polski biblia

biblia jest:

+archetyp +ponadczasowa +topos +wiele motywów

ST

pisany od 13 w do narodzin Chrystusa zapisy poprzedziła wielowiekowa tradycja ustna 19 w

NT

pisany od 70 r n e do 80, Jezus naucza jedynie trzy lata, najstarsza to ewangiela SW Marka

ST

Hebrajski, Aramejski, Grecki

NT

grecki

Pierwsze tłumaczenie

Septuaginta tradycja mówi że 70 tłumaczy przetłumaczyło ją w 70 dni na język grecki

Pierwsze tłumaczenie na łacinę

Wulgatar- pospolita 4-5 w

nie doskonałe tłumaczenie na język polski

Biblia Królowej Zofii 15 wiek

doskonałe tłumaczenie na polski

Biblia Jakuba Wujka 1593

Tłumaczenie protestanckie

1663r

Biblia Tysiąclecia

ciągle trwa

Biblia

książka, księga gr biblion

Testament

przymierze łc. testamentum

Verset

graficzne wyodrębnianie odcinku tekstu

Kanon

wzór, reguła księgi które zostały napisane pod wezwaniem ducha Świętego i weszły w skład pisma Świętego

Egzegeta

znawca pisma świętego

Egzegeza

nauka o bibli

Księga Hioba

powstała około 5 w p n e, koncentruje się wokół problemu cierpienia i Bożej sprawiedliwości, odwiedzają go jego przyjaciele Elifasz, bildad i sofar oraz jego żona dużą część tej bibli wypełnia dyskusja bohatera z jego przyajciółmi

Księga Koheleta

księga mądrościowa, powstała ok 3 w p n e, Kohelet to nie imię własne określa osobę przemawiającą na żebraniu, gr. kohelet-Eklezjastes

motywy w księdze koheleta

vanitas-marnosc, przemijanie, ulotność rzeczy materialnym i lidzkiego życia

marność nad marnościami wsyztsko marność

vanitas, vanitatum et omma vanitas

symbole kohelet

czaszka, klepsydra, księga, świecie, ścięte kwiaty

pieśń nad pieśniami

księga mądrościowa, powstała ok 5 w p n e, autor jest nie znany, nawiązuje do popularnych na starozntnym bliskim wschodzie śpiewów weselnym

Przypowieści

NT opowiada Jezus, przypowieść inaczej alegoriA, utwor który trzeba interpretować na różnych płaszczyznach, nie jest ważne na dosłowną treść tylko jest to przykład uniwersalny

rodzaje przypowieści

właściwa, przykład łc. exemplum, alegoryczny obraz

psalmy

to utwory modlitewne wywodzące się z starożytnej poezji hebrajskiej ST, zbiór 150 pieśni, psałterz, między 11 a 3 w p n e, legenda głosi że pisał je król Dawid i jego syn Salomon

cechy psalmów

gatunek liryczny, charakter religijny, pisany podniosłym stylem, jest rytmiczny, posiada refren, zazwyczaj ma charakter mlodkitwy lub hymnu

Apokalipsa św. Jana

powstała w 1 w w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan, twórca to se Jan ewangelista, jedyna apokalipsa w NT, w ST istnieje takich kilka

Apokalipsa gatunek

tematem jest zazwyczaj pełna grozy wizja przyszłości, zwykle opowiada o końcu świata zazwyczaj ma skomplikowaną symbolikę i zawiera wiele elementów fantastycznych

symbole w apokalipsie

baranek-jezus Chrystus babilon-zepsuvie, miejsce gdzie panuje grzech niewiasta-matka boska, ale też kud boży wielka nierządnica -grzech smok-szatan