna miara - Skala Samooceny jako Stanu Heatherton i Polivy

wyzaczniki samooceny

geny (30-70%), cechy osobowości, osiągane rezultaty działań, zdanie innych na nasz temat

mechanizmy podbudowywania samooceny

pochlebne sądy o sobie, porównania i relacje społeczne, redukowanie dysonansu poznawczego i akty autofirmacji

efekt bycia lepszym niż przeciętnie

Dunning; efekt słabszy przy konkretnym porównaniu i w miarę kontaktów, silniejszy przy cechach pozywtynych, moralnych niż sprawnościowych, kontrolowanych

pesymistyczny styl wyjaśniania

Abramson, Metalsky, Alloy; tłumaczenie porażek przyczynami wewnętrznymi, stałymi, globalnymi

egotyzm atrybucyjny

skłonność do bardziej wewnętrznego wyjaśniania sukcesów niż porażek

Model Utrzymania Samooceny

Abraham Tesser

trzy zabiegi podtrzymania samooceny wg MUS

zmniejszenie lub zwiększenie różnicy między wynikami własnymi lub cudzymi, nasilenie lub osłabienie bliskości w stosunku do innej osoby, zmiana spostrzegania dziedziny jako istotnej lub nieistotnej

dysonans ponawczy

Festinger; stan nieprzyjemnego napięcia, jakie powstaje wskutek wykrycia robieżności między różnymi własnymi przekonaniami albo między przekonaniami a własnym zachowaniem

autoafirmacja

potwierdzanie integralności, czyli ogólnej wartości własnej osoby

motyw egotystyczny

motyw obrony, utrzymania i podwyższenia dobrego mniemania o sobie

czynniki włączające motyw samooceny

wysoka samoocena i koncentracja na sobie, zagrożenie własnej wartości

kompensacyjna reakcja na zagrożenie samooceny

może to być wzrost egotyzmu atrybucyjnego, ale też: odrzucenie zagrażającej informacji lub skierowanie uwagi na inne informacje podbudowujące samoocenę

załamanie

przeciwieństwo do kompensacji

samonaprawa

to nie kompensacja, tylko faktyczne podniesienie wartości własnej osoby

funkcje samooceny

ochrona przed lękiem, zapobieganie wykluczeniu społecznemu i wspomaganie realizacji celów

teoria opanowywania trwogi

Greenberg, Solomon i Pyszczynski (1997); wiara w prawdziwość światopoglądu własnej kultury, przekonanie o własnym spełnianiu standardów tego światopoglądu

Leary - samoocena jako socjometr

monitoruje otoczenie z uwagi na sygnały wykluczenia, sygnalizuje wystąpienie takich sygnałów za pomocą negatywnej reakcji afektywnej