|
question |
réponse |
|
ubi societas, ibi ius commencer à apprendre
|
|
gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
|
|
|
ubi lex, ibi poena commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
lex retro non agit commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
dura lex, sed lex commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
novus rex, nova lex commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
inter arma silent leges commencer à apprendre
|
|
w czasie wojny milczą prawa
|
|
|
|
silent leges inter arma commencer à apprendre
|
|
w czasie wojny milczą prawa
|
|
|
|
ignorantia iuris nocet commencer à apprendre
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
ignorantia facti non nocet commencer à apprendre
|
|
nieznajomość stanu faktycznego nie szkodzi
|
|
|
|
necessitas frangit legem commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
necessitas non habet legem commencer à apprendre
|
|
Konieczność nie zna prawa
|
|
|
|
necessitas non tollit ius, sed suspendit commencer à apprendre
|
|
konieczność nie uchyla prawa, lecz (tylko je) zawiesza
|
|
|
|
nullum crimen sine lege commencer à apprendre
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy
|
|
|
|
nullum crimen sine culpa commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
nulla poena sine lege commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
privatorum conventio iuri publico non derogat commencer à apprendre
|
|
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
|
|
|
|
quid leges sine moribus? commencer à apprendre
|
|
czym są prawa bez (dobrych) zwyczajów/
|
|
|
|
Legum ministri magistratus, legum interpretes iudices commencer à apprendre
|
|
Urzędnicy są sługami prawa, sędziowie jego interpretatorami
|
|
|
|
lex specialis derogat legi generali commencer à apprendre
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
|
|
|
|
lex posterior derogat legi priori (anteriori) commencer à apprendre
|
|
przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy
|
|
|
|
lex superior derogat legi inferiori commencer à apprendre
|
|
ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi
|
|
|
|
lex posterior generalis non derogat legi priori (anteriori) speciali commencer à apprendre
|
|
ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej
|
|
|
|
leges salutem civitatis, saluti singulorum anteponunt commencer à apprendre
|
|
ustawy przedkładają dobro państwa nad dobro jednostki
|
|
|
|
leges omnium salutem singulorum, saluti anteponunt commencer à apprendre
|
|
ustawy przedkładają dobro wszystkich nad dobro jednostki
|
|
|
|
consuetudo pro lege servatur commencer à apprendre
|
|
zwyczaj jest przestrzegany jako prawo
|
|
|
|
dormiunt aliquando leges, nunquam moriuntur commencer à apprendre
|
|
ustawy czasami śpią, nigdy nie umierają
|
|
|
|
fatetur facinus, qui iudicium fugit commencer à apprendre
|
|
przyznaje się do przestępstwa, ten kto ucieka przed sądem
|
|
|
|
lex iubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria commencer à apprendre
|
|
ustawa nakazuje to, co należy czynić i zakazuje rzeczy przeciwnych
|
|
|
|
da mihi fatum, dabo tibi ius commencer à apprendre
|
|
daj mi fakt, a ja dam tobie prawo
|
|
|
|
lege non distinguente nec nostrum est distinguere commencer à apprendre
|
|
gdy ustawa nie rozróżnia i naszą rzeczą jest nie rozróżniać
|
|
|
|
prior tempore, potior iure commencer à apprendre
|
|
pierwszy w czasie, lepszy w prawie
|
|
|
|
salus rei publice suprema lex (esto) commencer à apprendre
|
|
dobro państwa niech będzie najwyższym prawem
|
|
|
|
nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet commencer à apprendre
|
|
nikt nie może przenieść na innego człowieka więcej prawa niż sam ma
|
|
|
|
facta probantur, iura novit curia commencer à apprendre
|
|
fakty są udowadnianie, sąd zna prawa
|
|
|
|
summum ius summa iniuria commencer à apprendre
|
|
najwyższe prawo największą krzywdą (niesprawiedliwością)
|
|
|
|
cessante ratione legis, cessat el lex ipsa commencer à apprendre
|
|
gdy ustaje przyczyna wydania ustawy, traci moc również sama ustawa
|
|
|
|
lex non obligat, nisi promulgata commencer à apprendre
|
|
ustawa nie obowiązuje, jeśli nie została ogłoszona
|
|
|
|
ius civile vigilantibus scriptum est commencer à apprendre
|
|
prawo cywilne zostało napisane dla czuwających (sumiennych)
|
|
|
|
fraus est fraudem celare commencer à apprendre
|
|
jest oszustwem ukrywanie oszustwa
|
|
|
|
omnis definitio in iure civile periculosa est: parum est enim, ut non subverti potest commencer à apprendre
|
|
wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna: mało jest bowiem takich, które nie mogłyby być obalone
|
|
|