norge før og nå

 0    174 fiche    joannawernik
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question réponse
szczególny
commencer à apprendre
særegne
popularny artysta
commencer à apprendre
en populær entertainer
Børretzen zadebiutował jako pisarz w 1959 roku,
commencer à apprendre
Børretzen debuterte som forfatter i 1959,
napisał szereg książek dla dzieci i dorosłych.
commencer à apprendre
har skrevet en rekke bøker for barn og voksne.
Ten fragment pochodzi z książki
commencer à apprendre
Dette utdraget er hentet fra boka
Książka została nakręcona w 2000 roku: Kiedy spotkałem Jezusa... z procą
commencer à apprendre
Boka ble filmatisert i 2000: Da jeg traff Jesus ... med sprettert
mój świat z dzieciństwa
commencer à apprendre
min barndoms verden
Myślałem, że świat składa się z mojego świata
commencer à apprendre
trodde jeg at Verden bestod av min verden
kartki świąteczne
commencer à apprendre
julekort
lotnik
commencer à apprendre
flyveren
Świat był bardzo duży
commencer à apprendre
Verden var meget stor
Świat z czasem się zmniejszył
commencer à apprendre
Verden er jo blitt mindre etter hvert
nieskończenie duże
commencer à apprendre
uendelig stor
próba
commencer à apprendre
forsøke
ze strony matki
commencer à apprendre
på morssiden
nigdy nie widziałem Murzyna
commencer à apprendre
hadde aldri sett en neger
Był Murzynem i zamordował cztery osoby w Wisconsin i został stracony w St. Quentin w 1921 roku
commencer à apprendre
Han var neger og myrdet fire mennesker i Wisconsin og ble henrettet i St. Quentin i 1921
parowiec opalany drewnem
commencer à apprendre
vedfyrt dampbåt
Stamtąd pojechała pociągiem do Flekkefjord, gdzie spędziła noc z inną siostrą, która była żoną poczmistrza.
commencer à apprendre
Derfra reiste hun med tog til Flekkefjord, hvor hun overnattet hos en annen søster som var gift med postmesteren
Trzeciego dnia wybrała nadmorską trasę
commencer à apprendre
Tredje dagen tok hun kystruta
I jak powiedziałem wcześniej, przyjechała na Boże Narodzenie i, o ile pamiętam, została z nami o godz
commencer à apprendre
Og som jeg har fortalt før, så kom hun en jul på besøk, og såvidt jeg husker, ble hun hos oss på
Kiedy przybyła, najpierw przeszła na nogach trzydzieści mil od Oslo. Tam spędziła noc ze swoją siostrą, która tam mieszkała
commencer à apprendre
. Da hun kom, hadde hun først gått, på sine bein, tre mil fra oslo. Der overnattet hun hos sin søster, som bodde der
i prawdopodobnie nigdy nie widziałem Szweda
commencer à apprendre
og sannsynligvis aldri sett en svenske
Jørn, został dźgnięty nożem przez Szweda w barze w Detroit w 1918 roku.
commencer à apprendre
Jørn, ble stukket med kniv av en svenske på en bar i Detroit i 1918.
był dość mały wzrost
commencer à apprendre
var ganske liten av vekst
pani w czarnej sukience do kostek z guzikami na całej długości
commencer à apprendre
dame i svart fotsid kjole med knapper hele veien
Wyglądała egzotycznie, chociaż wtedy tak nie sądziłem.
commencer à apprendre
Hun så eksotisk ut, selv om jeg ikke syntes det den gangen.
Egzotyczny jak tubylec.
commencer à apprendre
Eksotisk som en innfødt.
Usmażyła plastry ryżu i powiedziała: „Teraz muszą być ucztowane, laleczki i jeść nasycone.
commencer à apprendre
Hun stekte rislapper og sa: «No må de vera gilde, bodn, og ete dokke mette.
Babcia wiedziała, że Murzyni zabijają ludzi w Ameryce, że Szwedzi pchają nożem i że mieszkańcy Oslo są szczęśliwi
commencer à apprendre
bestemor visste altså at negre drepte folk i Amerika, at svensker stakk med kniv og at oslofolk var gærne
Dodatkowo
commencer à apprendre
Dertil
nie lubiła katolików, Niemców, Żydów i obcokrajowców
commencer à apprendre
mislikte hun katolikker, tyskere, jøder og utlendinger
Uważała ich za niechrześcijańskich (była głęboko wierząca), niemoralnych, niewiarygodnych, a zatem chętnych.
commencer à apprendre
Hun regnet dem som ukristelige (hun var sterkt troende), umoralske, upålitelige og, altså, gærne
W dodatku uzależnieni od picia, bo po co chodzili do tego baru w Detroit
commencer à apprendre
Dertil henfalne til drikk, for hva skulle de ellers på den baren i Detroit
Bała się mieszkańców Stavanger, mojej babci, kiedy żyła
commencer à apprendre
Hun var redd for stavangerfolk, min mormor, mens hun levde
mały
commencer à apprendre
vesle
Widziała Świętego Mikołaja kilka razy w wieczornych ciemnościach za szybą w kuchni.
commencer à apprendre
Hun hadde sett nissen flere ganger i kveldsmørket utenfor kjøkkenglaset.
Imigracja
commencer à apprendre
Innvandring
emigracja
commencer à apprendre
utvandring
W lipcu 1825 r. Łódź „Restauration” opuściła Stavanger z 52 osobami na pokładzie
commencer à apprendre
juli 1825 reiste båten «Restauration» fra Stavanger med 52 personer om bord
Był to początek szerokiej emigracji z Norwegii do Ameryki
commencer à apprendre
Dette var starten på en omfattende utvandring fra Norge til Amerika
obszerny
commencer à apprendre
omfattende
W okresie od 1825 do 1915 wyemigrował w sumie prawie
commencer à apprendre
I perioden fra 1825 til 1915 utvandret til sammen nesten
Na tle ówczesnej liczby ludności Norwegia zajmowała drugie miejsce pod względem emigracji z Europy do Ameryki.
commencer à apprendre
Sammenliknet med folketallet i landet på den tiden var Norge på andreplass i utvandring fra Europa til Amerika.
W porównaniu do
commencer à apprendre
Sammenliknet med
populacja
commencer à apprendre
folketallet
Tylko Irlandia miała więcej migrantów w stosunku do liczby ludności
commencer à apprendre
Bare Irland hadde flereemigranter i forhold til folketall
w stosunku do
commencer à apprendre
i forhold til
więcej
commencer à apprendre
mer
Podróżowali szczególnie biedni ludzie
commencer à apprendre
Det var særlig fattige folk som reiste
ubogi
commencer à apprendre
fattige
biedni ludzie
commencer à apprendre
fattige folk
szczególnie
commencer à apprendre
saærlig
Populacja znacznie wzrosła
commencer à apprendre
Folketallet hadde økt mye
znacznie wzrosła
commencer à apprendre
økt mye
wzrosła
commencer à apprendre
økt
gospodarstwa były w wielu miejscach małe.
commencer à apprendre
gårdene var små mange steder.
Nie można ich było podzielić między dzieci
commencer à apprendre
De kunne ikke bli delt mellom barna
najstarszy przejął gospodarstwo
commencer à apprendre
den eldste overtok gården
Dlatego reszta rodzeństwa często nie miała z czego żyć
commencer à apprendre
Dermed sto resten av søsknene ofte uten noe å leve av
a zatem
commencer à apprendre
dermed
pozostał reszta
commencer à apprendre
sto resten
dokładny
commencer à apprendre
nøyaktig
rozważać
commencer à apprendre
å overveie; overveier
zapewniać
commencer à apprendre
å forsikre; forsikrer
zawierać
commencer à apprendre
å inneholde; inneholder
ilość
commencer à apprendre
en mengde
uniknąć
commencer à apprendre
unngå
świadomy
commencer à apprendre
bevisst
stał bez niczego do życia
commencer à apprendre
sto uten noe å leve av
natychmiast
commencer à apprendre
umiddelbart
wpłynąć
commencer à apprendre
påvirke
wymagać
commencer à apprendre
krever
chyba że rodzina była bogata
commencer à apprendre
med mindre familien var rik
chyba że
commencer à apprendre
med mindre
Wtedy mogliby zostać urzędnikami państwowymi
commencer à apprendre
Da kunne de bli embetsmenn
urzędnicy
commencer à apprendre
embets
rozwiązanie
commencer à apprendre
løsningen
W niektórych miejscach gminy płaciły również za bilet biednym.
commencer à apprendre
Noen steder betalte også kommunene billetten for de fattige.
gminy
commencer à apprendre
kummunene
wspierać ich w funduszu ubogich, ówczesnym urzędzie socjalnym
commencer à apprendre
forsørge dem på fattigkassen, den tidas sosialkontor
zaopiekować się
commencer à apprendre
å forsørge
na funduszu dla ubogich
commencer à apprendre
på fattigkassen
W tym samym czasie wielu wyemigrowało do Norwegii
commencer à apprendre
Samtidig innvandret mange til Norge
jednoczesny, równocześnie
commencer à apprendre
samtidig
Większość pracowała w rolnictwie, kopalniach lub rybołówstwie
commencer à apprendre
De fleste arbeidet med jordbruk, i gruver eller med fiske
kopalnie
commencer à apprendre
gruver
Niektórzy pracowali również jako robotnicy budowlani na kolei
commencer à apprendre
En del arbeidet også som anleggsarbeidere på jernbanen
kolej żelazna
commencer à apprendre
jernbanen
budowlańcy
commencer à apprendre
anleggsarbeidere
Ostatecznie w Norwegii powstało wiele kopalni.
commencer à apprendre
Etter hvert ble det laget mange gruver i Norge.
stopniowo, powoli
commencer à apprendre
etter hvert
Były to zwłaszcza kopalnie srebra i miedzi
commencer à apprendre
Det var særlig sølvgruver og kobbergruver
kopalnie srebra
commencer à apprendre
sølvgruver
kopalnie miedzi
commencer à apprendre
kobbergruver
Do pracy przyjeżdżało tu także wielu niemieckich imigrantów
commencer à apprendre
Hit kom det også mange tyske innvandrere for å arbeide
oto nadeszło
commencer à apprendre
hit kom det
Po 1915 roku emigracja do Ameryki spadła
commencer à apprendre
Etter 1915 avtok utvandringen til Amerika
spadła
commencer à apprendre
avtok
Ta emigracja była uwarunkowana finansowo i religijnie
commencer à apprendre
Denne utvandringen haddevært økonomisk og religiøst betinget
warunkowy
commencer à apprendre
betinget
religijnie
commencer à apprendre
religiøst
gospodarczy
commencer à apprendre
økonomisk
Emigranci podróżowali, aby spróbować stworzyć życie na wyższym poziomie niż to było możliwe w Norwegii
commencer à apprendre
Utvandrerne reiste for å prøve åskape et liv med bedre levestandard enn det som var mulig i Norge
co było możliwe w Norwegii
commencer à apprendre
som var mulig i Norge
tworzyć
commencer à apprendre
å skape
standard życia
commencer à apprendre
levestandard
W tym czasie w Ameryce panowała większa swoboda religijna niż w Europie
commencer à apprendre
På den tiden var det større grad av trosfrihet i Amerika enn i Europa
wolność religijna
commencer à apprendre
trosfrihet
Podczas II wojny światowej emigracja z Norwegii ponownie nabrała rozpędu
commencer à apprendre
Under andre verdenskrig tok utvandringen fra Norge seg opp igjen
Jednak większość z tych Norwegów wróciła do Norwegii po zakończeniu wojny w 1945 roku
commencer à apprendre
De fleste av disse nordmennene vendte imidlertid tilbake til Norge da krigen varslutt i 1945
wrócił jednak do
commencer à apprendre
vendte imidlertid tilbake til
jednak
commencer à apprendre
imidlertid
dlaczego ludzie odeszli
commencer à apprendre
hvorfor har folk dratt
Wielu tęskniło za domem i często wzywali z domu listy
commencer à apprendre
Mange lengtet hjem, og de etterlyste ofte brev hjemmefra
Drodzy Rodzice, o ich przemyśleniach związanych z podróżą do Ameryki:
commencer à apprendre
Kjære foreldre, om deres tanker om å reise til Amerika:
Radzę nie wychodzić z bezpiecznego domu w poszukiwaniu niebezpiecznego tutaj
commencer à apprendre
Jeg råder dere til ikke å forlate deres trygge hjem for å søke det usikre her
radzę ci
commencer à apprendre
Jeg råder dere til
zostawiać, opuszczać
commencer à apprendre
å forlate
nie jest zbyt szczęśliwy, że tu przyjechał, ponieważ nie dostał tego dokładnie tak, jak oczekiwał
commencer à apprendre
han er ikke særlig glad for at han har kommet hit siden han ikke akkurat har fått det slik som han ventet
"Tutaj" używane dla czasowników wyrażających ruch.
commencer à apprendre
hit
Inni starzy ludzie, którzy tu przybyli, również nie są zadowoleni z tego, co zrobili.
commencer à apprendre
Andre gamle folk som har kommet hit, er heller ikke glade over det de har gjort.
Kradzieże i morderstwa są na porządku dziennym, a wielu z nich trafia do więzienia
commencer à apprendre
Ran og mord er dagligdags, og mange havner i fengsel
i wielu kończy w więzieniu
commencer à apprendre
og mange havner i fengsel
kończy się w
commencer à apprendre
havner i
więzienie
commencer à apprendre
fengsel
rozbój
commencer à apprendre
ran
morderstwo
commencer à apprendre
mord
Ale ponieważ takie przypadki są rzadko lub nigdy nie są właściwie badane, moby często wyznaczają siebie na sędziów.
commencer à apprendre
Men siden slike saker sjelden eller aldri blir etterforsket ordentlig, utnevner ofte pøbelenseg selv til dommer
Ale ponieważ takie przypadki są rzadko lub nigdy właściwie badane
commencer à apprendre
Men siden slike saker sjelden eller aldri blir etterforsket ordentlig
rzadko lub nigdy
commencer à apprendre
sjelden eller aldri
jest badany
commencer à apprendre
blir etterforsket
prawidłowo
commencer à apprendre
ordentlig
często sam wyznacza mafię na sędziego
commencer à apprendre
utnevner ofte pøbelenseg selv til dommer
mianuje
commencer à apprendre
utnevner
tłum
commencer à apprendre
pøbelenseg
Tłum
commencer à apprendre
pøbelen
20, tak może 50, zamaskowani i uzbrojeni mężczyźni wpadają do ratusza, segregator i bez zbędnych ceregieli zabierają ze sobą więźnia lub jeńców
commencer à apprendre
20, ja kanskje 50, maskekledde og bevæpnede menn stormer bort til byens rådhus, bindervakten og tar uten videre fangen eller fangene med
Lubią przychodzić w nocy.
commencer à apprendre
De kommer gjerne om natten.
zamaskowani i uzbrojeni mężczyźni szturmują ratusz
commencer à apprendre
maskekledde og bevæpnede menn stormer bort til byens rådhus
zamaskowany
commencer à apprendre
maskekledde
uzbrojony
commencer à apprendre
bevæpnede
łatwo zabiera ze sobą więźnia lub więźniów
commencer à apprendre
tar uten videre fangen eller fangene med
wiąże strażnika
commencer à apprendre
binder vakten
więzień
commencer à apprendre
fangen
Odciągają ich, zarzucając pętlę więźniom na szyje
commencer à apprendre
De sleper dem av gårde, kaster en løkke om fangenes hals
zawiesza je na najbliższym drzewie, a następnie opuszcza, nie zatrzymując ich nikogo
commencer à apprendre
henger dem i nærmeste tre for deretter å dra igjen uten at noen stopper dem
Tak kochanie, mówię teraz to samo co wcześniej, że jestem szczęśliwy i dziękuję mojemu twórcy za przybycie tutaj!
commencer à apprendre
Ja kjære, jeg sier det samme nå som før at jeg er glad og takker min skaper for at jeg kom hit!
880 Bitwa pod Hafrsfjordem - Harald Hårfagre jednoczy Norwegię w jedno królestwo.
commencer à apprendre
880Slaget i Hafrsfjord – Harald Hårfagre samler Norge til ett rike.
1350 Czarna śmierć uderza w Norwegię i osłabia norweski aparat państwowy
commencer à apprendre
1350Svartedauden rammer Norge og svekker det norske statsapparatet
Krach na giełdzie nowojorskiej. Spowolnienie gospodarcze będzie miało duże znaczenie dla Norwegii
commencer à apprendre
Krakket på børsen i New York. Den økonomiske nedgangen får stor betydning for Norge
Wikingowie atakują klasztor w Lindisfarne, rozpoczyna się era Wikingów
commencer à apprendre
Vikinger angriper klosteret på Lindisfarne, vikingtiden starter
Norwegia będzie wolnym krajem. Monarchia została zachowana. Książę Karol Danii zostaje królem Norwegii Haakonem
commencer à apprendre
Norge blir et fritt land. Monarkiet opprettholdes. Prins Carl av Danmark blir Kong Haakon av Norge
1914–1918: I wojna światowa Norwegia jest neutralna, ale wielu norweskich marynarzy ginie w wojnie, ponieważ norweskie statki przewożą towary między walczącymi krajami.
commencer à apprendre
1914–1918: 1. verdenskrig. Norge er nøytralt, men mange norske sjøfolk blir drept i krigen fordi norske skip frakter varer mellom de krigførende landene.
Tak kochanie, mówię teraz to samo co wcześniej, że jestem szczęśliwy i dziękuję mojemu twórcy za przybycie tutaj
commencer à apprendre
Ja kjære, jeg sier det samme nå som før at jeg er glad og takker min skaper for at jeg kom hit
Bóg pobłogosławił moją pilność i gorliwość moich dzieci,
commencer à apprendre
Gud har velsignet både min og mine barns flid og strevsomhet,
tak abym teraz, nie daj Boże, ujrzeć przed sobą lepszą i łatwiejszą przyszłość
commencer à apprendre
slik at jeg nå, gud skje lov, kan se en bedre og lettere framtid i møte
Przyszłość, której nigdy nie miałem w Norwegii, bez względu na to, jak bardzo walczyłem i ciągnąłem
commencer à apprendre
En framtid som jeg aldri hadde fått i Norge, uansett hvor mye jeg slet og slepte
Ale nie tylko dla mnie
commencer à apprendre
Men ikke for meg alene
Przede wszystkim nie mogę się doczekać moich dzieci, ponieważ tutaj nie ma oznak przymusu ani obaw o dochody, o ile masz dobre zdrowie i pracę, a także trzeźwe i szczere zachowanie
commencer à apprendre
Aller mest gleder jeg meg for mine barn, for her finnes det ikke tegn til noen tvang eller inntektssorger, så sant man har god helse og arbeidskraft, og dessuten en edruelig og oppriktig vandel
wynagrodzenie
commencer à apprendre
hensyn
wyższe wynagrodzenie
commencer à apprendre
høyere lønn
W okresie poprzedzającym II wojnę światową politycy w Norwegii chcieli, aby kraj był neutralny również podczas II wojny światowej.
commencer à apprendre
I opptaktentil andre verdenskrig ønsket politikerne i Norge at landet skulle værenøytralt under andre verdenskrig også
Było jednak wielu Norwegów, którzy uciekli do Szwecji podczas wojny i pozostali tam w latach wojny.
commencer à apprendre
Imidlertid var det mange nordmenn som flyktet til Sverige under krigen, og som fikk opphold der i krigsårene.
Udało im się to między innymi dlatego, że norweski fort przybrzeżny zdołał zatopić niemiecki okręt wojenny „Blücher”, gdy płynął do fiordu Oslo.
commencer à apprendre
Det klarte de blant annet fordi et norsk kystfort greide å senke det tyske marineskipet «Blücher» da det var på vei inn Oslofjorden.
Na pokładzie „Blüchera” znajdowali się niemieccy żołnierze, którzy mieli wziąć udział w ataku na Norwegię.
commencer à apprendre
Om bord i «Blücher» var det tyske soldater som skulle delta i angrepet på Norge.
To opóźniło atak tak bardzo, że królowi i rządowi udało się dostać w bezpieczne miejsce.
commencer à apprendre
Dette forsinket angrepet så mye at kongen og regjeringen klarte å komme seg i sikkerhet.
Norwescy żołnierze przez jakiś czas walczyli z niemieckimi żołnierzami, ale w końcu musieli skapitulować.
commencer à apprendre
. Norske soldater kjempet mot de tyske soldatene en stund, men til slutt måtte de kapitulere.
W tym czasie Norwegia miała nowy rząd, na którego czele stał norweski nazista Vidkun Quisling
commencer à apprendre
Da hadde Norge fått en ny regjering ledet av den norske nazisten Vidkun Quisling
On i jego partia, Nasjonal Samling, dokonali zamachu stanu tego samego dnia, w którym zaatakowano Norwegię.
commencer à apprendre
Han og partiet hans, Nasjonal Samling, gjorde statskupp samme dag som Norge ble angrepet.
Niemieckie siły okupacyjne mocno stłumiły wszelki opór
commencer à apprendre
. Den tyske okkupasjonsmakten slo hardt ned på all motstand
Na początku norwescy bojownicy woleli prowadzić tajne audycje radiowe, gazety i tym podobne, ale w końcu udało im się również zorganizować operacje wojskowe.
commencer à apprendre
I starten drev norske motstandsfolk helst med hemmelige radiosendinger, aviser og liknende, men etter hvert klarte de å organisere militæraksjoner også
Powstało wiele stacji transmisyjnych, które wysyłały tajne wiadomości do Anglii, a drogi ucieczki zarówno przez Morze Północne, jak i przez granicę do Szwecji były dobrze zorganizowane.
commencer à apprendre
Det ble etablert mange sendestasjoner som sendte hemmelige meldinger tilEngland, og fluktruter både over Nordsjøen og over grensa til Sverige var godt organisert.
Na co dzień ludzie najbardziej odczuwali wojnę z powodu niedoborów żywności i bombardowań, zwłaszcza z Anglii
commencer à apprendre
Til daglig merket folk krigen mest gjennom matmangel og bombeangrep, særlig fra England

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.