Oblicza geografii 1 zakres podstawowy, V. Litosfera. Procesy wewnętrzne

W budowie wnętrza Ziemi wyróżnia się trzy główne warstwy:

jądro Ziemi (jądro wewnętrzne i jądro zewnętrzne), płaszcz Ziemi (płaszcz dolny i płaszcz górny) oraz skorupę ziemską.

Litosferę tworzy...

skorupa ziemska wraz z zewnętrzną częścią płaszcza górnego.

minerały

pierwiastki lub związki chemiczne, które powstają w przyrodzie w naturalny sposób.

Ze względu na genezę wyróżnia się trzy grupy skał:

magmowe (głębinowe, np. granit, i wylewne, np. bazalt), osadowe (okruchowe, np. piasek, chemiczne, np. sól kamienna, i organiczne, np. wapienie), metamorficzne (przeobrażone, np. gnejs, marmur).

Wiele skał (np. węgiel kamienny) to...

surowce mineralne o dużym znaczeniu gospodarczym.

Litosfera jest podzielona na...

płyty, które znajdują się w nieustannym ruchu. Ten ruch jest powodowany przez gorącą magmę, która przemieszcza się w płaszczu Ziemi pod wpływem prądów konwekcyjnych.

obszary ryftowe

dochodzi na nich do rozsuwania się płyt litosfery. Powstają wówczas nowe fragmenty dna oceanicznego, np. grzbiety śródoceaniczne.

subdukcja

zachodzi ona w miejscach, w których płyta oceaniczna podsuwa się pod płytę kontynentalną. W wyniku tego procesu na lądach powstają łańcuchy górskie, a w dnach oceanicznych - głębokie rowy oceaniczne.

procesy wewnętrzne

mają one swoje źródło we wnętrzu Ziemi. Zalicza się do nich: trzęsienia ziemi, wulkanizm, plutonizm, ruchy górotwórcze i ruchy epejrogeniczne.

Ruchy górotwórcze (orogenezy)

obejmują one wiele procesów związanych z fałdowaniem i wypiętrzaniem warstw skalnych. W ich wyniku powstają góry.

Góry, w zależności od sposobu ich powstania, można podzielić na:

góry fałdowe, góry zrębowe, góry wulkaniczne

Ruchy epejrogeniczne

długotrwałe pionowe ruchy skorupy ziemskiej.

Plutonizm

procesy związane z powstawaniem, gromadzeniem się, przemieszczaniem i krystalizacją magmy znajdującej się pod powierzchnią ziemi. W ich wyniku powstają intruzje.

Trzęsienia ziemi

drgania skorupy ziemskiej wywoływane nagłym przesuwaniem się ogromnych mas skalnych.

góry wulkaniczne

góry powstałe na skutek wypływu lawy oraz wydostawania się innych materiałów na powierzchnię Ziemi.

góry zrębowe

góry powstałe w wyniku wypiętrzania warstw skalnych wzdłuż uskoków

góry fałdowe

góry utworzone w wyniku fałdowania warstw skalnych

skała

skupisko minerałów