psycholingwistyka

cel psycholingwistyki

poznanie procesów psychicznych, dzięki których ludzie uczą się języka i porozumiewają się nim

psycholingwistyka rozwojowa

jak dzieci uczą się języka ojczystego

uczenie się języków obcych

procesy nabywania kolejnych języków

neurony lustrzane

grupa komórek nerwowych, które stają się aktywne podczas obserwowania jakiejś czynności

Co powoduje uszkodzenie Hipokampu?

upośledzenie w uczeniu się, on decyduje co trafi do pamięci długo a co krótkotrwałej

uczenie się to

tworzenie połączeń synaptycznych i rozrastanie się dendrytów

teroria gramatyki generatywno - transformacyjnej

reguły gramatyczne są regułami ludzkiej kompetencji językowej, wrodzona cecha ludzka

struktura hierarchiczna języka

zdania, wyrazy, dźwięki można łączyć w nowe wypowiedzi

struktura koherentna języka

łączeniem symboli rządzą określone zasady

neuropsychologia

nauka zajmująca się podłożem neurofizologicznym wszelkich funkcji psychicznych

lokalizacja mózgowa funkcji językowych

okolica Broki i okolica Wernickiego

afazja Broki

zdania niegramatyczne, osoba ma problemy z powtórzeniem, nie czyta i nie pisze

afazja Wernickiego

słowotok, pacjent nie widzi problemu w swojej mowie

afazja przewodzenia

chorzy mówią dużo, ale w sposób niekoherentny

zaburzenia na poziomie fonologicznym

zaburzenia w koordynacji ruchów artykulacycjych

zaburzenia na poziomie leksykalnym

trudności z nazwaniem przedmiotów

zaburzenia na poziomie syntaktycznym

na poziomie percepcji mowy

lateralizacja

pojęcie, że daną funkcję psychologiczną lub behawioralną pełni w większym stopniu jedna z półkul

lewa półkula

odpowiada za porównywanie, odbiór czasu, myślenie analityczne

prawa półkula

uczucia, rozpoznawanie twarzy, melodia

obszar Broki

odpowiada za produkcję mowy

obszar Wernickiego

odpowiada za percepcję i rozumienie mowy

krytyczna hipoteza wieku

przedział czasu rozwojowego najlepiej dostosowanego do nabywania określonego zachowania

afazja anatomiczna

mowa płynna i poprawna gramatycznie, ale pełna niejasności

afazja globalna

spowodowana jest urazami wielu obszarów mózgu, pacjenci nie potrafią mówić i słabo rozumieją

dyzartria

artykulacja jest uszkodzona przez paraliż lub spastyczność mięśni

słuch fizjologiczny

zdolność odbioru i analizy zjawisk akustycznych, zaburzenie = głuchota

słuch fonematyczny

zdolność rozpoznawania fonemów i dźwięków charakterystycznych dla danego języka

Co to jest język?

abstrakcyjny system dźwięków i znaków graficznych dla określonej grupy etnicznej lub społecznej

język ojczysty

język nabywany w dzieciństwie, język więzi i kraju w którym żyje jednostka

przyswajanie języka

poszerzenie wiedzy językowej bez większego wysiłku intelektualnego

nauka języka

wymaga sporego wysiłku intelektualnego, próba zapamiętywania słów i jego znaczenia

etapy rozwoju mowy u dzieci

melodii, wyrazu, zdania, swoistej mowy dziecięcej

okres melodii (do 1 roku życia)

płacz, krzyk, głużenie, gaworzenie, pierwsze sylaby

okres wyrazu (1-2 rok życia)

wymawianie pierwszych samogłosek, tworzenie pierwszych wyrazów

okres zdania (2-3 rok życia)

dziecko płynnie posługuje się zdaniami, wymawia spółgłoski i samogłoski

okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia)

swobodnie posługiwanie się mową

wczesne dzieciństwo 0-3 r.ż.

formy przedwerbalne, pierwsze słowa i krótkie zdania

wiek przedszkolny 3-6 r. ż.

rozwój kompetencji językowych i komunikacyjnych, zdolność do realizacji intencji

wiek szkolny od 6/7 r. ż.

mowa pisana i mowa czytana

maksymy konwersacyjne

mogą ułatwić skuteczne porozumiewanie się

maksyma ilości

komunikat powinien zawierać tyle informacji ile to konieczne

maksyma jakości

mówca powinien mówić prawdę

maksyma odniesienia

mówca nie powinien odbiegać od głównego wątku

maksyma sposobu

mówca powinien mówić jasno i zrozumiale

asercje

przedstawianie sądów danej rzeczy

dyrektywy

wywarcie nacisku, rozkazy, prośby, pozwolenia

komisywy

obietnice, zobowiązania

ekspresywy

wyrażanie stanów psychicznych i emocjonalnych

deklaratywy

określenie za pomocą słów, zmiana stanu rzeczy

uprzejmość pozytywna

skierowanie uwagi na słuchacza, okazywanie zainteresowania

uprzejmość negatywna

pesymizm, mówienie ogólnymi regułami, bezosobowe mówienie o sobie i słuchaczu

aspekt lokucyjny

wyrażanie treści wynikającej z systemu języka, zastosowanie języka bez uwzględnienia sytuacji oraz uczestników aktów mowy

aspekt illokucyjny

określa nadaną intencję i treść, wiążę się to z tym, co chcemy uzyskać przez daną wypowiedź

aspekt perlokucyjny

uboczny rezultat aktu komunikacyjnego, zlekceważenie, obraza, skomplementowanie, rozbawienie.

dwujęzyczność

fakt posługiwania się przez grupę społeczną lub jednostkę równorzędnie dwoma językami w mowie i piśmie

czynniki biologiczne wpływające na funkcjonowanie mowy u dzieci

uwarunkowania genetyczne, dysfunkcje układu nerwowego lub narządów

czynniki psychologiczne wpływające na funkcjonowanie mowy u dzieci

stopień inteligencji, emocje, motywacja, zaburzenia, wykształcenia funkcji poznawczej

czynniki środowiskowe wpływające na funkcjonowanie mowy u dzieci

wykształcenie rodziców, środowisko przebywania dziecka i grupa społeczna do której należy

czynniki odgrywające ważną rolę w procesie przyswajania języka obcego

motywacja, zdolność do akwizycji językowej, interferencja języka ojczystego, pojemność pamięci, doświadczenie

teoria kognitywna

akwizycja języka ojczystego to nie dar wrodzony, łączenie akwizycji języka ojczystego z poznawaniem przez dziecko otoczeniem przez działania sensoryczno-motoryczne

teoria natywistyczna akwizycji

gramatyka uniwersalna umożliwia dziecku kreowanie nowych słów, struktur zdaniowych, których wcześniej nie słyszało. Struktury naszego mózgu działają tak, abyśmy samodzielnie, bez zbędnej pomocy nauczyli się mówić

behawiorystyczna koncepcja akwizycji języka

każda istota przyswajająca język ojczysty musi być do tego stymulowana, w procesie przyswajania ważne jest pozytywne wzmacnianie

hipoteza przyswajania - uczenia się

nowa wiedza jest magazynowana w umyśle podświadomie, nie zdajemy sobie sprawy z tego, że nabywamy wiedzę

hipoteza naturalnego porządku

nabywanie reguł językowych jest przewidywalne, niektóre reguły przyswajamy wcześniej, a inne później

hipoteza monitorowania

akwizycja inicjuje produkcję języka w postaci mowy i jest odpowiedzialna za naszą biegłość w języku

hipoteza wkładu

język przyswajamy tylko poprzez kontakt z treściami, które są dla nas zrozumiałe, treści nie mogą być ani zbyt łatwe ani zbyt trudne

hipoteza aktywnego filtra

negatywne emocje utrudniają przyswajanie języka

teoria kognitywna

akwizycja języka to nie dar wrodzony

teoria natywistyczna akwizycji

gramatyka uniwersalna umożliwia dziecku kreowanie nowych słów, struktur, których wcześniej dziecko nie słyszało

behawiorystyczna koncepcja akwizycji języka

osoba ucząca się języka musi być do tego stymulowana, ważne jest pozytywne wzmacnianie

hipoteza przyswajania / uczenia się

nie jesteśmy świadomi zachodzenia tego procesu, nabywać język możemy poprzez przyswajanie lub uczenie się

hipoteza naturalnego porządku

nabywanie reguł językowych jest przewidywalne, niektóre rzeczy przyswajamy najpierw, następne później

hipoteza wkładu

język przyswajamy tylko poprzez kontakt z treściami, które są dla nas zrozumiałe

hipoteza aktywnego filtra

negatywne emocje utrudniają przyswajanie językac

czynniki biologiczne wpływające na funkcjonowanie mowy u dzieci

uwarunkowania genetyczne, dysfunkcje układu nerwowego lub narządów