Nowożytność V: Europa Kontratakuje

opanowanie portu Azow przez Rosję

1696r. Port zdobyty od Turcji nad morzem Czarnym

reformy Piotra I

zmiana obyczajów(golenie bród), organizacja dworu na wzór francuski, reformy kalendarza i alfabetu(grażdanka), wprowadzenie Senatu Rządzącego i 9 kolegiów, podział państwa na gubernie, utworzenie tabeli rang(hierarchia urzędów), podatek pogłówny

reformy Piotr I cz2

obowiązkowa służba wojskowa dla szlachty, przymus edukacyjny dla chłopców, stworzenie korpusów kadetów(szkoły dla młodzieży z szkoleniami wojskowymi), budowa nowej stolicy-Petersburga

przyjęcie tytułu imperatora Wrzechrosji

1721r. Przez Piotra I

wielka wojna północna

1700/1721r. ropoczeta atakiem Augusta II na inflanty. Wygrana Szwecji w bitwie pod Narwą

bitwa pod Połtawą

1709r. Wielka porażka armii Karola XII i ucieczka do Turcji, ostatecznie wojna wygrana przez Rosję

Pokój w Nystad

1721r. Rosja zdobywa Estonię, Ingrię i Inflanty, Prusy zdobywają część Pomorza

władcy polski za czasów panowania Sasów

August II Mocny 1697/1706-1709/1733 Stanisław Leszczyński 1704/1709-1733/36 August III Sas 1733/63

Elekcja w 1697r.

kandydaci-książę Ludwik Conti(kandydat francuski), Jakub Sobieski(syn byłego króla) Fryderyk August Wettin(elektor saski)-wybrano Contiego, lecz część zgromadzonych ogłosiło królem elektora-przeszedł on na katolicyzm i został koronowany w Krakowie-

bitwa pod Kliszowem

1702r. wygrana Szwedów, duże zniszczenia w RP, zdobycie Krakowa

detronizacja Augusta II

1704r. w Warszawie zawiązała się konfederacja w która zdetronizowała króla, Wybuch wojny domowej. Nowym królem Stanisław Leszczyński. Abdykacja Augusta w 1706r.

konfederacja Tarnogrodzka

1715r. sprzeciwianie Sie wzmocnianiu władzy królewskiej i obecność wojsk saskich w RP.

Sejm niemy

1717r. Car jako Mediator. Ustalono że władca mógł podejmować decyzje tylko w RP (musiał być minimum 9 miesięcy), ograniczenie wpływów saskich-została tylko gwardia przyboczna, zmniejszenie uprawnień hetmanów i sejmików, liczebność wojska RP do 24 tys.

stronnictwa polityczne za panowania Augusta II

Familia(na czele Czartoryscy)-dążyli do reformy ustroju, Republikanci(na czele Potoccy) przeciwni wzmocnienia władzy

wojna o sukcesję polską

1733/35 Leszczyńskiego poparła Francja, a Augusta III Rosja. Walki głównie na zachodzie. Leszczyński pokonany, uciekła do lataryngii gdzie panował do końca życia.

Sejm pacyfikacyjny

1736r. August III uznany za jedynego legalnego władcę Polski-za panowania Augusta III zerwano wszytskie inne sejmy

traktaty polityczne propagujące reformy w I RP

Głos wolny wolność ubezpieczający(Stanisław Leszczyński), O skuteczności rad sposobie(Stanisław Konarski)

założenie Collegium Nobilium

1740r. szkoła średnia założona przez Stanisława Konarskiego odpowiadająca standardom oświecenia-nauka języków nowożytnych, matematyki i przyrodzie

biblioteka Załuskich

w Warszawie jedna z pierwszych bibliotek w Europie

oświecenie

od XVII do początku XIXw. oświecenie znaczy "wiek świateł" lub "wiek rozumu". Wzrost znaczenia mieszczaństwo, rozwój racjonalizmu, a dominacja emipiryzmu w nauce

John Locke

angielski filozof, twórca teorii rządów demokratycznych. Dopuszczał obalenia władzy, jeśli władza się nie wywiązuje

deizm/ateizm

deizm-bóg stworzył świat, ale ma wyjebane/ateizm-zaprzeczenie istnieniu Boga

liberalizm

ideologią stawiająca najwyżej wolność jednostki. Ludzie są z natury wolni i równi. Krytyka absolutyzmu

umowa społeczna

porozumienie zawarte między społeczeństwem a rządzącymi, uprawnianijace władców do rządzenia

Karol Monetskiusz

przeciwnik absolutyzmu, państwo ma gwarantować prawa naturalne(wolność i własność), podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą

Wolter

krytyka nadużyć władzy, propagator tolerancji religijnej, wolność słowa, popierał absolutyzm oświecony

Immanuel Kant

połączenie empiriznu i racjonalizmu, człowiek może poznawać i za pomocą rozumu jaki zmysłów, filozof krytyczny(poddawanie krytyce wszytskich twierdzeń i rozumu)

Chłop co objaśnił spalanie i oddychanie oraz typ co sklasyfikował zwierzęta

Antoime'a Lavoisiera, Karol Linneusz

zabytki klasycystyczne

Panteon w Paryżu, Brama Brandenburska, Biały Dom, Kapitol

sentymentalizm

nowy kierunek Pisarstwa, nacisk na uczuciowość człowieka i propagowanie powrotu do natury

muzykanci oświecenia

Joseph Haydn, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwik van Beethoven

cechy absolutyzmu oświeconego

Ja czele władca oświecony(mądry), modernizacja, rozwój administracji, tolerancja religijna i szkolnictwo, niepodzielna władza, umowa społeczna

koronacja na króla Prus

1701 Fryderyk I następca Fryderyka Wilhelma za pomoc Leopoldowi I. Zdobycie nowych nabytków terytorialnych, kontrola nad ujscie Odry

polityka Fryderyka Wilhelma I

rozwój armii, rozwój administracja, małe państwo a 80 tys. armia

Fryderyk II

"król filozof" walczył o Śląsk, uczestniczył w rozbiorach, stworzył system ministerstw, przeprowadził reformę sądownictwa, reforma szkolnictwa, tolerancja religijna i laicyzacja państwa, rozwój gospodarczy

sankcja pragmatyczna

1713r. Karol VI (władca Austrii) akt dopuszczający dziedzictwo w Lini żeńskiej, włączył Czechy, Węgry i Austrię w jedno państwo. W 1740 przejcie władzy przez Marię Teresę

reformy Marii Teresy i Józefa II

centralizacja władzy, nowy system administracyjny, oddzielenie sądownictwa od administracji lokalnej i zmiany w kodeksie karnym, unowocześnienie gospodarki, zniesienie poddaństwa i pańszczyzny, tajna policja

jozefinizm

Akt podporzadtujacy kościół państwu, zmniejszenie ilości księży, w 1781r. patent tolerancyjny, swoboda wyznaniowa

reformy Katarzyny Wielkiej w Rosji

podział władzy na wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą, sekularyzacja majątków kościelnych, bezplatne szkolnictwo w miastach, podbój nowych terenów

przebieg wojny o sukcesję hiszpańską i skutki

1701/1714 wojna głównie w Rzeszy, Francja w kryzysie, Anglią podpisuje pokój w 1713r. a Austria w 1714r. Filip V Burbon zachowuje tron Hiszpanii za oddanie Belogii Habsubrgom

wojna o sukcesję polską przebiek i skutki

1733/1735 walki i w RP i w Niemczech, w RP pokonanie stronników Leszczyńskiego ale Francuzi biją austryjaków, Ostatecznie Hiszpania zdobywa Neapol i Sycylię a Francja Lotaryngię, gdzie księciem jest Leszczyński, ale tron idzie do Augusta III

wojna o sukcesję austriacką

1740/48 władcy bawarii i saksonii chcą tronu Austrii że wsparciem Prus, Francji i Hiszpanii, początek wojen saskich, Austryjacy radzą sobie z resztą. Pokój w Akwizgranie

wojny śląskie

I wojna Śląska 1740/1742, Prusy dostają większość Śląska(pokój w Wrocławiu). II wojna Śląska 1744/45 Prusy i zachowują Śląsk (pokój w Dreźnie)

wojna siedmioletnia data i początek

1756/63 odwrócone przemierzę(Anglia wspiera Prusy, a Austria Francję) Na początku prusacy wygrywają. 1757r Rosja wspiera Austrię i zajmuje Prusy Książece, w

reszta wojny siedmioletniej

1759r. bitwa pod Kunowcami(Rosja i Austria rozbija Prusaków) oraz bitwa pod Quebeckiem(Anglia zajmuje Kanadę) 1762r. Cud domu brandenburskiego(w Rosji władze przejmuje Piotr III i odwołuje armię), z wojny wycofuje się Francja, koniec działań wojennych

skutki wojny siedmioletniej

Na początku pokój między Francją, Anglią i Hiszpanią (1763), Anglicy zdobywają Kanadę Florydę, miasta w Indiach i wyspy karaibskie) potem traktat w Hubertusburgu-Maria Teresa zrzeka się praw do Śląska, a Prusy popierają Józefa II o koronę cesarstwa