przedostatni

contractus

umowa (ważność umowy i jej treść)

utile per inutile non vitiatur

To, co jest właściwe nie jest obciążone wadą tego, co niewłaściwe(Częściowa nieważność czynności nie prowadzi do nieważności tej czynności.)

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest

Prawo publiczne nie może być zmienione umowami osób prywatnych

Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere

To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu

Ratihabitio madato comparatur

Zatwierdzenie równa się zleceniu

substantialia contractus /essentialia negotii

Elementy konieczne umowy (elementy które muszą wystąpić aby umowa wywołała skutki prawne)

Naturalia contractus / Naturalia negotii

elementy treści umowy które wprowadzone do niej także bez woli stron (wynikają ze specyfiki/funkcji praktycznych danej transakcji.

Accidentalia contractus / Accidentalia negotii

Elementy podmiotowo konieczne; okoliczności, które wprowadziły strony i z którymi powiązały skuteczność prawną danej transakcji (np. termin) „szczególne postanowienie”

Pacta sunt servanda

Umów należy dotrzymywać

Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]

"skoro sprawy przybrały taki obrót" Wszystkie kontrakty ocenia się w takim stanie rzeczy jaki istniał w chwili ich zawarcia, (nieoczekiwana istotna zmiana okoliczności) - wyjątek od pacta...

impossibilium nulla obligatio est

Nie ważne jest zobowiązanie które jest niemożliwe do spełnienia.

ex maleficio non oritur contractus

z czynu nagannego (niedozwolonego) nie powstaje umwa

bona fides

dobra wiara (działający w dobrej wierze)

venire contra factum proprium nemini licet

Nikomu nie wolno postępować wbrew wytworzonemu przez siebie wcześniej zaufaniu.

tu patere legem quam ipse fecisti

Ty masz przestrzegać prawa które sam uczyniłeś

turpitudinem suam allegans nemo audiatur

Nikt nie będzie wysłuchany gdy powołuje się na swoją niegodziwość

dolo facit qui petit quod redditurus est

Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić

summum ius summa iniuria

najwyższe prawo najwyższym bezprawiem

clara non sunt interpretanda

jeżeli coś jest zrozumiałe to nie podejmujemy czynności interpretacyjnych.

In ambigutias contra stipulatorem = In dubio contra proferentem

W przypadku wątpliwości na niekorzyść wierzycielowi stypulacyjnemu (wybieramy rozwiązanie niekorzystne dla wierzyciela) = ten który wywołał wątpliwość co do umowy

Clausulae insolitae inducunt suspicionem

Postanowienia (umowy) nietypowe powodują podejrzliwość (umowa ma być klarowna)

In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit.

W porozumieniach ważniejsza jest wola kontrachentów niż interpretacja słów.(pierwszeństwo w umowie ma wola stron a nie treść umowy)

in contractibus tacite insunt quae sunt moris et consuetudinis

W umowach w sposób milczący są zawarte elementy które wynikają z obyczajów i ze zwyczajów.

Actio in personam

Skarga o charakterze osobistym (przeciwko konkretnej osobie)

Actio in rem

Skarga o charakterze rzeczowym (uprawnienie które od chwili swojego powstania jest skuteczne względem nieokreślonej liczby adresatów)

dominium

własność

Ius possinendi

prawo do posiadania

Ius disponendi

prawo do rozporządzania

ius utendi et fruendi

uprawnienie do pobierania i czerpania korzyści

Actio negatoria

skarga zaprzeczająca (przy jej pomocy właściciel może przeciwstawić się zachowaniom, które zakłócają spokojne korzystanie z przedmiotu własności.)

Rei vindicatio

skarga wydobywcza (przysługuje właścicielowi w celu odzyskania przedmiotu jego własności)

proprietas

własność

Superficies solo cedit

To co jest na powierzchni przypada gruntowi (To co jest powiązane z gruntem przypada właścicielowi gruntu)

nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet

nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada (wywodzi się z prawa spadkowego)

Dominium/proprietas

Prawo do konkretnego obiektu (władztwo nad rzeczą)

Possessio

faktyczne władztwo nad określonąrzeczą

Iura in re aliena

Prawo do rzeczy cudzej