Nauka o języku

Wymień działy gramatyki.

fonetyka, fleksja, słowotwórstwo, składnia, komunikacja językowa, kultura języka, retoryka

Co to jest znak?

Obraz, przedmiot, gest, dźwięk lub inny element wywołujący określone skojarzenie; każdy znak ma formę i treść, np. biała litera P na niebieskim tle (forma) oznacza miejsce do parkowania samochodów (treść).

Dokonaj podziału znaków i podaj przykłady.

Znaki naturalne są zrozumiałe przez wszystkich, wynikają ze związku przyczynowo-skutkowego, który nie jest ustalony przez człowieka.

Co to jest język?

System znaków konwencjonalnych (słownictwo) oraz reguł ich łączenia w większe całości (gramatyka) oraz zasad wymowy i zapisu.

Wymień podsystemy języka i scharakteryzuj je.

fonologiczny (najmniejsze cząstki języka - fenomy, czyli głoski nie znaczące nic pojedynczo), morfologiczny (najmniejsze znaczące jednostki języka - morfemy, np. -po w wyrazie pobiegłem)

Kto to jest nadawca?

Osoba, która mówi lub pisze do kogoś.

Kto to jest odbiorca?

Osoba, która słucha lub czyta i rozumie komunikat.

Co to jest komunikat?

To, co zostało powiedziane lub napisane przez nadawcę.

Co to jest kod?

Wspólny dla nadawcy i odbiorcy system znaków.

Co to jest kontakt (kanał)?

Droga przekazywania komunikatu (pośredni/bezpośredni).

Co to jest kontekst?

Pozajęzykowa rzecywistość (znana nadawcy i odbiorcy), do której odsyła komunikat.

Wymień funkcje językowe.

komunikacyjna (informatywna), ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna, stanowiąca (sprawcza)

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji komunikacyjnej (informatywnej).

cel: przekazanie informacji; przykładowe środki: zdania oznajmujące, sformułowania jednoznaczne, rzeczowe; przykładowe formy wypowiedzi: tekst naukowy, ogłoszenie, powiadomienie, sprawozdanie;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji ekspresywnej.

cel: wyrażanie uczuć i opinii, nacechowanie emocjonalne; przykładowe środki: słownictwo nacechowane emocjonalnie, oceniające, wykrzyknienia, pytania retoryczne, zdrobnienia, zgrubienia;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji impresywnej.

cel: skłonienie odbiorcy do określonych reakcji, np. zachęcenie do czegoś, poinstruowanie o czymś, nakazanie czegoś; przykładowe środki: apostrofy, czasowniki w formie trybu rozkazującego, bezokoliczniki, zdania pytające, wykrzyknikowe;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji poetyckiej.

cel: wywołanie przeżyć estetycznych, zwrócenie uwagi na właściwości samego tekstu; przykładowe środki: środki stylistyczne, np. epitety, porównania, metafory, onomatopeje, powtórzenia, apostrofy;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji metajęzykowej.

cel: przekazanie informacji o języku, jego składnikach, zasadach nim rządzących; przykładowe środki: słownictwo z zakresu nauki o języku; przykładowe formy wypowiedzi: wypowiedzi i teksty pisane na temat języka;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji fatycznej.

cel: nawiązywanie lub podtrzymywanie kontaktu; przykładowe środki: zwroty grzecznościowe, formuły powitalne lub pożegnalne, pytania; przykładowe formy wypowiedzi: codzienne sytuacje komunikacyjne;

Podaj cel, przykładowe środki i przykładowe formy wypowiedzi funkcji stanowiącej (sprawczej).

cel: zmiana w rzeczywistości pozajęzykowej, w życiu społecznym; przykładowe środki: czasowniki o znaczeniu sprawczym w czasie teraźniejszym, specjalne formuły prawne; przykładowe formy wypowiedzi: zarządzenia, akty prawne, śluby, przyrzeczenia;

Z czym wiąże się funkcja komunikacyjna?

kontekst, informacja

Z czym wiąże się funkcja ekspresywna?

nadawca, emocje

Z czym wiąże się funkcja impresywna?

odbiorca, nakaz

Z czym wiąże się funkcja poetycka?

komunikat, piękno

Z czym wiąże się funkcja metajęzykowa?

kod, język

Z czym wiąże się funkcja fatyczna?

kontakt, kontakt