słówka a-c

abdykacja

abdicatio(zrzeczenie się władzy, ustąpienie z urzędu)

abolicja

abolitio (zaniechanie wszczęcia lub umorzenie w drodze ustawowej łaski już wszczętego postępowania karnego za popełnione przestępstwo)

abolicjonizm

abolitio (ruch społeczny domagający się zniesienia jakiegoś obowiązującego prawa, sprzecznego z prawami człowieka (np niewolnictwa)

aborcja

abortio (usunięcie ciąży, przerwanie ciąży, spędzenie płodu)

absolucja

absolutio (uwolnienie od oskarżenia)

absolutorium

absolutorium(stwierdzenie prawidłowości gospodarki finansowej, ukończenie studiów bez uzyskania dyplomu)

abstrakcyjny

abstractio (ogólny, oderwany (np czynność prawna abstrakcyjna tj oderwana od swej przyczyny prawnej))

adhezja

adhaesio (przyłączenie, przystąpienie)

adhezyjny

adhaero (przyłączony, adhezyjny/proces adhezyjny "przydatkowy",/ powództwo cywilne w procesie karnym,/adhezyjna umowa, umowa przystąpienia tj strona może tylko do umowy przystąpić albo w ogóle nie zawierać)

administracja

administratio (zarządzanie, organizowanie i kierowanie pracą zespołu, instytucji/ogół organów zarządzania/struktury organizacyjne powołane do realizacji celów publicznych

admonicja

admonitio (upomnienie/przywołanie do porządku)

adnotacja

adnotatio (dopisek/dopisana uwaga)

adopcja

adoptio (przysposobienie dziecka/włączenie do rodziny jako dziecko/usynowienie)

adwersarz

adversarius (przeciwnik np. procesowy)

adwokat

advocatus (obrońca sądowy/ pełnomocnik strony/doradca prawny)

afekt

affectus (silne uczucie/gwałtowne wzruszenie)

agnacja

agnatio (przynależność do rodziny, wzorem rzymskim liczona w linii męskiej)

agnat

agnatus (krewny w linii męskiej, podległy władzy rodzinnej)

akcept

acceptio(zobowiązanie do płacenia określonej sumy pieniężnej najczęściej oznaczonej na czeku lub wekslu/przyjęcie przekazu)

akcesja

accessio (nabycie własności przez trwałe połączenie rzeczy)

akcesoryjny

accessorius (dodatkowy/ zawisły/ zależny/prawo akcesoryjne, dodatkowe związane z innym prawem lub stosunkiem prawnym bez którego nie może samodzielnie istnieć)

akkuzacja

accusatio (oskarżenie)

akkuzator

accusator(oskarżyciel)

akrescencja

accretio(przyrost/prawo przyrostu)

akt

actus (czynność prawna/urzędowa/decyzja, uchwała organu administracyjnego, ustawodawczego państwa lub samorządu/dokument)

akt erekcyjny

actus erigo(akt/dokument związany z położeniem fundamentu budowli lub założeniem osoby prawnej

akta

acta (zbiór dokumentów/pism urzędowych/protokołów/notatek i innych pism związanych z daną sprawą (np akta sądowe)

aktywa

activus (prawa wchodzące w skład majątku/stan czynny majątku)

akuzacja

accusatio(oskarżenie)

akuzator

accusator (oskarżyciel)

aleatoryjny

aleatorius (losowy, zależny od losu)

alienacja

alienatio zbycie, przeniesienie własności prawnej na inną osobę

alimenty

alimentum środki na utrzymanie, wychowanie kogoś dostarczane przez zobowiązaną do tego osobę

alimentacyjny

alimentarius związany z alimentami

amnestia

amnestia przebaczenie, zapomnienie

amortyzacyjny

amortisatio umażający

anatocyzm

anatocismus pobieranie odsetek od zaległych odsetek

antychreza

antichresis umowa upoważniająca wierzyciela zastawniczego do pobierania pożytków z rzeczy zastawionej i zaliczania ich na poczet długu lub odsetek

antydatowanie

ante: przed, datum: data opatrzenie dokumentu datą wcześniejszą niż rzeczywista data sporządzenia pisma

apelacja

appelatio środek odwoławczy od orzeczeń sądowych

aplikacja

applicatio praktyka połączona ze szkoleniem przygotowująca absolwentów prawa do egzaminu dającego uprawnienia do wykonywania zawodu prawniczego

aprobacja

approbatio zatwierdzenie projektu pisma przez osobę do tego upoważnioną

abrobata

approbatio zatwierdzanie projektu pisma przez upoważnioną osobę

arbiter

arbiter sędzia polubowny

ascedent

ascendens krewny wstępny

asesor

assessor osoba wykonująca obowiązki notariusza prokuratora lub sędziego po właściwym egzaminie ale przed nominacją na to stanowisko

aukcja

auctio publiczna recytacja, sprzedaż

autopsja

autopsia oględziny

azyl

asylum udzielenie schronienia osobie prześladowanej

banicja

banitio wygnanie z kraju

beneficjent

beneficiarius obdarowany przywilejem

bigamia

bigamia dwużeństwo zawarcie drugiego związku małżeńskiego w czasie pozostawania w ważnym małżeństwie

bilateralny

bilateralis dwustronny

cedent

cedent = cesja

cedować

cedo przekazywać np. prawa

cenzor

censor osoba sprawująca kontrolę np nad obyczajnością prawomyślnością, zgodnością z oficjalną polityką

cenzus

census dane określające kwalifikacje obywatela wymagane do osiągnięcia pewnych uprawnień czy stanowisk

cesja

cessio odstąpienie, przekazanie, przelew wierzytelności z dotychczasowego wierzyciela CEDENTA na osobę trzecią CESJONARIUSZA

cesjonariusz

cessionarius =cesja

cywilny

civilis dotyczący stosunków cywilnoprawnych, dotyczący prawa cywilnego sytuacji osobistej człowieka

ja jestem

SUM

ty jesteś

ES

on ona ono jest

EST

my jesteśmy

SUMUS

wy jesteście

ESTIS

oni one są

SUNT