polski oświecenie

nazwa

pozytywizm

pochodzenie

Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej” Augusta Comte’a

znaczenia

realny, pożyteczny, pewny, ścisły (treściowy, konkretny), przeciwieństwo negatywnego

ramy czasowe

1864 (klęska powstania styczniowego) – ok. 1890

tło historyczne

a) Uwłaszczenie chłopów b) Zakaz kupna ziemi c) Wycofanie języka polskiego ze szkół

e) Program polskich pozytywistów:

praca u podstw, praca organiczna, emancypacja kobiet, asymilacja żydów, rozwój handlu i przemysłu, scjentyzm, filantropia

praca u podstaw

stworzenie możliwości życia jednostkom wykluczonym

praca organiczna (organicyzm)

naród to jeden organizm, więc musi współpracować, bo jeśli chodź jedna jego część jest upośledzona, to cały organizm jest chory

emancypacja kobiet

walka o nadanie kobietom praw obywatelskich, by stały się osobami w sensie prawnym

asymilacja żydów

tworzenie im przestrzeni do życia

scjentyzm

kult nauki, narodziny inteligencji

filantropia

pomoc charytatywna

mowa ezotopowa

mówinie nie wprost (Maria Konopnicka "Wolny najmita")

august comte

„Kurs filozofii pozytywnej”, przedstawił założenia epoki

John Stuart Mill

utylitaryzm (pożyteczne jest dobre)

Herbert Spencer

ewolucjonizm (każde społeczeństwo ewoluuje)

Hipolit Taine

historyk sztuki, zajął się analizą faktów społecznych interpretując je psychologicznie i społecznie

Karol Darwin

przyrodnik, jego odkrycia miały znaczący wpływ na światopogląd epoki (naturalizm)

determinizm

ludzie są warunkowani przez moment dziejowy, środowisko, cechy dziedziczne itp.

filozofowie

august comte, john stuart mill, herbert spencer, hipolit taine, karol darwin

postęp cywilizacyjny

stetoskop, fotografia, żarówka, telefon

Architektura

synkretyzm (łączy różne elementy), powstaja style neo-

sztuki plastyczne

 Pejzaż (nadmorski)  Realizm  Nurt naturalistyczny (autor staje w pozycji badacza)  Malarstwo historyczne (Matejko, Rodakowski, Chełmiński)  Sztuka francuska (Courbet)

teatr

 Problematyka historyczna  Problematyka mieszczańska (wątki rodzinne)  Michał Bałucki, Józef Bliziński, Gabriela zapolska  Teatr Wielki i Teatr Rozmaitości w Warszawie, Teatr Krakowski i Lwowski

literatura realizm

• Prezentowanie codzienności • Autor zachowuje obiektywizm • Indywidualizuje portrety i język bohaterów

literatura naturalizm

• Tematy tabu • Może pojawić się język kolokwialny i elementy wulgarne • Bohaterowie z tzw. Marginesu społecznego lub osoby, których skryte życie jest ujawniane

gatunki literackie

• Nowele • Opowiadania • Szkice • Powiesci