Prawnicze paremie łacińskie.
question  |
réponse |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Zobowiązanie niemożliwe jest niemożliwe do spełnienia.
|
Impossibilium nulla obligatio est
|
|||
|
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, gdyż nie trudno ją obalić.
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est; parum est enim ut non subverti posset.
|
|||
|
Prawo powszechne.
|
Ius commune.
|
|||
|
Reguła jest tym, co krótko opisuje nam stan rzeczy. Prawo nie wynika z reguły, ale reguła powstaje z prawa, które jest. Za pomocą reguł w sposób krótki przekazywany jest stan rzeczy.
|
Regula est quae rem, quae breviter ennaret. Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narration tradiutur.
|
|||
|
Co tobie nie szkodzi a drugiemu może dać korzyść, nie jest zakazane
|
Quod tibit novet et alli probest non prohibetur.
|
|||
|
Prawo i podstęp nigdy nie mogą iść ze sobą w parze.
|
Ius et fraus non quam cohabitant.
|
|||
|
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa.
|
Male iure nostro uti non debemus.
|
|||
|
Najwyższe prawo może stać się najwyższym bezprawiem.
|
Summum ius, summa iniuria.
|
|||
|
Sprawiedliwość jest stałą i wieczną wolą przyznania każdemu jego prawa.
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi.
|
|||
|
Prawo do dysponowania rzeczą.
|
Ius disponendi.
|
|||
|
Prawo naturalne jest tym, czego natura nauczyła wszelkie żywe istoty.
|
Ius naturale est quod natura omnia animalia docuit.
|
|||
|
Nieznajomość prawa szkodzi.
|
Ignorantia iuris nocet.
|
|||
|
Prawo cywilne jest prawem ludzi czuwających- nie ma w zwyczaju głupim przychodzić z pomocą.
|
Ius civile vigilantibus scriptum est- nec stultis solere succuri.
|
|||
|
Nie wszystko co dozwolone jest godziwe.
|
Non omne quod licet honestum est.
|
|||
|
Nadużycie nie niweczy używania.
|
Abusus non tollit usum
|
|||
|
Nadużycie nie jest argumentem za utratą.
|
Ex abusu est non argumentum ad desuetudinem.
|
|||
|
Wezwanie do sądu.
|
In ius vocatio.
|
|||
|
Orzeczenie.
|
Ius superius.
|
|||
|
Prawo publiczne to to, co odnosi się do organizacji państwa, a prawem prywatnym jest to, co odnosi się do prywatnych korzyści.
|
Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem.
|
|||
|
Prawo publiczne nie podlega zmianie prywatną umową.
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
|
|||
|
Postanowienia prywatne nie uchylają prawa publicznego
|
Privatorum conventio iuri publico non derogat.
|
|||
|
Prawo do pobierania pożytków.
|
Ius fruendi.
|
|||
|
Prawo do bronienia się/ strzeżenia.
|
Ius cavendi.
|
|||
|
Prawo do karania.
|
Ius coercendi.
|
|||
|
Prawo do apelacji/ odwołania się od decyzji sądu.
|
Ius appellationis.
|
|||
|
Prawo do zaskarżenia ws. karnych.
|
Ius provocationis.
|
|||
|
Prawo do zaskarżenia ws. cywilnych.
|
Ius avocandi.
|
|||
|
Prawo do wykonania kary śmierci.
|
Ius gladii.
|
|||
|
Prawo do posiadania.
|
Ius possidendi.
|
|||
|
Prawo do dysponowania.
|
Ius disponendi.
|
|||
|
Prawo do nabycia.
|
Ius acquisitum.
|
|||
|
Nie ma przestępstwa bez kary.
|
Nullum crimen sine poena.
|
|||
|
Nie ma przestępstwa bez ustawy.
|
Nullum crimen sine lege.
|
|||
|
Nie ma kary bez ustawy.
|
Nulla poena sine lege.
|
|||
|
Sędziowie strażnikami wyborów.
|
Iudices electionis custodes.
|
|||
|
Skarb państwa się nie wstydzi.
|
Fiscus non erubescit.
|
|||
|
Znajomość ustaw nie polega na tym, aby trzymać się jej słów, lecz trzymać się jej siły, mocy (oddawać jej ducha).
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem.
|
|||
|
Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem.
|
Lex iniusta non ex lex.
|
|||
|
Wszelkie prawo ustanowione jest z uwagi na człowieka.
|
Hominium causa omne ius constitutum sit.
|
|||
|
Dziecko jest traktowane jak urodzone, jeśli chodzi o jego korzyść
|
Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur.
|
|||
|
Prawo dotyczące osób.
|
Ius quod ad personas pertinet.
|
|||
|
Małżeństwo.
|
Martimonium.
|
|||
|
Nikt nie może postępować wbrew zaufaniu, które sam wytworzył.
|
Venire contra factum proprium nemini licet.
|
|||
|
Powinieneś przestrzegać prawa, które sam ustaliłeś.
|
Tu patere legem quam fecisti.
|
|||
|
Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić.
|
Dolo facit qui petit quo redditurus est.
|
|||
|
Warunek, zdarzenie przyszłe i niepewne.
|
Conditio/condicio.
|
|||
|
Umowa rodząca skutki prawne.
|
Contractus.
|
|||
|
Porozumienie.
|
Pactum.
|
|||
|
Termin.
|
Dies.
|
|||
|
Termin od.
|
Dies a quo.
|
|||
|
Termin do.
|
Dies ad quem.
|
|||
|
Warunek wywołuje skutek od momentu dokonania czynności.
|
Condicio existens ad initium negotii retrotrahitur.
|
|||
|
Wszystkie umowy są rozumiane z uwagi na okoliczności, w których zostały zawarte.
|
Rebus sic stanibus omnis contractus intellegitur.
|
|||
|
Nikt nie będzie wysłuchany, gdy powołuje się na własną niegodziwość.
|
Turpitudinem suam allegans nemo audiatur.
|
|||
|
Zatwierdzenie jest traktowane na równi ze zleceniem.
|
Ratihabatio mandato compatur.
|
|||
|
Nieważne postanowienia nie szkodzą postanowieniom ważnym.
|
Utile per inutile non vitiatur.
|
|||
|
To, co od początku było wadliwe, nie może być naprawione przez upływ czasu.
|
Quod ab initio vitosum est, non potest tractu temporis convalescere.
|
|||
|
Umów należy dotrzymywać.
|
Pacta sunt servanda.
|
|||
|
Ex tunc.
|
Od momentu dokonania warunku.
|
|||
|
Ex nunc.
|
Od momentu zaistnienia warunku.
|
|||
|
Elementy treści umowy, które zostały wprowadzone przez strony i powiązały skutki prawne tej umowy.
|
Accidentalia contractus- accidentalia negotii.
|
|||
|
To co jasne, nie wymaga interpretacji.
|
Clara non sunt interpretanda.
|
|||
|
W przypadku wątpliwości na niekorzyść tego, kto wywołał tę wątpliwość.
|
In dubio contra proferentem.
|
|||
|
Postanowienia umowne nietypowe rodzą wątpliwość.
|
Clausulae insolitae inducunt suspicionem.
|
|||
|
Służebność na służebności być nie może.
|
Servitus servitutis esse non potest.
|
|||
|
Skarga wydobywcza.
|
Rei vindicatio.
|
|||
|
Posiadacz w dobrej wierze nie musi płacić zużytych pożytków.
|
Bona fiedi possesor fructus consumptos suos facit.
|
|||
|
Zakładana jest dobra wiara posiadacza.
|
Bona fides praesumitur.
|
|||
|
Nikt nie może przekazać komuś więcej uprawnień niż sam ma.
|
Nemo plus iuris ad alium transerre potest quam ipse habet.
|
|||
|
Służebność należy wykonywać w sposób najmniej uciążliwy.
|
Servitus civiliter utendum est.
|
|||
|
Służebność nie może polegać na działaniu.
|
Servitus in faciendo consistere nequit.
|
|||
|
Czynność prawna ze skutkami za naszego życia.
|
Inter vivo.
|
|||
|
Czynność prawna ze skutkiem po naszej śmierci.
|
Mortis causa.
|
|||
|
Wskazanie spadkobierców w testamencie.
|
Ex testamento.
|
|||
|
Spadek.
|
Succesio/ hereditas.
|
|||
|
Wskazanie spadkobiercy w ustawie.
|
Ab intestato.
|
|||
|
Wola spadkobiercy jest ważna do chwili jego śmierci (może zmienić swoją wolę).
|
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum.
|
|||
|
Ma zastosowanie najnowsze oświadczenie woli.
|
Novissima voluntas servatur.
|
|||
|
Na korzyść utrzymania testamentu w mocy.
|
Favor testamenti.
|
|||
|
Więcej powiedziano niż napisano.
|
Plus nuncupatum, minus scriptum.
|
|||
|
Skarga, która zostanie raz skonsumowana, nie może być ożywiona.
|
Actio semel extinca non reviviscit.
|
|||
|
Powód podąża za sądem oskarżonego.
|
Actor sequitur forum rei.
|
|||
|
Nikt nie jest zobowiązany do oskarżania samego siebie.
|
Nemo tenetur seipsum accusare.
|
|||
|
Sędzia podejrzany.
|
Iudex suspectus.
|
|||
|
Sędzia niezdolny do orzekania.
|
Iudex inhabilis.
|
|||
|
W przypadku wątpliwości orzeka się na korzyść oskarżonego.
|
In dubio pro reo.
|
|||
|
Zmiana na gorsze sędziemu w apelacji nie jest możliwa.
|
Reformatio in peius iudici apellatio non licet.
|
|||
|
Sąd zna prawo.
|
Iura novit curia.
|
|||
|
Nie powinno być dozwolone powodowi to, czego nie wolno pozwanemu.
|
Non debet actori licere quod reo non permittur.
|
|||
|
Niech będzie wysłuchana druga strona.
|
Audiatur et altera pars.
|
|||
|
Odwołanie się do staranności sprawcy szkody (nie było złego zamiaru w działaniu, które spowodowało szkodę).
|
Culpa levis in cocreto.
|
|||
|
Niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca (jak powinno być).
|
Culpa levis in abstracto.
|
|||
|
Niedochowanie staranności w nadzorowaniu.
|
Culpa levis in custodiendo.
|
|||
|
Przekazany.
|
Assignatus.
|
|||
|
Złodziej znajduje się w zwłoce.
|
Fur semper moram facere videtur.
|
|||
|
Odbiorca/przyjmujący.
|
Accipiens.
|
|||
|
Przekazujący.
|
Autor.
|
|||
|
Zły zamiar bezpośredni.
|
Dolus directus.
|
|||
|
Zły zamiar ewentualny.
|
Dolus eventualis.
|
|||
|
Małżeństwo wywołujące skutki prawne.
|
Matrimonium legitum.
|
|||
|
Małżeństwo mniemane, nieważne.
|
Matrimonium putativum.
|
|||
|
Nie domniemywa się małżeństwa.
|
Matrimonium non preasemitur.
|
|||
|
Prawo naturalne jest tym, czego natura nauczyła wszystkie stworzenia żywe, skąd pochodzi związek mężczyzny i kobiety, który nazywamy małżeństwem.
|
Ius naturale est quod natura omnia animalia docuit, hinc descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus.
|
|||
|
Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.
|
Pater est quem nuptiae demonstrat.
|
|||
|
Macierzyństwa nie trzeba dowodzić.
|
Mater semper certa est.
|
|||
|
Prawo działa wstecz, gdy służy łagodzeniu.
|
Lex retro agit in mitius.
|
|||
|
Jeżeli odpada przyczyna ustawy, ustawa przestaje obowiązywać.
|
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex.
|
|||
|
Prawo późniejsze uchyla wcześniejsze.
|
Lex posteriori derogat priori.
|
|||
|
Ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej.
|
Lex posteriori generale non derogat legis priori speciali.
|
|||
