|
question |
réponse |
prawo, system prawny, prawodawstwo commencer à apprendre
|
|
ius, iuris (n), plur. iura
|
|
|
prawo, ustawa, przepis prawny commencer à apprendre
|
|
lex, legis (f) plur. leges
|
|
|
prawo jest sztuką dobrą i sprawiedliwą commencer à apprendre
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, każdemu oddać to co mu się należy commencer à apprendre
|
|
iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique trib
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex retro non agit
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi commencer à apprendre
|
|
ignorantia iuris nocet, facti non nocet
|
|
|
surowa ustawa, ale ustawa commencer à apprendre
|
|
dura lex, sed lex
|
|
|
nie można przenieść na drugiego więcej praw, niż ma się samemu commencer à apprendre
|
|
nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
|
|
|
prawo cywilne, prawo obywateli commencer à apprendre
|
|
ius civile, iuris civilis (n.)
|
|
|
prawo narodów, prawo narodów (n.) commencer à apprendre
|
|
ius gentium, iuris gentium (n.)
|
|
|
prawo natury, prawo naturalne (n.) commencer à apprendre
|
|
ius naturale, iuris naturalis (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius publicum
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius privatum
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius scriptum (n.)
|
|
|
prawo niepisane, prawo zwyczajowe commencer à apprendre
|
|
ius non scriptum (n.)
|
|
|
zwyczaj, prawo zwyczajowe commencer à apprendre
|
|
mor (m.), consuetudo (f.)
|
|
|
prawo bezwzględnie obowiązujące, przepisy imperatywne commencer à apprendre
|
|
ius cogens, iuris cogentis (n.)
|
|
|
prawo względnie obowiązujące commencer à apprendre
|
|
ius dispositivum, iuris dispositivi (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iustitia
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iudex
|
|
|
prawoznawstwo, nauka prawa commencer à apprendre
|
|
iurisprudentia
|
|
|
krzywda, bezprawie, niegodziwość, niesprawiedliwość commencer à apprendre
|
|
iniuria
|
|
|
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą oddania każdemu, co mu się należy commencer à apprendre
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie commencer à apprendre
|
|
nemo iudex idoneus in propia causa
|
|
|
jurysprudencja jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co zgodne i niezgodne z prawem commencer à apprendre
|
|
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum noticia iusti atque iniusti scienta
|
|
|
chcącemu nie dzieje się krzywda commencer à apprendre
|
|
volenti non fit iniuria
|
|
|
publiczne ogłoszenie ustawy, promulgacja commencer à apprendre
|
|
vel publigatio legis, promulgatio
|
|
|
spoczywanie ustawy lub prawa, czas od momentu opublikowania aktu prawnego do momentu wejścia w życie commencer à apprendre
|
|
vacatio legis
|
|
|
zwolnienie od czegoś, ferie, wakacje (f.) commencer à apprendre
|
|
vacatio, vacationis (f.)
|
|
|
prawo nie jest wiążące, chyba że zostanie ogłoszone commencer à apprendre
|
|
lex non obligat nisi promulgata
|
|
|
uchylenie ustawy w całości commencer à apprendre
|
|
abrogatio (f.)
|
|
|
częściowe uchylenie ustawy commencer à apprendre
|
|
derogatio (f.)
|
|
|
z punktu widzenia przyszłego prawa commencer à apprendre
|
|
de lege ferenda
|
|
|
z punktu widzenia ustawy obowiązującej commencer à apprendre
|
|
de lege lata
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
interpretatio legis (f.)
|
|
|
zamysł prawodawcy, intencja ustawodawcy commencer à apprendre
|
|
mens legislatoris
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
legislator (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sententia legis
|
|
|
wyrok, orzeczenie sądowe, reguła, sentencja commencer à apprendre
|
|
sententia (f.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
verba legis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
verbum (n.)
|
|
|
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich commencer à apprendre
|
|
leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
to co jest jasne nie wymaga interpretacji commencer à apprendre
|
|
clara non sunt interpretanda
|
|
|
gdy ustaw nie rozróżnia i naszą rzeczą nie jest rozróżnić commencer à apprendre
|
|
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
|
|
|
wbrew prawu, przeciw ustawie commencer à apprendre
|
|
contra legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
praeter legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
in fraudem legis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iuxta legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
secundum legem
|
|
|
przeciw ustawie postępuje ten, kto czyni to czego ustawa zabrania; omija ją natomiast ten, kto nie naruszając jej słów, obchodzi jej treść commencer à apprendre
|
|
contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sentientiam eius circumvenit
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex superior
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex inferior
|
|
|
ustawa specjalna, przepis szczególny commencer à apprendre
|
|
lex specialis
|
|
|
ustawa generalna, przepis ogólny commencer à apprendre
|
|
lex generalis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex posteriori
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex anterior
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex prior
|
|
|
akt prawny wyższej rangi uchyla akt prawny niższej rangi commencer à apprendre
|
|
lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną commencer à apprendre
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą commencer à apprendre
|
|
lex posteriori derogat legi priori
|
|
|
późniejsza ustawa ogólna nie znosi mocy obowiązującej wcześniejszej ustawy szczególnej commencer à apprendre
|
|
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
argumentum a simili
|
|
|
argument z przeciwieństwa commencer à apprendre
|
|
argumentum a contrario
|
|
|
argument powołany w oparciu o systematykę ustawy commencer à apprendre
|
|
argumentum a rubrica
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
argumentum a fortiori
|
|
|
wnioskowanie z mniejszego na większe commencer à apprendre
|
|
a minori ad maius
|
|
|
wnioskowanie z większego na mniejsze commencer à apprendre
|
|
a maiori ad minus
|
|
|
apriorycznie, wnioskowanie z przyczyn o skutkach commencer à apprendre
|
|
a priori
|
|
|
po fakcie, wnioskowanie o przyczynach na podstawie następstw commencer à apprendre
|
|
a posteriori
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex definitione
|
|
|
zgodnie z przypuszczeniem commencer à apprendre
|
|
ex hipothesi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ipso iure
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ipso facto
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
praesumptio iuris
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
reformatio in peius
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
reformatio in melius
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
expressis verbis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
explicite
|
|
|
bez wyraźnego sformułowania, domyślne commencer à apprendre
|
|
implicite
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sensu largo
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sensu stricto
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex nunc
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex tunc
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ibidem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
idem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
exempli gratia
|
|
|
Każdy początek wydaje się trudny commencer à apprendre
|
|
omne initium difficile videtur
|
|
|
