Moja lekcja

1. Kosmogonia

nauka lub opowieść o powstaniu świata i wszechświata, często zawarta w mitologiach religijnych i filozoficznych.

2. Alegoria

figura retoryczna polegająca na przedstawieniu idei, postaci lub zdarzeń w sposób symboliczny, ukazujący głębsze znaczenie.

3. Psalm

pieśń lub modlitwa o charakterze religijnym, wyrażająca uwielbienie, prośbę lub dziękczynienie, najczęściej związana z Biblią.

4. Testament

ostatnia wola i rozporządzenie osoby dotyczące jej majątku po śmierci; w religii może odnosić się do umowy lub przymierza między Bogiem a ludźmi.

5. Werset

pojedynczy wersz, czyli linijka tekstu, zwłaszcza w Biblii lub innych tekstach poetyckich.

6. Amen

słowo wyrażające zgodę, potwierdzenie lub zatwierdzenie, używane na końcu modlitw i tekstów religijnych.

7. Apokryf

teksty religijne nie uznane oficjalnie przez daną religię za kanoniczne, często zawierające dodatkowe lub alternatywne opowieści biblijne.

8. Biblia

najświętsza księga judaizmu i chrześcijaństwa, zbiór pism religijnych, obejmujący Stary i Nowy Testament.

9. Sacrum

to, co jest święte, poświęcone Bogu lub uważane za boskie.

10. Profetyzm

wyobrażenie i przekazywanie przez proroków boskich objawień, proroctw i wizji przyszłości.

11. Tora

najważniejszy zbiór pism w judaizmie, obejmujący pięć ksiąg Mojżeszowych, stanowiący fundament religii i prawa żydowskiego.

12. Eschatologia

nauka lub teoria dotycząca końca świata, ostatecznego losu dusz i końcowych wydarzeń w historii ludzkości.

13. Holokaust

systematyczne ludobójstwo Żydów dokonane przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej; termin może także oznaczać ogień ofiarny w starożytności.

14. Obrzezanie

rytuał usunięcia napletka, symbol przymierza z Bogiem w judaizmie i innych religiach.

15. Pascha

święto upamiętniające wyzwolenie Żydów z niewoli egipskiej, obchodzone w judaizmie, oraz chrześcijańskie święto Zmartwychwstania Jezusa.

16. Szeol

starożytne hebrajskie pojęcie oznaczające miejsce podziemne, zaświaty, gdzie trafiają dusze zmarłych.

17. Antyk

okres w historii kultury starożytnej Grecji i Rzymu obejmujący czas od około VIII wieku p.n.e. do V wieku n.e., charakteryzujący się rozwojem sztuki, filozofii, literatury i polityki.

18. Starożytność

epoka historyczna obejmująca początki cywilizacji ludzkiej do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w V wieku n.e., obejmująca m.in. cywilizacje Egiptu, Grecji, Rzymu.

19. Klasycyzm

styl i kierunek w sztuce, literaturze i filozofii nawiązujący do wzorców starożytnej Grecji i Rzymu, cechujący się harmonią, umiarem i idealizmem.

20. Klasika

najwyższy okres rozwoju danej dziedziny sztuki lub literatury, uznawany za wzorcowy i uniwersalny; w sztuce to dzieła antyczne, w literaturze

21. Mit

tradycyjna opowieść o bogach, bohaterach, siłach natury, wyjaśniająca pochodzenie świata, człowieka i zjawisk przyrody.

22. Mitologia

zbiór mitów danej kultury, obejmujący opowieści o bogach, bohaterach i religijnych wierzeniach.

23. Mitogen

czynnik lub źródło powstawania mitów; coś, co wywołuje lub kształtuje mit.

24. Topos

powracający motyw, motyw przewodni w literaturze i sztuce, symboliczny lub tematyczny schemat.

25. Topika

zbiór uniwersalnych motywów, schematów i miejsc, które pojawiają się w literaturze i retoryce, służące do analizy i interpretacji tekstów.

26. Politeizm

wierzenie w istnienie wielu bogów i bogiń, uznawane za dominujące w religiach starożytnych.

27. Archetyp

pierwotny, uniwersalny wzorzec postaci, motywu czy sytuacji występujący w mitach, literaturze i psychologii (np. bohater, męczennik).

28. Apollińskość

aspekt kultury i sztuki związany z Apollinem, symbolizujący rozum, harmonię, porządek, światło, piękno i umiar.

29. Dionizyjskość

aspekt kultury i sztuki związany z Dionizosem, symbolizujący chaos, emocje, ekstazę, instynkt i życie rozpasane.

30. Sacrum

sfera świętości, boskości, odrębności od profanum; to, co jest poświęcone bogom, czczone i uświęcone.

31. Profanum

sfera zwykła, codzienna, świecka, nieświęta, przeciwieństwo sacrum.

32. Heros

bohater mitologii, często półbóg lub wielki wojownik, symbol odważnych i bohaterskich czynów.

33. Tytan

w mitologii greckiej potężny bóg, przedwieczny, przeciwnik bogów olimpijskich, symbol siły i prastarej mocy.

34. Renarracja

ponowne opowiadanie, reinterpretacja lub przekształcenie istniejącej narracji.

35. Reinterpretacja

nadanie nowego znaczenia lub odczytanie tekstu, dzieła sztuki czy mitu w innym kontekście.

36. Fatum

los, przeznaczenie, siła nieuchronna, której nie da się zmienić.

37. Katabaza

w mitologii i literaturze zejście do podziemia, piekła, świata zmarłych.

38. Prometeizm

postawa lub motyw związany z Prometeuszem, symbolizujący odwagę, dążenie do wiedzy i buntu przeciwko boskiemu porządkowi.

39. Genezis

początek, stworzenie, powstanie świata lub ludzkości; mitologiczne lub religijne wyjaśnienie początku.

40. Kosmogonia

opowieść o powstaniu świata i wszechświata.

41. Teogonia

mitologiczne wyjaśnienie genezy bogów i ich rodowodu.

42. Orfizm

religijny i mistyczny nurt starożytnej Grecji, oparty na naukach i mitach związanych z Orfeuszem, kładący nacisk na duszę, jej pochodzenie i oczyszczenie.

43. Mimesis

naśladownictwo, odwzorowanie rzeczywistości w sztuce i literaturze, uznawane za podstawową funkcję sztuki.

44. Mit złotego wieku

mit opisujący czas idealnego, szczęśliwego początku świata, kiedy ludzie żyli w harmonii i bez cierpienia.

45. Mit arkadyjski

obraz idyllicznego, spokojnego i harmonijnego życia na wsi, często przedstawiany jako wzór do naśladowania.

46. Etos

zbiór cech, wartości i norm moralnych charakterystycznych dla danej grupy, społeczności lub epoki.

47. Czas cykliczny

pogląd na czas jako powtarzający się, powtarzalny cykl, związany z rytmami natury i powtarzalnością wydarzeń.

48. Antropomorfizacja

nadawanie cech ludzkich rzeczom, zjawiskom lub bogom, przedstawianie ich w postaci ludzkiej.

49. Kalokagatia

idea harmonii i równowagi pomiędzy ciałem a duszą, pięknem a dobrem