spr 2

kiedy powstal wszechswiat

13,8 mld lat temu; Wielki Wybuch (gigantyczny wybuch materii i energii

co to gwiazda i ga

to kuliste cialo niebieskie zbudowanr z gazow swiecace wlasnym swiatlem Ogromne skupiska gwiazd nosza nazwe galaktyk

planety karlowate

np pluton na swoich orbitach maja inne obeikty wokol planet kraza ksiezycr

planetoidy

ich wielkaoc nie przekracza 1000 km

koemty

nieiwlekie ciala niebieskie zbudowane z lotu zamrozonyh gazow i okruchow cial

uklad slonec

merkury wenus ziemia mars jowisz saturn uran neptun

uklad sloneczny

tworzy slonce 8 planet i mneijsze ciala niebieskie meteoroidy i komety planetoidy

co to planeta

to cialo niebieskie krazace wokol gwiazdy i swiecace seiatlem odbitym cztery planety znajdujacr sie najblizej skonca fi planety grupy ziemskiej merkury wrnus ziemia mars cztery kolejne to planety olbrzymy jowisz saturn uran i neptun

gwiazdy a planety

gwiazdy to ciala niebieskie swiecace wlasnym swiatlem a planety swieca swiatlem odbitym

mgławixa

Mgławica – obłok gazu i pyłu międzygwiazdowego lub bardzo rozległa otoczka gwiazdy.

keztalt ziemi

groida

teoria slonce w centrum

kikolaj kopernik jest tworca teorii heliocentrycznej zgodznie z ktora ziemia i testza cial niebeiskich poruszaja sie wokol slonca

ruch obeicowy ziemii

wokol slonca odbywa sie po orbicie w kierunku przeciwnym do ruchu wskaowek zegara prlny obieg trwa 365 dni 5 godizn i 49 minut czyli rok

galaktyki

to podstawowe elementy wszechswiata skaldaja sie z gwiazd materii medzygwiaDowej (pyly i gazy)

ruch ziemi wokol slonca

odbywa sie po robicie majacej ksztalt elipsy Os ziemska jest nachylona do plaszczyzny orbity pod stalym katem 64°34’ Obeiga slonce w ruchu przecienym do wskazowek

nastepstwa ruchu obiegowego Ziemi

Ziemiana oswietlenia ziemi w ciagu roku wystepowanie por roku zmiana meisjca wschdou i zachody zmiana wysokosci gorowania slonca zmiana dlugosc trwania dnia i nocy

worozniono ile stref oswietlenia ziemi

strefa medzyzwrotnikow umiarkwoana i diwe podbiegunowe

strefa miedzyzwrto ikowa

goraca raka i kozioroca na poludniu

strefy umairkowane

2 miedzy zwrotnikami ia kolami biegunowymi latem dni dlugie zima krotkie

strefy podbiegunowe

zimne kola podbiegunwoe xo biegunow wystepuja tam zjwsika dnia i nocy polarnej od 24 do 6 miesiecy na biegunach najmniej ciepl

ruch obrotowy

odbywa sie on z zachodu na wschod pelen obrot wikol wlasnej isi trwa 24h czyli dobe

nastepstwa ruchu obrotowego

pozorna droga słońca na niebie wzytepowanie dnia i moch splaszczanie ziemj przy biegunach eystepowanie sily coriolisa

sila coruolisa

kierunek ruszania sie cial na polkuli polnocnej ulega odchyleniu w prawo natomiast na polkuli poludniowrj w lewo

sjaiwska spowodowane dzialaniem sily coruolisa

odhylenie kierunkow wiania wiatrow Odchylenie pradow morskich wschdonie odchylenie spadajcyh cial

czas sloneczny

czad okreslany na pdostwoe gorowania slonca nad danym poludnikiem ze wzgledu praktycznych stosuje sie czas strefowy i czas urzedowy

czas strefowy

usteala sie na podatwie umownego podizalu kuli ziemskiej na 24 strefy czsowe w kazdej z tych stref czas rozni sie o 1 h

czas urzedowy

czas umowny dostosowany do przebiegu granic poszczególnych państw. W polsce czasem urzeodwym jets czas strefy stodkowoeuropejskiej UTC +1h czas urzedowy obejmuje czas letni i czas zimowy ktore roznia sie o 1h