|
question |
réponse |
prawo, system prawny, prawodawstwo commencer à apprendre
|
|
ius, iuris (n), plur. iura
|
|
|
prawo, ustawa, przepis prawny commencer à apprendre
|
|
lex, legis (f) plur. leges
|
|
|
prawo jest sztuką dobrą i sprawiedliwą commencer à apprendre
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, każdemu oddać to co mu się należy commencer à apprendre
|
|
iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique trib
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex retro non agit
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi commencer à apprendre
|
|
ignorantia iuris nocet, facti non nocet
|
|
|
surowa ustawa, ale ustawa commencer à apprendre
|
|
dura lex, sed lex
|
|
|
nie można przenieść na drugiego więcej praw, niż ma się samemu commencer à apprendre
|
|
nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
|
|
|
prawo cywilne, prawo obywateli commencer à apprendre
|
|
ius civile, iuris civilis (n.)
|
|
|
prawo narodów, prawo narodów (n.) commencer à apprendre
|
|
ius gentium, iuris gentium (n.)
|
|
|
prawo natury, prawo naturalne (n.) commencer à apprendre
|
|
ius naturale, iuris naturalis (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius publicum
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius privatum
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ius scriptum (n.)
|
|
|
prawo niepisane, prawo zwyczajowe commencer à apprendre
|
|
ius non scriptum (n.)
|
|
|
zwyczaj, prawo zwyczajowe commencer à apprendre
|
|
mor (m.), consuetudo (f.)
|
|
|
prawo bezwzględnie obowiązujące, przepisy imperatywne commencer à apprendre
|
|
ius cogens, iuris cogentis (n.)
|
|
|
prawo względnie obowiązujące commencer à apprendre
|
|
ius dispositivum, iuris dispositivi (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iustitia
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iudex
|
|
|
prawoznawstwo, nauka prawa commencer à apprendre
|
|
iurisprudentia
|
|
|
krzywda, bezprawie, niegodziwość, niesprawiedliwość commencer à apprendre
|
|
iniuria
|
|
|
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą oddania każdemu, co mu się należy commencer à apprendre
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie commencer à apprendre
|
|
nemo iudex idoneus in propia causa
|
|
|
jurysprudencja jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co zgodne i niezgodne z prawem commencer à apprendre
|
|
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum noticia iusti atque iniusti scienta
|
|
|
chcącemu nie dzieje się krzywda commencer à apprendre
|
|
volenti non fit iniuria
|
|
|
publiczne ogłoszenie ustawy, promulgacja commencer à apprendre
|
|
vel publigatio legis, promulgatio
|
|
|
spoczywanie ustawy lub prawa, czas od momentu opublikowania aktu prawnego do momentu wejścia w życie commencer à apprendre
|
|
vacatio legis
|
|
|
zwolnienie od czegoś, ferie, wakacje (f.) commencer à apprendre
|
|
vacatio, vacationis (f.)
|
|
|
prawo nie jest wiążące, chyba że zostanie ogłoszone commencer à apprendre
|
|
lex non obligat nisi promulgata
|
|
|
uchylenie ustawy w całości commencer à apprendre
|
|
abrogatio (f.)
|
|
|
częściowe uchylenie ustawy commencer à apprendre
|
|
derogatio (f.)
|
|
|
z punktu widzenia przyszłego prawa commencer à apprendre
|
|
de lege ferenda
|
|
|
z punktu widzenia ustawy obowiązującej commencer à apprendre
|
|
de lege lata
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
interpretatio legis (f.)
|
|
|
zamysł prawodawcy, intencja ustawodawcy commencer à apprendre
|
|
mens legislatoris
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
legislator (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sententia legis
|
|
|
wyrok, orzeczenie sądowe, reguła, sentencja commencer à apprendre
|
|
sententia (f.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
verba legis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
verbum (n.)
|
|
|
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich commencer à apprendre
|
|
leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
to co jest jasne nie wymaga interpretacji commencer à apprendre
|
|
clara non sunt interpretanda
|
|
|
gdy ustaw nie rozróżnia i naszą rzeczą nie jest rozróżnić commencer à apprendre
|
|
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
|
|
|
wbrew prawu, przeciw ustawie commencer à apprendre
|
|
contra legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
praeter legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
in fraudem legis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
iuxta legem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
secundum legem
|
|
|
przeciw ustawie postępuje ten, kto czyni to czego ustawa zabrania; omija ją natomiast ten, kto nie naruszając jej słów, obchodzi jej treść commencer à apprendre
|
|
contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sentientiam eius circumvenit
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex superior
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex inferior
|
|
|
ustawa specjalna, przepis szczególny commencer à apprendre
|
|
lex specialis
|
|
|
ustawa generalna, przepis ogólny commencer à apprendre
|
|
lex generalis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex posteriori
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex anterior
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lex prior
|
|
|
akt prawny wyższej rangi uchyla akt prawny niższej rangi commencer à apprendre
|
|
lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną commencer à apprendre
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą commencer à apprendre
|
|
lex posteriori derogat legi priori
|
|
|
późniejsza ustawa ogólna nie znosi mocy obowiązującej wcześniejszej ustawy szczególnej commencer à apprendre
|
|
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
argumentum a simili
|
|
|
argument z przeciwieństwa commencer à apprendre
|
|
argumentum a contrario
|
|
|
argument powołany w oparciu o systematykę ustawy commencer à apprendre
|
|
argumentum a rubrica
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
argumentum a fortiori
|
|
|
wnioskowanie z mniejszego na większe commencer à apprendre
|
|
a minori ad maius
|
|
|
wnioskowanie z większego na mniejsze commencer à apprendre
|
|
a maiori ad minus
|
|
|
apriorycznie, wnioskowanie z przyczyn o skutkach commencer à apprendre
|
|
a priori
|
|
|
po fakcie, wnioskowanie o przyczynach na podstawie następstw commencer à apprendre
|
|
a posteriori
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex definitione
|
|
|
zgodnie z przypuszczeniem commencer à apprendre
|
|
ex hipothesi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ipso iure
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ipso facto
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
praesumptio iuris
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
reformatio in peius
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
reformatio in melius
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
expressis verbis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
explicite
|
|
|
bez wyraźnego sformułowania, domyślne commencer à apprendre
|
|
implicite
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sensu largo
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sensu stricto
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex nunc
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ex tunc
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ibidem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
idem
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
exempli gratia
|
|
|
Każdy początek wydaje się trudny commencer à apprendre
|
|
omne initium difficile videtur
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. negotium, negotii (n.), plur. negotia
|
|
|
czynność prawna, faktyczna commencer à apprendre
|
|
actus(m.)
|
|
|
umowa, porozumienie, układ commencer à apprendre
|
|
pactum, pacti (n.) plur. pacta
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
contractus(m.)
|
|
|
umowa jest porozumieniem i zgodą dwóch, albo więcej osób co do tego samego commencer à apprendre
|
|
et est pactio duorum pluriumve in idem placitum et consensus
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pacta sunt servanda
|
|
|
kontrakt jest wzajemnym zobowiązaniem commencer à apprendre
|
|
contractus est ultro citroque obligationem
|
|
|
czynność prawna dwustronna commencer à apprendre
|
|
negotium bilaterale
|
|
|
czynność prawna jednostronna commencer à apprendre
|
|
negotium unilaterale
|
|
|
czynność prawna pomiędzy żyjącymi commencer à apprendre
|
|
negotium inter vivos
|
|
|
czynność prawna na przypadek śmierci, której skuteczność jest zależna od śmierci osoby dokonującej czynności commencer à apprendre
|
|
negotium mortis causa
|
|
|
czynność prawna pomiędzy obecnymi commencer à apprendre
|
|
negotium inter praesentes
|
|
|
czynność prawna pomiędzy nieobecnymi commencer à apprendre
|
|
negotium inter absentes
|
|
|
czynność prawna nieistniejąca commencer à apprendre
|
|
negotium non existens
|
|
|
istotne elementy czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
essentialia negotii
|
|
|
naturalne elementy czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
naturalia negotii
|
|
|
uboczne elementy czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
accidentalia negotii
|
|
|
termin, dzień, oznaczona chwila commencer à apprendre
|
|
dies, diei
|
|
|
termin zawieszający, czyli początkowy termin, z którego nadejściem zaczynają się skutki czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
dies a quo
|
|
|
termin rozwiązujący, czyli końcowy termin, z którego nadejściem ustają skutki czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
dies ad quem
|
|
|
termin zawarcia czynności prawnej, dzień przypadający commencer à apprendre
|
|
dies cedens
|
|
|
termin wymagalności spełnienia zobowiązania, dzień nadchodzący commencer à apprendre
|
|
dies veniens
|
|
|
warunek, położenie, zastrzeżenie umowne commencer à apprendre
|
|
condicio (f.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
condicio iuris
|
|
|
warunek możliwy do spełnienia commencer à apprendre
|
|
condicio possibilis
|
|
|
warunek niemożliwy do spełnienia commencer à apprendre
|
|
condicio impossibilis
|
|
|
warunek konieczny do spełnienia, nieodzowny commencer à apprendre
|
|
condicio sine qua non
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
condicio suspensiva
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
condicio resolutiva
|
|
|
sposób postępowania, polecenie, miara, sposób commencer à apprendre
|
|
modus (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
modum acquirendi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
modus faciendi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
modus operandi
|
|
|
sposób obradowania, postępowania commencer à apprendre
|
|
modus procedendi
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
modus vivendi
|
|
|
ważność czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
validitas negotii
|
|
|
nieważność czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
invaliditas negotii
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
negotium validum (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
negotium invalidum (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
negotium nullum
|
|
|
dozwolona czynność prawna commencer à apprendre
|
|
negotium licitum
|
|
|
niedozwolona czynność prawna commencer à apprendre
|
|
negotium illicitum (n.)
|
|
|
udawanie, symulacja, pozór, czynność prawna zawarta dla pozoru commencer à apprendre
|
|
simulatio (f.)
|
|
|
udawanie, ukrywanie, utajnianie, czynność prawna przemilczana zawarta dla ukrycia innej czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
dissimulatio (f.)
|
|
|
oświadczenie złożone nie na serio commencer à apprendre
|
|
per iocum
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
reservatio mentalis
|
|
|
uważnienie czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
convalidatio negotii
|
|
|
uzdrowienie czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
sanatio negotii
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
negotium claudicans (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
pactum de contrahendo (n.)
|
|
|
umowa co do niezbywania rzeczy, umowne wykluczenie wyzbycia się rzeczy commencer à apprendre
|
|
pactum de non alienando
|
|
|
umowa co do niewyzbywania prawa, umowne wykluczenie przelewu wirzytelności na osobę trzecią commencer à apprendre
|
|
pactum de non cedendo (n.)
|
|
|
umowa o niedochodzeniu roszczenia commencer à apprendre
|
|
pactun de non petendo (n.)
|
|
|
umowa na rzecz osoby trzeciej commencer à apprendre
|
|
pactum in favorem tertii (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
subiectum iuris (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
persona iuridica vel moralis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
persona physica (f.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
capacitas iuridica (f.)
|
|
|
zdolność do czynności prawnych commencer à apprendre
|
|
capacitas agendi (f.)
|
|
|
miejsce zamieszkania, siedziba commencer à apprendre
|
|
domicilium, domicilii (n.)
|
|
|
tymczasowe miejsce zamieszkania commencer à apprendre
|
|
quasi domicilium (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
furiosus
|
|
|
przebłyski świadomości u chorych umysłowo commencer à apprendre
|
|
lucida intervalla (n.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
user rationis
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
mente captus
|
|
|
chory umysłowo nie ma woli commencer à apprendre
|
|
furiosi nulla voluntas est
|
|
|
chory umysłowo nie może dokonać żadnej czynności prawnej, albowiem nie wie, co czyni commencer à apprendre
|
|
furiosus nullum negotium gerere potest, quia non intellegit, quid agat
|
|
|
błąd, mylne wyobrażenie o rzeczywistości commencer à apprendre
|
|
sing. error, erroris (m.), plur. errores
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error iuris
|
|
|
błąd co do stanu faktycznego commencer à apprendre
|
|
error facti
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error in persona
|
|
|
błąd co do przymiotu osoby commencer à apprendre
|
|
error in qualitatae personae
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error in corpore vel error in obiectu
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error in faciendo
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error in substantia
|
|
|
błąd co do czynności prawnej commencer à apprendre
|
|
error in negotio
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
error in causa
|
|
|
wola błędnie działającego jest żadna commencer à apprendre
|
|
errantis nulla voluntas est
|
|
|
żadna jest zgoda błędnie działającego commencer à apprendre
|
|
errantis consensus nullus est
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
dolus (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
dolus malus (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
metus (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
vis (f.)
|
|
|
przemoc fizyczna, która wyklucza istnienie woli commencer à apprendre
|
|
vis absoluta
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
vis compulsiva
|
|
|
nikomu nie powinien szkodzić cudzy podstęp commencer à apprendre
|
|
alienus dolus nocere alteri non debet
|
|
|
złego zamiaru nie domniemywa się commencer à apprendre
|
|
dolus non praesumitur
|
|
|
przemoc jest zatem nadmierną siłą, której nie można się oprzeć commencer à apprendre
|
|
vis autem est maioris rei impetus, qui repelli non potest
|
|
|
kto stosuje siłę, czyni to w złym zamiarze commencer à apprendre
|
|
qui vim facit dolo malo facit
|
|
|
siłę godzi się odeprzeć siłą commencer à apprendre
|
|
vim vi repellere licet
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. mater, matris (f.), plur. matres
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. mater, patris (m.), plur. patres
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. nasciturŭs (m.)
|
|
|
matka zawsze jest pewna, ojcem zaś jest ten na kogo wskazuje związek małżeński commencer à apprendre
|
|
mater semper certa est, pater quem nuptiae demonstrant
|
|
|
ten, który ma się narodzić, uważany jest za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści commencer à apprendre
|
|
nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
|
|
|
małżeństwo, związek małżeński commencer à apprendre
|
|
sing. matrimonium, matrimonii (n.), plur. matrimonia
|
|
|
zawarcie małżeństwa, pożycie małżeńskie, małżeństwo commencer à apprendre
|
|
plur. nuptiae, nuptiarum (f.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
consensus matrimonialis (m.)
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. adoptio, adoptionis (f.), plur. adoptiones
|
|
|
nie może istnieć małżeństwo, chyba ze wszyscy się na nie zgodzą commencer à apprendre
|
|
nuptiae consistere non possunt nisi consentiant omnes
|
|
|
przysposobienie naśladuje naturę commencer à apprendre
|
|
adoptio naturam imitatur
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
sing. cura (f.)
|
|
|
kurator, sprawujący pieczę, zarządca commencer à apprendre
|
|
sing. curator (m.)
|
|
|
kurator osoby chorej umysłowo commencer à apprendre
|
|
curator furiosi
|
|
|
kurator ustanowiony dla płodu w łonie matki commencer à apprendre
|
|
curator ventris
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
tutor minoris
|
|
|
korzenie wiedzy są gorzkie, owoce słodkie commencer à apprendre
|
|
scientiae radices amarae, fructus dulces
|
|
|
