romantyzm

ramy czasowe

początek 1822 wydanie ballad i romansów koniec 1864 Upadek Powstania Styczniowego

racjonalizm

postęp osiąga się dzięki pracy całych społeczeństw poświęcenie się jednostki

bohater werterowski

walka namiętność nieszczęśliwa miłość determinuje jego los bohater samobójca

funkcja poety

przewodnik duchowy na którym ciążyła odpowiedzialność za życie zbiorowe

cechy romantyków

buntownicy potępiali działania kompromisowe żądając gwałtownego czynu posługiwali się bardzo często metaforyką ognia Potopu burzy

choroba wieku

zjawisko cechujące się stanem psychicznym i odczuciami młodych nastroje pesymistyczne zniechęcenie smutek brak poczucia celów w życiu

irracjonalizm

rzeczywistość jest niedostępna Poznaniu racjonalnemu przypisujący najwyższą wartość środka poznawczym intuicji wierze w przeczuciu

ludowość

fascynacja ludem

mesjanizm

przekonania o szczególnej misji jednostek lub narodów

dramat romantyczny

odrzucenie zasady trzech jedności luźność kompozycyjna synkretyzm nawiązanie do doświadczeń dramatu szekspirowskiego

spór

spór i walka między zwolennikami klasycyzmu a romantyzmu

cechy klasycystyczne

Oda przemyślana kompozycja oparta na równoległości dwóch wątków optymizm motyw mitologiczny jednostka społeczeństwa i jej służba podkreślenie roli wychowania

cechy romantyczne

dynamiczny język bunt wobec zostanej rzeczywistości pogarda wobec starego świata wiara w młodych nowy pogląd na świat

wallenrodyzm

postawa człowieka który poświęcając życie słusznej w walce z wrogim ojczyzny ucieka się w swoim działaniu Do metod podstępu i zdrady moralnie nagannych

cechy romantyka

Człowiek jako odbicie natury, bunt, wyjątkowość człowieka, niezrozumiany, fascynacja ludowością, indywidualizm

orintalizm

fascynacja kulturą i sztuką Wschodu. Zainteresowanie egzotyką orientalnej przyrody, odmienną filozofią, kulturą i obyczajowością mieszkańców wschodnich krajów

Zosia

zaopiekował się nią anonimowo Jacek Soplica oddając ją w opiekę telimenie chciał wyswatać ją z Tadeuszem poznajemy ją gdy miała 14 lat

Tadeusz

syn Jacka Soplicy osierocony przez matkę 20-latek powracający ze szkoły z Wilna związek z telimeną uważa za omyłkę i postanowił zerwać zostaje włączony przez ojca w plan pogodzenia z wywaśnionych rodów bierze za Zosię za żonę

sędzia

głowa rodu sopliców młodszy brat Jacka Soplicy wzorowy gospodarz

ksiądz Robak Jacek Soplica

zabija Stolnika jest postacią zagadkową posądzony o spisek z moskalami udaje się na emigrację aby nie dać się z rusyfikować uznany za zdrajcę postanawia odpokutować swoje grzechy poprzez służbę ojczyźnie powraca na Litwę w mnisim habicie jako ksiądz Robak

stolnik Horeszko

zginął z rąk Jacka Soplicy przez podanie mu czarnej polewki przedśmiertnie przebacza Zabójcy

Gerwazy

nie chcę oddać zamku i decyduje się najechać na soplicę ponieważ po przysiąg stolikowi zemsty na soplicach

hrabia sędzią

toczą spór o zamek