|
question |
réponse |
|
commencer à apprendre
|
|
Powód idzie do sądu (właściwego dla) pozwanego
|
|
|
Advocatorum error litigatoribus non noceat commencer à apprendre
|
|
Błąd adwokatów niech nie szkodzi stronom
|
|
|
Alienus dolus nocere alteri non debet commencer à apprendre
|
|
Nikogo nie powinnien obciążać cudzy podstęp
|
|
|
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum commencer à apprendre
|
|
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Bis de eadem re ne sit actio commencer à apprendre
|
|
Nie można procesować się dwa razy o to samo
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Niech oręż ustąpi przed togą
|
|
|
Centum dare spondes? Spondeo. Promittis? Promitto commencer à apprendre
|
|
Obiecujesz dać sto? Obiecuję. Przyrzekasz? Przyrzekam
|
|
|
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex commencer à apprendre
|
|
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
|
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur commencer à apprendre
|
|
Nikogo nie karze sie za jego myśli
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Dowód rzeczowy świadczący o popełnieniu przestępstwa
|
|
|
Cum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis quaestio commencer à apprendre
|
|
Gdy w słowach nie ma żadnej dwuznaczności, nie należy podnosić kwesti woli
|
|
|
Delicta parentium liberis non nocent commencer à apprendre
|
|
Czyny niedozwolone rodziców nie obciążają dzieci
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Dolum malum facit qui ex aliena iactura lucrum quaerit commencer à apprendre
|
|
Działa podstępnie, kto próbuje osiągnąć zysk z cudzego niepowodzenia
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Złego zamiaru nie domniemuje się
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit non qui negar commencer à apprendre
|
|
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Niech zostanie wysłuchana i druga strona
|
|
|
Favorabiliores rei potius quam actores habentur commencer à apprendre
|
|
Korzystniejszą (sytuację procesową) mają pozwani niż powodowie
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit commencer à apprendre
|
|
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
|
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facit non nocet commencer à apprendre
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi
|
|
|
Ignorantia legis non excusat commencer à apprendre
|
|
Nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem
|
|
|
Impossibilium nulla obligatio est commencer à apprendre
|
|
Nie ma zobowiązania, gdy (świadczenie) jest niemożliwe
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
W razie wątpliwości (rozstrzyga się) na korzyść oskarżonego
|
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet commencer à apprendre
|
|
W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
|
|
|
In omnibus quidem maxime tomen in iure aequitas spectanda sit commencer à apprendre
|
|
We wszystkim, szczególnie jednak w prawie, należy mieć na względzie (zasady) słuszności
|
|
|
In testamentis plenius voluntates testantium interpretamur commencer à apprendre
|
|
Wykładnia testamentów opiera się na wnikliwym badaniu woli testatorów
|
|
|
Is damnum dat, qui iubet dare commencer à apprendre
|
|
Ten wyrządza szkodę, kto rozkazuję ją czynić
|
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur commencer à apprendre
|
|
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich
|
|
|
iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia commencer à apprendre
|
|
Nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe
|
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est commencer à apprendre
|
|
Prawo cywilne jest tworzone dla osob starannych
|
|
|
Ius est ars boni et aequi commencer à apprendre
|
|
Prawo jest umiejętnością stosowania tego, co dobre i słuszne
|
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest commencer à apprendre
|
|
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami (osób) prywatnych
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi commencer à apprendre
|
|
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwała wolą zagwarantowania każdemu jego prawa
|
|
|
Iustitia fundamentum regnorum commencer à apprendre
|
|
Sprawiedliwość podstawą rządów
|
|
|
Iustitias vestras iudicabo commencer à apprendre
|
|
Osądze waszą sprawiedliwość
|
|
|
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus commencer à apprendre
|
|
Dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury
|
|
|
Legem brevem esse oportet commencer à apprendre
|
|
Ustawa powinna być zwięzła
|
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent commencer à apprendre
|
|
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur commencer à apprendre
|
|
Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów
|
|
|
Lex est quod, populus iubet atque constituit commencer à apprendre
|
|
Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia
|
|
|
Lex posterior derogat legi priori commencer à apprendre
|
|
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Libera matrimonia esse antiquitus placuit commencer à apprendre
|
|
Dawno postanowiono że małżeństwa są wolne
|
|
|
Libertas inaestimabilis res est commencer à apprendre
|
|
Wolność jest rzeczą bezcenną
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus commencer à apprendre
|
|
Nie powinniśmy źle korzystać (z przysługującego) nam prawa
|
|
|
Minime sunt mutanda, quae interpretationem certam semper habuerunt commencer à apprendre
|
|
Jak najmniej należy zmieniać to, co zawsze miało jednoznaczną interpretację
|
|
|
Nam hoc natura aequum est neminem cum alterius detrimento fieri locupletiorem commencer à apprendre
|
|
Słuszne jest aby nikt nie wzbogacał się z cudzej straty
|
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium commencer à apprendre
|
|
Niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nieobecny niech nie będzie karany
|
|
|
Neminem captivabimus nisi iure victum commencer à apprendre
|
|
Nikogo nie uwięzimy, o ile nie zostanie pokonany prawem (chyba że prawnie zostanie zasadzony)
|
|
|
Nemo auditur propriam turpitudinem allegans commencer à apprendre
|
|
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
|
|
|
Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem faciti commencer à apprendre
|
|
Dochodzenie sprawy przed sądem nie może pogorszyć, lecz jedynie polepszyć sytuację powoda
|
|
|
Nemo est iudex in propria causa commencer à apprendre
|
|
Nikt nie jest sędzia we własnej sprawie
|
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet commencer à apprendre
|
|
Nie można przenieść na drugiego więcej praw, niż ma się samemu
|
|
|
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat commencer à apprendre
|
|
Reguły nie tworzą prawa lecz się z niego wywodzą
|
|
|
Non exemplis, sed legibus iudicandum est commencer à apprendre
|
|
Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia
|
|
|
Non omne, quod licet, honestum est commencer à apprendre
|
|
Nie wszystko co dozwolone, jest uczciwe
|
|
|
Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem. commencer à apprendre
|
|
Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku
|
|
|
Nostrum est iudicare secundum allegata et probata commencer à apprendre
|
|
Powinniśmy sądzić zgodnie z przedłożonymi i pewnymi (dowodami)
|
|
|
Nulla pactione effici potest, ne dolus praestetur commencer à apprendre
|
|
Umową nie można wyłączyć odpowiedzialności za podstęp
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur commencer à apprendre
|
|
Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
|
|
|
Nullus videtur dolo facere, qui iure suo utitur commencer à apprendre
|
|
Uważa się ze nie dziala podstepnie te kto korzysta ze swego prawa
|
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti potest commencer à apprendre
|
|
Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko sie zdarza, by nie można było jej podważyć
|
|
|
Onus est honos qui sustient rem publicam commencer à apprendre
|
|
Obowiązek jest zaszczytem utrzymującym rzeczpospolitą
|
|
|
Optima est legum interpres consuetudo commencer à apprendre
|
|
Zwyczaj jest najlepszą wykładnia prawa
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Prior tempore potior iure commencer à apprendre
|
|
Pierwszy w czasie lepszy w prawie
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
Qui munus publice mandatum accepta pecunia reperunt, crimine repetundarum postulantur commencer à apprendre
|
|
Dopuszcza się zdzierstwa ten, kto sprawuję funkcję publiczną, przyjmuję pieniądze od zainteresowanych
|
|
|
Qui non facit quod facere debet videtur facere adversus ea, quia non facit commencer à apprendre
|
|
Jeżeli ktoś nie czyni tego, co czynić powinien, uważa się, ze czyni przeciwnie, ponieważ nie czyni
|
|
|
Qui tacet, consentire videtur commencer à apprendre
|
|
Milczenie uważa sie za oznake zgody
|
|
|
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium commencer à apprendre
|
|
Czym jest państwo jeśli nie opartym na prawie związkiem obywateli
|
|
|
Quid leges sine moribus vanae proficiunt? commencer à apprendre
|
|
Cóż warte puste prawa bez obyczajów?
|
|
|
Quod ad ius naturale attinet, omnes homines aequales sunt commencer à apprendre
|
|
Zgodnie z prawem naturalnym wszyscy ludzie sa równi
|
|
|
Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere commencer à apprendre
|
|
To co jest wadliwe nie może być uzdrowione przez upływ czasu
|
|
|
Quod omnes similiter tangit, ab omnibus comprobetur commencer à apprendre
|
|
Co wszystkich jednakowo dotyczy powinno byc przez wszystkich zatwierdzone
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Sens ustawy jest jej duszą
|
|
|
Reformatio in peius iudici apellato non licet commencer à apprendre
|
|
Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść odwołującego się
|
|
|
Res iudicata pro veritate accipitur commencer à apprendre
|
|
Rozstrzygnięcie sądowe przyjmuję sie za prawdziwe
|
|
|
Reus excipiendo fit actor commencer à apprendre
|
|
Pozwany w zakresie zarzutu procesowego staje się powodem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Dobro rzeczypospolitej niech będzie najwyższym prawem
|
|
|
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari commencer à apprendre
|
|
Lepiej pozostawić bezkarnym występek zlozczyncy niż skazać niewinnego
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem commencer à apprendre
|
|
Znać prawa to nie znaczy trzymać się slów ustawy, ale jej treści i mocy działania
|
|
|
Secundum naturam est commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequuntur incommoda commencer à apprendre
|
|
Naturalne jest aby ten czerpał korzyści z rzeczy kto ponosi związane z nią ciężary
|
|
|
Sententia facit ius inter partes commencer à apprendre
|
|
Wyrok tworzy prawo między stronami
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Kto został wezwany przed sąd niech sie stawi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Milkną prawa w szczęku broni
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Najwyższe prawo bywa najwyższym bezprawiem
|
|
|
Testis unus, testis nullus commencer à apprendre
|
|
Jeden świadek żaden świadek
|
|
|
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio commencer à apprendre
|
|
Przy takim samym sensie ustawy, takie same postanowienia ustawy
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Gdzie społeczeństwo tam prawo
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae commencer à apprendre
|
|
Nie należy dawać posłuchu czczym głosom tłumu
|
|
|
Venire contra factum proprium nemini licet commencer à apprendre
|
|
Nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda
|
|
|
