| 
                    question                   | 
                
                    réponse                   | 
            
        
        | 
     Hominum causa omne ius constitutum sit   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Determinacja była przyczyną wszystkich praw człowieka,   
 | 
 | 
 | 
| 
     Leges ab omnibus intellegi debent   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Przepisy powinny być zrozumiałe dla wszystkich   
 | 
 | 
 | 
| 
     Lex posterior derogat legi priori   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Późniejsze prawo uchyla read a priori   
 | 
 | 
 | 
| 
     Leges bonae ex malis moribus procreantur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Optima est legum interpres consuetudo.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Praktyka (zwyczaj) jest najlepszą wykładnią ustaw.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ius civile vigilantibus sriptum est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Prawo cywilne napisane jest dla osób starannych.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Dura lex, sed lex.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Summum ius summa iniuria.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Najwyższe prawo [bywa] najwyższym bezprawiem.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Znajomość ustaw nie polega na trzymaniu się ich słów, lecz sensu i   
 | 
 | 
 | 
| 
     Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Prawa ustanawia się nie dla konkretnych osób, lecz dla wszystkich.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Male enim nostro iure uti non debemus.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa.   
 | 
 | 
 | 
| 
     In legibus magis simplicitas quam difficultas placet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W ustawach bardziej podoba sie prostota niż zawiłość.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Non omne quod licet honestum est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie wszystko co jest dozwolone, jest uczciwe.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Libertas inaestimabilis res est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Wolność jest rzeczą niedającą się oszacować w pieniądzach. Wolność jest rzeczą bezcenną.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Dziecko poczęte uznawane jest za już urodzone, ilekroć chodzi o jego k   
 | 
 | 
 | 
| 
     Tres faciunt collegium.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Trzy osoby tworzą stowarzyszenie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Matrimonium inter invitos non contrahitur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Małżeństwa nie zawiera się wbrew woli.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Libera matrimonia esse atiquitus placuit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Od dawna się przyjęło, że małżeństwa są możliwe do rozwiązania.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Adoptio naturam imitatur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Adopcja naśladuje naturę.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Furiosi voluntas nulla est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Chory umysłowo nie ma woli.   
 | 
 | 
 | 
| 
     In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Przyjęło się, że w umowach powinna być bardziej uwzględniana   
 | 
 | 
 | 
| 
     Actus omissa forma legis corruit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Czynność prawna dokonana z naruszeniem przypisanej prawem formy jest nieważna.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Errantis voluntas nulla est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Działający pod wpływem błędu nie wyraża woli.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Falsa causa non nocet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Fałszywa pobudka nie szkodzi.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Turpes conditiones remittendae sunt.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niemoralne warunki należy odrzucić.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Volenti non fit iniuria.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Chcącemu nie dzieje się krzywda.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Cessante ratione legis cessat et lex ipsa.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc i sama ustawa.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą oddawania każdemu tego, co mu się   
 | 
 | 
 | 
| 
     Hominum causa omne ius constitutum sit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka.   
 | 
 | 
 | 
| 
     In dubio pro libertate.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W razie wątpliwości na rzecz wolności.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Intentio inservire debet legibus, non leges intentioni.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Wola (osób) powinna poddać się ustawom, a nie ustawy woli osób.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Prawa ustanawia się nie dla poszczególnych osób, lecz w sposób ogólny.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Iustitia est fundamentum regnorum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sprawiedliwość jest fundamentem rządów.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Leges ab omnibus intellegi debent.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Lex non obligat nisi promulgata.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Prawo nie obowiązuje, jeśli nie jest ogłoszone.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Liberae sunt cogitationes nostrae.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Non exemplis, sed legibus iudicandum est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Non sunt iudicandae leges.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Ustawy nie podlegają osądowi.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Omnes homines aequales sunt.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Salus populi suprema lex.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Dobro ludu najwyższym prawem.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Accessio cedit principali.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Przyrost przypada rzeczy głównej.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo invitus compellitur ad communionem.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie może być zmuszony do pozostawania we współwłasności.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nulli res sua servit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie można mieć służebności na własnej rzeczy.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Possessor malae fidei ullo tempore non praescribit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Posiadacz w zlej wierze bez względu na czas nie może zasiedzieć rzeczy.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Prior tempore potior iure.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Kto lepszy co do czasu, ten lepszy co do prawa.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Res nullius cedit primo occupanti.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Servitus in faciendo consistere nequit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Służebność nie może polegać na działaniu.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Superficies solo cedit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      To, co znajduje się na gruncie, przypada gruntowi.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Hereditas nihil aliud est, quam successio in universumius, quod defunctus habuerit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Spadek jest wejściem w ogól praw zmarłego (tłumaczenie   
 | 
 | 
 | 
| 
     Indigno aufertur hereditas.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niegodnemu odbiera się spadek.   
 | 
 | 
 | 
| 
     In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Wykładnia testamentów opiera się na wnikliwym badaniu woli testatorów.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodo eius quaeritur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Dziecko poczęte uważa się za narodzone, jeżeli chodzi o jego korzyść.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Portio portioni accrescit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Udział przyrasta do udziału.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Semel heres semper heres.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Kto zostaje dziedzicem, pozostaje nim na zawsze.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Impossibilium nulla obligatio est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ex maleficio non oritur contractus.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Pacta sunt servanda.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Conventio omnis intellegitur rebus sic stantibus.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Każda umowa ma moc, o ile okoliczności, przy których została zawarta nie uległy zmianie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Contractus ab initio voluntatis est, ex post factum/facto necessitatis.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, ale wykonanie przymusowe.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ambiguitas contra stipulatorem.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sformułowanie dwuznaczne rozumieć należy przeciw wierzycielowi.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Casus a nullo praestatur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Za przypadek nikt nie odpowiada.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Genus perire non potest.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Gatunek nie może przepaść.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Dies interpellat pro homine.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Termin wzywa zamiast człowieka (wierzyciela).   
 | 
 | 
 | 
| 
     In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne   
 | 
 | 
 | 
| 
     Emptio tollit locatum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Caveat emptor.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niech kupujący ma się na baczności.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Periculum est emptoris.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Uznaje się za włączone w sposób milczący do umowy, to co jest obyczajem i   
 | 
 | 
 | 
| 
     Lex dilationis exhorret.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Actor sequitur forum rei.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Powód idzie za sądem pozwanego.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Audiatur et altera pars.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niech będzie wysłuchana i druga strona.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Bis de eadem re agi non potest.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie można procesować się dwa razy o to samo.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Da mihi factum, dabo tibi ius.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Podaj mi fakt, a ja dam ci prawo.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Facta probantur, iura novit curia.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Faktów się dowodzi, a prawo zna sąd.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ne eat iudex ultra petita partium.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niech sędzia nie wykracza ponad żądania stron.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo est iudex in propria causa.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Reformatio in peius iudici appellato non licet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać (wyroku) na niekorzyść (odwołującego się).   
 | 
 | 
 | 
| 
     Confessio pro iudicato est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Uznanie roszczeń powoda traktowane jest jak wydanie wyroku na samego siebie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Volenti non fit iniuria.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Chcącemu nie dzieje się krzywda.   
 | 
 | 
 | 
| 
     In dubio pro reo.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W sytuacji dwuznacznej (należy przyjąć pogląd) bardziej korzystny dla pozwanego.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Apud bonum iudicem argumenta plus quam testes valent.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Dobry sędzia przywiązuje większą wagę do argumentów niż do zeznań świadków.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Compromissum ad similitudinem iudiciorum redigitur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Ugoda sądowa upodabnia się do wyroku.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Idonei non videtur testes, quibus imperari potest ut testes fiant.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie wydają się być dobrymi świadkami ci, którym można nakazać, aby nimi byli.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo se ipsum accusare tenetur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie musi oskarżać samego siebie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Bis de eadem ne sit actio.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie procesuje się dwa razy w tej samej sprawie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Confessio est regina probationum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Przyznanie się do winy jest królową dowodów.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo iudex in causa sua.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie jest sędzią w swojej sprawie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nulla poena sine culpa.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Nullum crimen sine lege.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie ma przestępstwa bez ustawy.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nullum crimen sine periculo sociali.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nulla poena sine lege.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Reformatio in peius iudici appellato non licet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść (skazanego).   
 | 
 | 
 | 
| 
     In dubio pro reo.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W razie wątpliwości, na korzyść oskarżonego.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Absentem in criminibus damnari non oportet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      W procesach karnych nie należy skazywać nieobecnego.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succuritur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niemal we wszystkich procesach karnych uwzględnia się tak wiek, jak i doświadczenie   
 | 
 | 
 | 
| 
     Lex retro non agit.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Tantum devolutum, quantum appellatum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Sprawa w takim zakresie przechodzi do wyższej instancji, na ile zostało to określone w apelacji.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Poena maior absorbet minorem.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Kara cięższa pochłania lżejszą.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Par in parem non habet iudicium.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Równy nie może sądzić równego sobie.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Lex posterior derogat legi priori.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Pacta tertiis nec nocent nec prosunt.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Umowy nie mogą przyznawać praw ani nakładać obowiązków na państwa, które nie są ich stronami.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Pacta sunt servanda.   commencer à apprendre
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     Ne impediatur legatio.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Niech dyplomata nie napotyka przeszkód w wykonywaniu swych czynności.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Aut dedere, aut iudicare.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Albo wydać, albo osądzić.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ex iniuria ius non oritur.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Z bezprawia nie rodzi się prawo.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Inadimplenti non est adimplendum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie ma obowiązku szanowania własnych zobowiązań, jeżeli druga strona nie szanuje swoich.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Nemo potest commodum capere de iniuria sua propria.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nikt nie może czerpać korzyści z własnego bezprawia.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Venire contra factum proprium nemini licet.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Uti possidetis, ita possideatis.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Jak posiadacie, tak będziecie posiadać.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Qui in territorio meo est, etiam meus subditus est.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Kto znajduje się na terytorium danego państwa, podlega jego władzy i prawu.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Quidquid est in territorio, est etiam de territorio.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Wszystkie rzeczy znajdujące się na terytorium danego państwa podlegają jego władzy i prawu.   
 | 
 | 
 | 
| 
     Ex consensu advenit vinculum.   commencer à apprendre
 | 
 | 
      Podstawą zobowiązania jest zgoda.   
 | 
 | 
 |