Moja lekcja

 0    107 fiche    szefowyszef
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
Norma sankcjonowana
commencer à apprendre
jest kierowana do adresata pierwotnego, zawiera hipotezę i dyspozycję
Norma sankcjonująca
commencer à apprendre
Kierowana do adresata wtórnego (organ państwowy), który realizuje wzór zachowania (sankcja)
System prawa
commencer à apprendre
Całokształt obowiązujących w państwie aktów normatywnych, przepisów prawnych i norm prawnych, które są uporządkowane według określonych kryteriów
Systematyka pionowa - hierarchia aktów normatywnych
commencer à apprendre
uporządkowanie norm prawnych w zależności od normotwórczych kompetencji organu państwowego, który dany akt wydał. Podstawowym kryterium porządkującym jest moc prawna aktu normatywnego.
Systematyka pozioma – podstawą oceny są akty i przepisy
commencer à apprendre
Poziomy system prawa – otrzymamy, gdy za kryterium porządkowania przyjmiemy treść stosunków społecznych.
Źródła prawa powszechnie obowiązujące
commencer à apprendre
obowiązują na całym terytorium Polski, na ich podstawie są kreowane prawa i obowiązki obywatela
Konstytucja
commencer à apprendre
– akt normatywny, powszechnie obowiązujący, posiada najwyższą moc prawną i reguluje podstawowe zasady funkcjonowania państwa
Rozporządzenie
commencer à apprendre
akt powszechnie obowiązujący, posiada niższą moc prawną niż ustawa, stanowi akt wykonawczy dla ustawy.
cechy normy prawnej w procesie tworzenia prawa
commencer à apprendre
● abstrakcyjność; ● generalność.
cechy normy prawnej w procesie stosowania prawa
commencer à apprendre
● indywidualność; ● konkretność.
Adresat powszechny
commencer à apprendre
– ludzie, którzy przebywają na terytorium danego państwa i muszą przestrzegać prawa tego państwa
Adresat rodzajowy
commencer à apprendre
jest tworzony przez zbiór ludzi którzy mają wspólną charakterystyczną cechę:
Adresat zindywidualizowany
commencer à apprendre
prawo reguluje określone podmioty, generowanie przepisów które regulują funkcje jedynych w państwie, np. prezydent, premier.
Stosowanie prawa
commencer à apprendre
jest to proces decyzyjny, realizowany przez kompetentny organ państwowy, który na podstawie generalnej i abstrakcyjnej normy prawnej, realizuje indywidualne i konkretne decyzje procesu stosowania prawa.
Przestrzeganie prawa
commencer à apprendre
realizacja nakazów lub zakazów
Typy stosowania prawa:
commencer à apprendre
typ sądowy; typ administracyjny
Trybunał Konstytucyjny
commencer à apprendre
badanie zgodności treści ustaw z konstytucją (kompetencja specyficzna).
Cecha bezstronności sędziego
commencer à apprendre
sędzia nie wykazuje zainteresowania w wydaniu orzeczenia na korzyść którejkolwiek ze stron (sędziowie mogą się wyłączać z postępowania).
Cecha niezawisłości sędziów
commencer à apprendre
brak merytorycznego wpływu na decyzje sędziego. Decyzje nie wiążą się z jednomyślnością. Sędzia w swej praktyce orzeczniczej podlega wyłącznie konstytucji i ustawom.
Cecha niezależność sądów
commencer à apprendre
nikt nie wpływa na jego działalność.
różnica między typem sądowym a typem administracyjnym
commencer à apprendre
Różnica polega na tym że jeśli w typie sądowym strona po wyroku wniesie pozew do wyższej instancji, wyższa instancja orzeka tylko na podstawie pozwu, zaś w typie administracyjnym respektuje całość;
przepis prawny
commencer à apprendre
zdanie w sensie gramatycznym, tworzące logiczną całość, opatrzone wskaźnikiem identyfikacyjnym i umieszczone w akcie normatywnym. Z jego treści odkodowywana jest norma prawna.
przepisy ogólne
commencer à apprendre
określa podstawowe zasady zachowania w danych okolicznościach;
przepisy Szczegółowe
commencer à apprendre
wprowadzają wyjątki od sposobów zachowania określonych w przepisach ogólnych
przepisy konkretne
commencer à apprendre
pozwalają na wyinterpretowanie normy;
przepisy odsyłające
commencer à apprendre
nie posiadają dyspozycji, w kontekście wzorca zachowania zawierają odesłanie do innych przepisów określających wzór zachowania adresata;
przepisy blankietowe
commencer à apprendre
treść przepisu odsyła do aktu normatywnego, który dopiero zostanie wydany.
Przepisy bezwzględnie obowiązujące (ius cogens)
commencer à apprendre
wzór zachowania zakodowanych w tym przepisie jest sformułowany w sposób kategoryczny – adresat nie ma możliwości zachowania się inaczej.
przepisy względnie obowiązujące (ius dispositivum)
commencer à apprendre
wzór zachowania nie ma charakteru kategorycznego – adresat może się tak zachować, ale nie musi;
przepisy materialne
commencer à apprendre
– norma prawna odkodowana z tego przepisu wskazuje na wzór zachowania i adresata;
przepisy formalne
commencer à apprendre
regulują tryb dochodzenia praw i egzekwowania obowiązków określonych przepisami materialnymi.
Przepisy uniwersalne
commencer à apprendre
obowiązują na terenie całego państwa;
Przepisy partykularne
commencer à apprendre
obowiązują na wyodrębnionej części terytorium państwa.
Przepisy końcowe
commencer à apprendre
– określają zakres czasowy obowiązywania innych przepisów.
Fontes iuris
commencer à apprendre
źródło prawa
Cognoscendi
commencer à apprendre
źródła poznania prawa
Źródła oficjalne
commencer à apprendre
Dzienniki Urzędowe RP (np. dziennik ustaw, Monitor polski itp.);
Źródła nieoficjalne
commencer à apprendre
– akty normatywne, które można kupić w Iuris Prudentii. Charakteryzują się tym, że wydawane są przez prywatne firmy i niekoniecznie muszą być prawdziwe/aktualne.
Oriondi
commencer à apprendre
źródła powstania/tworzenia prawa.
Źródła prawa w znaczeniu materialnym:
commencer à apprendre
czynniki obiektywne i czynniki subiektywne
czynniki obiektywne
commencer à apprendre
pokazują główne przyczyny powstawania prawa, skutki istnienia tego prawa, obserwacja zmian ustrojowych
Czynniki subiektywne
commencer à apprendre
– poziom świadomości prawnej społeczeństwa, poglądy aktualnej władzy
Prawo przedmiotowe
commencer à apprendre
całokształt obowiązujących norm prawnych zawartych w przepisach prawa, lub z nich wynikających.
Prawo podmiotowe
commencer à apprendre
jest to pewna sfera uprawnień podmiotu prawa.
prawo publiczne
commencer à apprendre
karne, konstytucyjne, publiczne prawo gospodarcze, administracyjne
prawo prywatne
commencer à apprendre
cywilne, handlowe, rodzinne, opiekuńcze, międzynarodowe prywatne
prawo publiczno-prywatne
commencer à apprendre
prawo pracy
pierwotne gałęzie prawa
commencer à apprendre
cywilne, karne, administracyjne
(Cecha systemu prawa) Postulat zupełności
commencer à apprendre
system prawny winien być tak skonstruowany, aby zbiór uregulowań, którym on jest, mógł zawierać unormowania stanowiące podstawę do kwalifikacji prawnej dla każdego stanu faktycznego
(Cecha systemu prawa) Jednolitość systemu
commencer à apprendre
system stanowi jednorodny twór pod względem zamierzeń prawodawczych, celów, które za pomocą prawa chce osiągnąć prawodawca.
(Cecha systemu prawa) Różnorodność systemu
commencer à apprendre
tworzenie norm obowiązujących w różnych obszarach stosunków społecznych (wymiar cywilnoprawny, karnoprawny, administracyjnoprawny itp).
(Cecha systemu prawa) Stopień niesprzeczności systemu prawa
commencer à apprendre
postanowienia zawarte w systemie prawnym czasami są ze sobą sprzeczne. Kolizje są dwojakiego rodzaju: wewnętrzne i zewnętrzne.
Kolizja Zewnętrzna
commencer à apprendre
sprzeczność między zmieniającym się życiem społecznym (dynamicznym) ze statecznym prawem, np. przemiany ustrojowo-polityczne. Wartości zewnętrzne kolidują z prawem.
Kolizja Wewnętrzna
commencer à apprendre
sprzeczność wartości wewnętrznych z prawem.
Uzasadnienie obowiązywania prawa
commencer à apprendre
Aksjologiczne, behawioralne, tetyczne
Aksjologiczne uzasadnienie (psychologiczne) –
commencer à apprendre
według tej koncepcji prawo obowiązuje, jeżeli jego treść jest zgodna z powszechnie uznanymi wartościami funkcjonującymi w społeczeństwie.
Behawioralne uzasadnienie (socjologiczne)
commencer à apprendre
prawo obowiązuje, gdy jego normy wywołują zgodność zachowań adresatów norm z treścią ich dyspozycji. Podstawą uzasadnienia obowiązywania jest zatem jego obowiązywanie w znaczeniu faktycznym.
Tetyczne uzasadnienie
commencer à apprendre
prawo obowiązuje, dlatego że zostało ustanowione przez kompetentny organ państwowy.
Prawo obowiązuje na trzech płaszczyznach:
commencer à apprendre
Czasu; Przestrzeni; w stosunku do określonych podmiotów
Obowiązywanie prawa w czasie
commencer à apprendre
1. Proces legislacyjny; 2. Ustanowienie ustawy; 3. Podpis; 4. Ogłoszenie; 5. Vacatio legis; 6. Ustawa wchodzi w życie.
Stosunek prawny
commencer à apprendre
szczególna postać stosunku społecznego, w którym zachowania podmiotów uczestniczących są wyznaczone przez normy prawa obowiązującego.
Zdarzenia prawne=zdarzenie faktyczne
commencer à apprendre
zdarzenie, z którym norma prawna łączy zmianę, powstanie lub wygaśnięcie stosunku prawnego.
fakty
commencer à apprendre
zdarzenia prawne, które są niezależne od woli ludzkiej (np. śmierć, upływ czasu), powodują zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego;
działania
commencer à apprendre
czynności prawne, orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne
czynności prawne
commencer à apprendre
działanie, którego istotnym elementem jest oświadczenie woli danej osoby, zmierzające do wywołania skutku w postaci powstania, zmiany lub wygaśnięcia stosunku prawnego.
orzeczenia sądowe
commencer à apprendre
są to działania organu sądowego;
Akt administracyjny
commencer à apprendre
jest wynikiem działania organu administracji państwowej, podjętego w ramach posiadanych przez nie kompetencji, zmierzającego do wywołania prawnych konsekwencji.
Zdolność prawna
commencer à apprendre
zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków na gruncie prawa cywilnego. Zdolność prawna jest atrybutem:
Zdolność do czynności prawnych
commencer à apprendre
możliwość nabycia uprawnień lub zaciągania zobowiązań w drodze czynności prawnych.
Osoby prawne
commencer à apprendre
– podmiot zbiorowy, został stworzony przez ustawodawcę prawa dla ułatwienia obrotu prawnego. Osobami prawnymi są skarb państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
kiedy osoba prawna uzyskuje osobowość prawną
commencer à apprendre
Osoba prawna nabywa osobowość prawną w momencie wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, a traci w momencie wykreślenia.
osoba prawna
commencer à apprendre
odrębny podmiot prawa, niezależny od osób, które powołały ją do życia, ponosi odpowiedzialność;
Quasi osoba prawna
commencer à apprendre
nie stanowi odrębnego podmiotu prawa, nie ponosi odpowiedzialności, ponoszą ją ludzie.
Fazy procesu stosowania prawa
commencer à apprendre
Faza inicjująca; Faza ustaleń faktycznych; Faza walidacyjna; Faza interpretacyjna; Faza subsumcyjna; Faza decyzyjna
Faza inicjująca
commencer à apprendre
w typie sądowym elementem inicjującym jest pozew, złożenie powództwa. W postępowaniu administracyjnym faza ta łączy się z wypełnieniem wniosku.
Faza ustaleń faktycznych
commencer à apprendre
faza najdłuższa, oparta na rozważaniach nieprawniczych, ustalenie stanu faktycznego sprawy. Sądy administracyjne nie przeprowadzają tej fazy, to organ administracyjny ustala stan faktyczny
Zasady prawdy materialnej (Faza ust. fakt.)
commencer à apprendre
– ustalenie rzeczywistego przebiegu, wierne odzwierciedlenie rzeczywistości (dominuje);
Zasada prawdy formalnej (Faza ust. fakt.)
commencer à apprendre
polega na przyjęciu za prawdę, tego co udało się przed sądem ustalić.
Faza walidacyjna
commencer à apprendre
ustalenie podstawy prawnej. Jeżeli ustalenia walidacyjne są błędne, dalsze fazy również są obarczone błędem.
Faza interpretacyjna
commencer à apprendre
zmierza do wyinterpretowania z przepisów prawnych normy prawnej (odkodowanie normy prawnej).
5. Faza subsumcyjna
commencer à apprendre
podciągnięcie ustalonego stanu faktycznego pod sformułowaną w wyniku wykładni normę prawną.
Faza decyzyjna
commencer à apprendre
decyzja stosowania prawa, konsekwencje prawne wynikają z sekwencji stosowania prawa.
5 reguł kolizyjnych
commencer à apprendre
Lex...
1. Lex posteriori derogat legi priori (chronologiczna)
commencer à apprendre
przepisy późniejsze uchylają przepisy wcześniejsze;
Lex superior derogat legi inferiori (hierarchiczna)
commencer à apprendre
prawo o wyższej mocy prawnej uchylają zastosowanie prawa o niższej mocy prawnej;
Lex speciali derogat legi generali (merytoryczna)
commencer à apprendre
prawo szczególne uchyla zastosowanie prawa ogólnego;
Lex posteriori generali non derogat legi priori speciali
commencer à apprendre
– prawo późniejsze ogólne nie uchyla prawa wcześniejszego szczególnego.
Lex superior generalis derogat legi inferiori speciali
commencer à apprendre
prawo o wyższej mocy prawnej ogólne uchyla prawo o niższej mocy prawnej szczegółowe
Wykładnia prawa
commencer à apprendre
proces myślowy, który zmierza do ustalenia jakie normy wynikają z przepisów prawa i co one znaczą, jest determinowane stanem faktycznym.
Wykładnia autentyczna
commencer à apprendre
dokonywana jest przez organ stanowiący prawo
Wykładnia legalna
commencer à apprendre
norma prawna z przepisu prawnego jest odkodowywana przez upoważniony organ państwowy, ma moc wiążącą
Wykładnia praktyczna (sądowa lub operatywna)
commencer à apprendre
norma prawna z treści przepisu prawnego jest odkodowywana przez podmiot stosujący prawo przy wydawaniu decyzji konkretno-indywidualnych.
Wykładnia doktrynalna
commencer à apprendre
norma prawna z treści przepisu prawnego odkodowywana jest przez wykładowców, prawników, nie ma charakteru wiążącego
Analogia legis
commencer à apprendre
polega na zapożyczeniu normy prawnej z przepisu regulującego stan podobny.
Analogia iuris
commencer à apprendre
polega na dotworzeniu normy prawnej na podstawie ogólnych zasad i cech systemu prawnego (nie może być stosowana w prawie karnym i podatkowym).
Zasada prospektywności
commencer à apprendre
prawo reguluje sytuacje przyszłe, czyli te, które powstały od momentu jego wejścia w życie.
Zakaz retroakcji
commencer à apprendre
prawo nie działa wstecz.
Klauzule derogacyjne
commencer à apprendre
przepis prawa, który powoduje uchylenie mocy obowiązującej aktów normatywnych bądź przepisów.
Desuetudo
commencer à apprendre
ustanie obowiązywania normy prawnej w wyniku jej długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania, a kompetentne organy państwowe mimo to nie stosują sankcji prawnej.
Abrogatio
commencer à apprendre
– dla aktu normatywnego lub przepisy prawnego – utrata obowiązywania mocy prawnej, nie ma od razu następnego przepisu lub aktu – uchylenie czyste.
Obrogatio
commencer à apprendre
tylko akt normatywny, uchwalenie na miejsce aktu normatywnego nowego aktu normatywnego
Derogatio
commencer à apprendre
nowelizacja prawa. Powoduje utratę mocy obowiązującej jakiejś ilości przepisów, jednocześnie wprowadzając na ich miejsce przepisy o zmienionej treści.
Ustawa epizodyczna
commencer à apprendre
W tej ustawie ustawodawca ustala z góry czas obowiązywania tego aktu normatywnego.
Tryby powstania osób prawnych
commencer à apprendre
Rejestracyjny, koncesyjny, erekcyjny
Rejestracyjny
commencer à apprendre
tryb oddolny, grupa osób spełniając warunki ustawowe ubiega się w sądzie o powołanie osoby prawnej. Meldunkowy.
Koncesyjny
commencer à apprendre
rejestracyjny wymagający uzyskania odpowiedniej koncesji na prowadzenie działalności.
Erekcyjny
commencer à apprendre
osoba prawna powstaje odgórnie, ustawodawca decyduje się na powołanie osoby prawnej do realizacji danego założenia

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.