Statystyka ekonomiczna 23.05.2018

Statystyka ekonomiczna

zajmuje się teorią i metodologią ilościowych badań masowych zjawisk gospodarczych, łączy teorię ekonomii z metodologią i praktyką badań statystycznych

Obserwacja statystyczna

dotyczy konkretnych zjawisk odbywających się w określonym czasie i miejscu

Miernik

liczby względne i bezwzględne (konkretna wartość)

Wskaźnik

służy do interpretacji zjawisk gospodarczych i stanów (ekonomicznych lub społecznych), np. wskaźnik struktury, dynamiki, natężenia

BAEL

Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, badanie reprezentatywne, losowanie dwustopniowe (regiony, mieszkania)

Badania

dzielimy na: pełne (np. narodowy spis powszechny) oraz częściowe (np. BAEL, badanie budżetu domowego)

Obowiązki sprawozdawcze

Badania pełne: duże i średnie podmioty; badania reprezentacyjne: małe podmioty

Identyfikacja statystyczna

formułowanie definicji, kategorii, pojęć w celu dokonania pomiaru badanych stanów i procesów ekonomicznych (np. założenie że bezrobotny musi spełniać jakieś 3 warunki)

Klasyfikacja

Uporządkowany, wewnętrznie zgodny, logiczny podział elementów badanej zbiorowości; 3 warunki: zupełność (każda jednostka zakwalifikowana), rozłączność (zakwalifikowana tylko do jednej klasy), zbiór niepusty (coś musi być zakwalifikowanego)

Wskaźniki

Istnieją dwa rodzaje: struktury (Stosunek części do całości) oraz natężenia (relacja dwóch zbiorowości lub zjawisk logicznie ze sobą powiązanych) np. współczynnik aktywności zawodowej

Baza normatywna

Zapewnia spójność w definicjach i pojęciach, składa się z: definicji kategorii, podstawowych klasyfikacji, nomenklatury i kodów

Ogólne zasady klasyfikacji

podział według ustalonych kryteriów (stosowanie procedur), podział wyczerpujący (trzeba objąć wszystkie jednostki), podział rozłączny (każdy obiekt tylko w jednej grupie)

Klasyfikacje pochodne

utworzone w oparciu o klasyfikacje macierzyste

Klasyfikacje powiązane

klasyfikacje, które tylko częściowo odnoszą się do klasyfikacji macierzystych

Kwalifikacja działalności

Świat: ISIC; Unia: NACE, Polska: PKD

Kwalifikacja produktów

Świat: CPC; Unia: CPA; Polska: PKWiU

Nomenklatury pochodne produktów

Świat: brak; Unia: PRODCOM; Polska: PRODPOL

PKD

Polska Kwalifikacja Działalności; grupowanie jednostek według: przeważającego rodzaju działalności, przez produkty wejściowe i wyjściowe

PKD-2007

5 etapów podziału: sekcja, dział, grupa, klasa, podklasa

PKWiU

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług

REGON

Zawiera: dane osobowe (osoby fizycznej) lub nazwa i adres siedziby (firmy); NIP/PESEL; forma działalności i własności; rodzaj działalności; wszelkie istotne daty; info o rejestrze; liczba pracujących

NTS

Kwalifikacja hierarchiczna: poziomy regionalne (regiony, województwa, podregiony), poziomy lokalne (powiaty, gminy, delegatury)

ESA

Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych; obrazuje przepływy kapitału w gospodarce (wykres, slajd nr 22)

Drzewo decyzji

Pozwala zakwalifikować jednostkę do odpowiedniego sektora (pytania typu: czy prywatne, czy finansowe itp.; slajd nr 24)

Zakres badań

Badane są 4 ceny: w rolnictwie, producentów, towarów i usług, w międzynarodowej wymianie

Badanie cen w rolnictwie

Jest wybrany koszyk dóbr i na jego podstawie ocenia się jak zmieniają się ceny

Cena producenta

cena po jakiej producent oferuje swoje produkty kupującym je bezpośrednio od niego.

Cena bazowa

cena otrzymywana przez producenta lub usługodawcę za jednostkę produktu

Ceny usług niekonsumpcyjnych

ceny płacone przez odbiorców na rynku detalicznym za nabywane towary i usługi przeznaczone na cele produkcyjno-inwestycyjne, głownie z obszaru rolnictwa

Terms of trade

relacja wskaźnika cen towarów eksportowanych do towarów importowanych

CPI

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (mierz inflację, zmianę cen; waloryzuje emertury i renty; wyznacza realne wynagrodzenie brutto)

Deflator PKB

Indeks cen będący stosunkiem nominalnej wartości PKB w cenach bieżących i wartości PKB w cenach stałych

wskaźniki inflacji bazowej

eliminacja z CPI pewnych grup towarów, które ulegają największym wahaniom sezonowym

deflowanie

przedstawianie zmiennych w wartościach realnych, tj. po wyeliminowaniu wpływu cen

Bierni zawodowo

osoby niewykazujące chęci do zatrudnienia, osoby stare i bardzo młode, niepełnosprawne i opiekujące się nimi

Bezrobotni

według BAEL: w wieku 15-74, podczas badania niepracujące, aktywnie poszukujące pracy, będące gotowe podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni

Współczynnik aktywności zawodowej

stosunek liczby ludności osób aktywnych zawodowo do liczby ludności w wieku 15 lat i więcej (w %)

Wskaźnik zatrudnienia osób pracujących

stosunek liczby osób pracujących do ogólnej liczby ludności w wieku 15 lat i więcej (w %)

Stopa bezrobocia

stosunek liczby osób bezrobotnych w wieku 15-74 lata do liczby ludności aktywnej zawodowo w wieku 15 lat i więcej (w %)

Cząstkowe współczynniki aktywności

Stosunek liczby osób aktywnych zawodowo w wyróżnionej grupie

Z-12

Sprawozdanie o strukturze wynagrodzeń według zawodów (liczba pracujących, ilość miejsc pracy, ruch na nich)

Z-06

Sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach oraz czasie pracy

Z-05

Badanie popytu na pracę (stworzone miejsca pracy, zlikwidowane miejsca pracy, pracujące osoby niepełnosprawne itp.)

Bezrobocie frykcyjne

Trwające krócej niż 3 miesiące

Bezrobocie strukturalne

niedopasowanie struktury pracy i popytu na pracę

Szara gospodarka

Legalna działalność, ukrywana przed państwem w celu unikania opodatkowania itp.

Gospodarstwo domowe

zespół osób zamieszkujących razem i wspólnie się utrzymujących (wyodrębniane na podstawie mieszkań, bez obiektów zamieszkania grupowego)

Udział wydatków w dochodzie rozporządzalnym

Regularnie spada na przestrzeni ostatnich lat. To dobrze. Mamy więcej hajsu.

Skala ekwiwalentności

Sposób liczenia: 1 – dla pierwszej osoby, 0.5 – dla następnej dorosłej, 0.3 – dla dziecka poniżej 14 roku życia. Liczy się jaki dochód jest na osobę

Dochód do dyspozycji

Suma rodznych dochodów pieniężnych i niepieniężnych netto wszystkich członów GD

Wskaźnik dochodu do dyspozycji

iloraz przeciętnego rocznego dochodu do dyspozycji dla danego przekroju do przeciętnego dochodu do dyspozycji dla przeciętnego Polaka (Przeciętny polak= 100)

Współczynnik Giniego

Jak równy 0 to rozkład jednorodny (wszyscy zarabiają tyle samo), jak 1 (to wszyscy mają dochód zerowy, oprócz jednej osoby); im większa wartość to tym większa koncentracja i zróżnicowanie?

W sektorze gospodarstw domowych

nie jest możliwe rozdzielenie roli produkcyjnej od konsumpcyjnej

Nadwyżka operacyjna

część wartości dodanej brutto, która zostaje do dyspozycji gospodarstwa domowego, jest dochodem mieszanym?

Produkcja SNA

Produkcja gospodarstw na własne potrzeby: czynsze umowne, produkcja rolna na własny użytek, najemna pomoc domowa

Produkcja non-SNA

Nierynkowa produkcja domowa: utrzymanie mieszkania, zapewnienie wyżywienia i odzieży, opieka nad dziećmi/starszymi, wolontariat

RST

Rachunek Satelitarny

Współczynnik specjalizacji

udział produktu podstawowego w produkcji globalnej danego rodzaju działalności

Współczynnik spożycia turystycznego

stanowi relację spożycia turystycznego względem podaży danego produktu

Czynsze umowne

cena należna za prawo użytkowania nieumeblowanego mieszkania, bez opłat za media (ile byś płacił, gdyby nie było twoje)

System Informacyjny Państwa

Służy do sprawnego funkcjonowania organów władzy itp. Składa się z wielu zdecentralizowanych systemów

Statystyka publiczna

Podlega Prezesowi Rady Ministrów, który powołuje Prezesa GUS-u; co roku, w dzienniku ustaw, ogłaszają jakie badania będą przeprowadzone

PBSSP

Program Badań Statystycznych Statystyki Publicznej; podzielone na część społeczną i gospodarczą; coroczny projekt jakie badania się odbędą; GUS proponuje i koordynuje, Rada Statystyki zatwierdza

Źródła danych

Mogą być pierwotne (spisy, ankiety) lub wtórne (zbiory dokumentów, systemy informacyjne)

Etapy realizacji badań

Programowanie, Obserwacja statystyczna, opracowanie i prezentacja wyników, analiza