Terminologia: ornamenty, nagrobki, ołtarze itd.

 0    24 fiche    rain84
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
tumba
commencer à apprendre
zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych w formie skrzyni z płytą z postacią zmarłego
rollwerk (ornament zwijany, kartuszowy)
commencer à apprendre
o. manierystyczny, operujący formami taśmy, jakby wycinanej z blachy, komponowany przestrzennie, o zakończeniach zwijających się łagodnie lub spiralnie. Ukształtowany we Francji, rozwinięty w Niderlandach, ok. poł. XVI w. rozpowszechnił się w Europie Śr. gdzie trwał do 2 ćw. XVII w. Występuje często z o. okuciowym.
zwis
commencer à apprendre
pęk liści, kwiatów, owoców itp. podwieszony w jednym punkcie, w przeciwieństwie do girlandy zaczepionej w 2 punktach po bokach. Od XVI do XVIII w.
ornament okuciowy
commencer à apprendre
ornament manierystyczny, składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia, wycięte w kształcie listew i ażurowych plakiet, wśród których występują m.in. kaboszony, małe rauty i elementy imitujące główki gwoździ, nitów itp., elementy fantastyczne, groteskowe, rośl. Ukształtował się w poł. XVI w. w Niderlandach i szybko rozpowszechnił się w śr. i pn. Europie, trwając do 1 ćw. XVII w.
raut
commencer à apprendre
motyw dekor. o kształcie szlifowanego diamentu, stosowany gł. w jubilerstwie i snycerskiej ornamentyce meblarskiej oraz w rzeźbie arch. (kamień, marmur, drewno); charakterystyczną formą fryzu z r. jest tzw. fryz diamentowy, typowy dla arch. rzeźby rom.; jako motyw towarzyszący występuje w ornamencie okuciowym.
mensa
commencer à apprendre
monolitowa płyta z piaskowca lub marmuru stanowiąca zasadniczą część ołtarza, oparta na nóżkach (stipes) lub skrzyni, często o kształcie sarkofagu lub bloku; w m. znajduje się kwadratowe wydrążenie, zw. sepulcrum (grób) na relikwie męczenników.
predella
commencer à apprendre
część ołtarza spoczywająca na mensie, stanowiąca podstawę retabulum; często rzeźbiona lub zdobiona malowidłem.
nastawa ołtarzowa (retabulum)
commencer à apprendre
szczególnie w ołtarzach średniow., składająca się z dwóch ruchomych skrzydeł, podzielonych zwykle na części (kwatery)
antependium (frontale)
commencer à apprendre
zasłona lub zakrycie podstawy stałego ołtarza chrześć; niektóre wczesne a. obiegały mensę ołtarza ze wszystkich stron; od XI w. zakrywały jedynie przednią część; wykonywane ze złota i srebra, często zdobione szlachetnymi kamieniami i filigranem, z tkanin haftowanych, drewna malowanego lub płaskorzeźbionego, ze skóry tłoczonej i złoconej; na a. przedstawiano sceny z życia Chrystusa, Marii lub świętego, któremu był poświęcony ołtarz,
groteska
commencer à apprendre
ornament rośl. składający się z wici, w którą wplecione są motywy figur, i zwierzęce, owoce, kwiaty, panoplia, fragmenty arch. i elementy fantastyczne.
chrząstkowo-małżowinowy
commencer à apprendre
ornament składający się z trawestowanej fantazyjnie chrząstki z uwypuklonymi guzami oraz małżowiny usznej; pojawił się w k. XVI w. w Niderlandach, a rozpowszechnił w sztuce pn. i śr. Europy w 2 ćw. XVII w. i był modny niemal do końca stulecia
panoplia
commencer à apprendre
motyw dekor. w postaci wiązki krzyżujących się elementów uzbrojenia, jak rozmaitego rodzaju oręż, zbroje, a także sztandary, proporce, itp., wkomponowany najczęściej w określony kształt geom. (np. w prostokątną, kwadratową, rzadziej kolistą płycinę); szczególnie charakterystyczne dla sztuki renesansu i baroku zwieńczenie panopliowe
rocaille
commencer à apprendre
ornament charakterystyczny dla rokoka (od ok. 1730), o fantazyjnej asymetrycznej i nieregularnej formie, płynnych i strzępiastych konturach, imitujący kształty stylizowanych małżowin, muszli (stąd zw. czasem ornamentem muszlowym); z czasem wzbogacony kogucim grzebieniem (ok. 1750) lub formą jakby zamarłych w bezruchu grzywaczy morskich.
ornament wstęgowy
commencer à apprendre
późnobarokowy oparty na motywach wstęgi; wykształcił się we Francji ok. 1690, stosowany w całej Europie w 1 poł. XVIII w. Właściwe wstęgi biegną liniami łagodnymi; początkowo były ciężkie i zwarte, traktowane naturalistycznie, często karbowane, stosowane w układach swobodnych, przeplatające się, wiązane w węzły i kokardy; jako motywy towarzyszące występowały: kampanule, lambrekiny, kartusze, kratki, espagnolettes
ornament wstęgowo-cęgowy
commencer à apprendre
charakterystyczny dla okresu regencji; wstęgi załamują się pod różnymi kątami, tworząc motywy podobne do rozwartych nożyc lub cęgów; równocześnie zmniejszała się liczba elementów towarzyszących.
lambrekin
commencer à apprendre
element dekor. w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby, zdobionego galonem, frędzlami i chwastami, stosowany jako krótka firanka lub obramienie zasłon, baldachimów itp.; szczególnie popularny w XVI-XVIII w.
humerał
commencer à apprendre
lniana, prostokątna chusta, okrywająca ramiona i szyję, przy szyi zdobiona -» parurą
rokieta
commencer à apprendre
odmiana komży przysługująca wyższym duchownym
kapa
commencer à apprendre
uroczysta, purpurowa szata liturg. w formie fałdzistej peleryny z trenem, spięta klamrą, z okrywającą ramiona małą peleryną z kapturem, zwykle bogato zdobiona haftem i frędzelkami; przysługująca kardynałom
manipularz
commencer à apprendre
długa, zdobiona haftem taśma, lekko rozszerzona i zszyta na końcach; podczas czynności liturg. noszona na lewym przedramieniu
paliusz
commencer à apprendre
wełniana biała taśma szer.ok. 7 cm, ozdobiona sześcioma haftowanymi czarnymi krzyżykami, noszona na ramionach, opadająca w formie trójkąta na piersi i plecy; używana od V w. przez papieży, od XIII w. przez arcybiskupów
krzyż biskupi
commencer à apprendre
cnoty kardynalne
commencer à apprendre
roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie, męstwo
cnoty teologalne
commencer à apprendre
wiara, nadzieja, miłość

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.