SPR Z 2 DZIAŁU

kiedy i jak powstał wszechswiat

ok. 13,8 mld lat temu, przez wielki wybuch

scharakteryzuj Drogę Mleczną

Śr. wielkości galaktyka spiralna, przypomina spłaszczony dysk. Ma 100 tys. lat świetlnych średnicy

jak powstał układ słoneczny

ok. 6 mld lat temu, przez zagęszczenie się materii w ramieniu drogi mlecznej.

scharakteryzuj układ słoneczny

kształt elipsy, ma 2 ogniskowe, w tym słońce. krąży 8 planet. w połowie jest pas planetoid. ponadto ma planety karłowate, satelity, komety, meteoryty i meteory

Co to meteor

spadająca gwiazda, okruch ciała niebieskiego który ulega spalaniu się w atmosferze

co to meteoryt

meteor który zderzył się z ziemią

Ile masy UŚ stanowi słońce?

99,87%

Na co dzielimy planety

wewnętrzne i zewnętrzne

planetoidy

małe ciała niebieskie, nieregularny kształt, krążą między planetami wewnętrznymi a zewnętrznymi

satelity, i jak dzielimy

obiekty krążące wokół planet po ogrgitach. naturalne i sztuczne(telekomunikacja i meteorologia)

Planeta karlowata

kula mniejsza od planety, nachylona orbita, inny kąt niż planety

komety

lodowe ciała niebieskie, wydłużone orbity, ich topnienie powoduje tzw "warkocze"

definicja ruchu obrotowego

to obrót ziemii dookoła osi z zachodu na wschód. trwa 1 dobę

Rodzaje doby

gwiazdowa, słoneczna, średnia doba słoneczna

ile trwa doba gwiazdowa

23h 56min 04s, zmiana daty o północy

ile trwa doba słoneczna

24h(+-1min), daty w południe

ile trwa średnia doba słoneczna

24h, zmiana daty o północy

najważniejszy skutek ruchu obrotowego

podział doby na dzień i noc

pozostałe skutki ruchu obrotowego

splaszczenie ziemii na biegunach, zmiana położenia słońca nad horyzontem i gwiazd w nocy, oddziaływanie siły Coriolisa, podział kuli ziemskiej na 24 strefy czasowe, konstrukcja zegara

co to siła Coriolisa

siła bezwładności. wynika z różnic prędkości liniowych przy tych samych prędkościach kątowych dla poszczególnych szerokości geograficznych. powoduje odchylenia na kuli ziemskiej na N półkuli w prawo, a na S półkuli w lewo.

definicja ruchu obiegowego

obieg ziemii dookoła słońca po orbicie w kształcie elipsy w kierunku przeciwnym niż zegarowy. pełny obieg trwa rok zwrotnikowy.

ile trwa rok zwrotnikowy

365 dni 5h 48 min 42s

ekliptyka

płaszczyzna orbity ziemskiej

jakie jest nachylenie osi ziemskiej do ekliptyki

stałe, 66°34' od osi ziemskiej i 23°26' od równika

co łączy oś ziemska

bieguny

najważniejszy skutek ruchu obiegowego

zmiana pór roku

inne skutki ruchu obiegowego

podział Ziemii na strefy oświetlenia, zmiana odległości od słońca, podział na strefy klimatyczne gkebowe roślinne, zmiana miejsc wsch i Zach słońca, kalendarz, zmiana położenia ziemii na tle 12 gwiazdo zbiorów, pływy, zaćmienia

peryhelium

miejsce na orbicie najbliżej od slońca

aphelium

miejsce najdalej od słońca

przesilenie zimowe

22.12

równonoc wiosenna

21.03

przesilenie letnie

22.06

równonoc jesienna

23.09