rzym własność

plena in re potestas

pełne władztwo nad rzeczą

Dominus, proprieteas, heras

wlasciciel

wlasnosc kwirytarna

tylko obywatele rzymscy, dotyczył res mancipi i nec mancipi

wlasnosc bonitarna

gdy res mancipi została wydana przez traditio, taka stawała się własnością dopiero przez zasiedzenie, występowała też gdy ktoś nabyl wlasnosc na drodze dziedziczenia pretorskiego, występuje wlasnosc podwójna (kto inny właścicielem kwirytarnym i boniarnym)

duplex dominium

podwójna własność, kto inny właścicielem kwirytarnym I boniarnym

praedia provincialia

nieruchomości w prowincjach, należały do ludu rzymskiego, als posiadały w posiadaniu i użytkowaniu (dziedziczne, zbywalne i bezwzględne) ALE NIE WLASNOSC. potem zrównane z innymi nieruchomościami

praedia italica

grunty w italii, wlasnosc kwirytarna, wolne od daniny do zrownania z prowincjonalnymi

wlasnosc perygrynow

nie mogli mieć własności ius civile, więc chroniło ich prawo pretorskie i namiestnik prowincji. później przestała być odrębna kategoria

ius possidenti

prawo do faktycznego posiadania

ius utendi

prawo do używania rzeczy

ius disponendi

aż do zużycia

action in rem

ochrona prawna wlasnosci, petytoryjna

utilitas publica

użytecznośc publicznej (ograniczenie właściciela)

munera publica

ciężary publivzne

przykłady ciężarów publicznych

płacenie podatków, zaprzęgi dla poczty, budowlane odnośnie wysokości budynków

inne ograniczenia

ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego (np sluzebnosc), wyzwalanie niewolnikow ograniczone, prawo sąsiedzkiej

immisiones

wplyw ciałe lotnych lub stałych na grunt sąsiada

actio aquae pluviae arcendae

skarga o powstrzymaniu spływu wody deszczowej, przywrócenie do stanu poprzedniego i usunięcie przeszkody

inderdictum de glande

owoce xo 2 dzień

cautio damni infecti

zabezpieczenie grożącej szkody, usunięcie a jeśli nie zadziała grunt mozs być w dzierzawiw a nawet stac siw własnością

operis novi nuntiatio

sprzeciw według nowej budowli, gdy sąsiad się nie zastosuje, można wytoczyć interdictum demolium o usunięcie

interdictum de arboribus caedentis

interdykt o konieczności ścięcia drzewa jeżeli poniżej 15 stop nad gruntem sąsiada wlasciciel powinien ściąć lub zezwolić na ścięcie

droga publiczna- rzeka (iter publicum)

gdy wzdłuż rzeki droga publiczna została zalana, powinno się zezwolic na odstąpienie gruntu za wynagrodzeniem podobnie z grobem

zasada elastyczności prawa

wlasciciek nie tracił prawa własności gdy musiał zrezygnować z jakiegoś uprawnienia, gdy uprawnienie wróci prawo własności wraca do poprzedniej formy

zasada prawa bezwzględnego

inne osoby są wyłączone z ingerencji we wlasnosc chyba ze istnieją ograniczenia

communio pro indiviso

wspolwlasnosc (każdy miał swoją część i mogl nią rozporządzać jak chce, a całością tylko wszyscy) wydatki i dochody proporcjonalnie do udziałów

actio communi dividundo oraz actio familae erciscundae

powództwa w sprawie zniesienia współwłasności (pierwsza ogólna drugą wspowlasnosc powstała przez spadek)

adiudicatio

specjalna formułka kreującą wlasnosc indywidualna ze współwłasności i przysadzajaca ja stronom

podzial nabycia wlasnosci według jurysprudencji rzymskiej

wg ius civile: mancipatio, in iure cessio, usucapio, adiudicatio (następuje za pomocą umowy) wg. ius gentium: traditio, occupatio

acquisitiones civiles

nabycie cywilne

acquisitiones naturales

nabycie naturalne